به گزارش اکوایران، حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ با برنامه‌ریزی دقیق انجام شد و از نظر ویرانگری بی‌سابقه بود. اما کمتر کسی می‌توانست پیش‌بینی کند که تأثیر این حمله‌ها تا چه حد منطقه را درگیر خواهد کرد.

واشنگتن‌پست به شش رویداد کلیدی اشاره می‌کند که طی ۲۰ ماه گذشته خاورمیانه را شکل داده‌اند:

1- حمله مرگبار حماس اسرائیل را در شوک فرو برد

 در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، نیروهای تحت رهبری حماس از نوار غزه به داخل اسرائیل یورش بردند. طبق اعلام مقام‌های اسرائیلی، حدود ۱۲۰۰ نفر در این حمله کشته و ۲۵۱ نفر دیگر گروگان گرفته شدند. 

بیش از نیمی از گروگان‌ها عمدتاً از طریق توافق‌های مبادله در نوامبر ۲۰۲۳ و اوایل سال جاری تاکنون آزاد شده‌اند، ده‌ها نفر دیگر کشته شده‌اند. مرحله دوم آتش‌بس که اوایل امسال مورد توافق قرار گرفت قرار بود حدود ۲۰ گروگان باقی‌مانده در غزه را آزاد کند، اما اسرائیل در اواسط مارس این آتش‌بس را شکست.

2- جنگ در غزه ده‌ها هزار نفر را کشت و رهبری حماس را نابود کرد

جنگ

چند روز پس از حمله ۷ اکتبر، رهبران اسرائیل وعده دادند که حماس را نابود خواهند کرد و اعلام کردند غزه را به‌طور کامل محاصره می‌کنند. محاصره‌ای که در واقع از ۱۶ سال پیش برقرار بود. سپس تهاجم زمینی آغاز شد.

در طول یک سال گذشته، اسرائیل شماری از رهبران ارشد حماس را ترور کرده؛ از جمله اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، محمد ضیف، فرمانده شاخه نظامی گروه و یحیی سنوار، معمار و رهبر اصلی حمله ۷ اکتبر.

این کمپین نظامی، توان رزمی حماس را تضعیف کرد و خلأیی در رهبری داخل غزه به‌جا گذاشت. اما این جنگ تأثیر ویرانگری بر زندگی غیرنظامیان فلسطینی در غزه گذاشته است.

هزاران نفرر کشته شدند و نهادهای بین‌المللی بارها درباره خطر قحطی در داخل نوار غزه هشدار داده‌اند. پزشکان و کارشناسان تغذیه می‌گویند کودکانی که از این جنگ جان سالم به در ببرند، در آینده با عوارض شدید جسمی و روانی دائمی روبه‌رو خواهند بود. سازمان ملل می‌گوید ۹۰ درصد جمعیت غزه آواره شده‌اند و دسترسی به غذا، آب، سرپناه، خدمات درمانی و آموزش ندارند.

3- حوثی‌های یمن و بحران دریای سرخ

در نوامبر ۲۰۲۳، حوثی‌های یمن اعلام کردند در پاسخ به اقدامات اسرائیل در غزه، حملات به کشتی‌رانی در دریای سرخ را آغاز خواهند کرد.

این حملات اختلال گسترده‌ای در یکی از شلوغ‌ترین مسیرهای دریایی جهان ایجاد کرد؛ به‌طوری که بنا بر گزارش واشنگتن پست در دسامبر ۲۰۲۳، از هر ۱۴ کشتی کانتینری، حدود ۱۲ مورد و همچنین بخش بزرگی از نفت‌کش‌ها و کشتی‌های گاز طبیعی تصمیم گرفتند به‌جای عبور از کانال سوئز، مسیر بسیار طولانی‌تری را دور تا دور جنوب آفریقا طی کنند تا در امان بمانند.

تشکیل یک ائتلاف دریایی چندملیتی برای محافظت از کشتی‌های تجاری و ماه‌ها حملات هوایی به رهبری آمریکا تأثیر چندانی در بازدارندگی نداشت؛ پنتاگون تا ژوئن ۲۰۲۴ دست‌کم ۱۹۰ حمله از سوی حوثی‌ها به کشتی‌های آمریکایی یا تجاری در نزدیکی سواحل یمن را ثبت کرده بود. در نهایت دونالد ترامپ موفق به آتش‌بس با حوثی‌ها شد.

4- گسترش درگیری به لبنان

حوثیحزب‌الله لبنان نیز که عضو محور مقاومت است، در همبستگی با حماس حملاتی را آغاز کرد که به نزدیک یک سال درگیری در مرز لبنان و اسرائیل انجامید.

در پاسخ، اسرائیل حملاتش به حزب‌الله را افزایش داد، از جمله حمله به تجهیزات ارتباطی این گروه که بنا بر گزارش مقام‌های اسرائیلی، آمریکایی و منطقه‌ای، باعث کشته یا قطع عضو شدن تا ۳۰۰۰ نفر از اعضا و فرماندهان حزب‌الله شد. همچنین در این حملات، حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله و برخی دیگر از مقامات ارشد ترور شدند. در ادامه، اسرائیل تهاجم زمینی به جنوب لبنان را آغاز کرد.

5- یک شورش مسلحانه اسد را در سوریه سرنگون کرد

سوریهدر اواخر سال ۲۰۲۴، پیشروی برق‌آسای مخالفان مسلح اسد در سوریه تغییری غیرمنتظره در صحنه سیاسی منطقه ایجاد کرد؛ بشار اسد که حکومتش توانسته بود از قیام ۲۰۱۱ جان سالم به در ببرد، سرانجام توسط نیروهای مخالف سرنگون شد.

او به‌طرز غیرمنتظره‌ای جای خود را به احمد الشرع داد، فردی که پیش‌تر با نام جنگی «ابو محمد الجولانی» شناخته می‌شد، مدتی را در زندان آمریکایی در عراق گذرانده و در دوران جنگ داخلی سوریه، رهبری شاخه‌ای از القاعده را برعهده داشت (که بعدها از القاعده جدا شد).

چند هفته پس از سرنگونی اسد، ایالات متحده جایزه ۱۰ میلیون دلاری برای دستگیری الشرع را لغو کرد. امسال، رئیس‌جمهور جدید سوریه با ترامپ دیدار کرد و آمریکا اعلام کرد تحریم‌هایش علیه سوریه را لغو خواهد کرد.

هرچند سرنگونی اسد مستقیماً نتیجه حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ نبود، اما شورشیان توانستند از تضعیف حامیان اصلی اسد؛ جمهوری اسلامی ایران، حزب‌الله و روسیه که درگیر جنگ گسترده در خاورمیانه یا جنگ در اوکراین بودند، استفاده کنند.

6- اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران وارد بزرگترین در گیری نظامی مستقیم شدند

در سال ۲۰۲۴، جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل به‌طور آشکار وارد حملات متقابل شدند که آغاز آن حمله مرگبار اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق بود. اما این درگیری در ژوئن امسال وارد مرحله‌ای بسیار گسترده‌تر و شدیدتر شد. اسرائیل به سایت‌های هسته‌ای، نظامی و انرژی ایران حمله کرد و جمهوری اسلامی ایران نیز با شلیک موج‌هایی از موشک‌های بالستیک و هدف قرار دادن یک بیمارستان در جنوب اسرائیل پاسخ داد.

ایران اسراییل

این حملات، شدیدترین و مداوم‌ترین نبرد مستقیم میان این دو رقیب منطقه‌ای تاکنون بوده است. 

اکنون که ترامپ آشکارا در حال بررسی گزینه حمله مستقیم به ایران و کشاندن آمریکا به یک جنگ جدید در خاورمیانه است، نگرانی‌ها درباره کشیده شدن کل منطقه به درگیری بالا گرفته و یکی از تحلیل‌گران این وضعیت را «تجلی کابوسی واقعی» توصیف کرده است.