صنعت برق با چهار ابر چالش «چرخه معیوب اقتصاد برق»، «نظام حقوقی و قراردادی یکجانبه و ناکارآمد»، «مشکلات زنجیره تامین و صادرات»، «مشکلات پایداری شبکه برق» مواجه است. مجلس یازدهم برای حل این مشکلات از چه مسیرهایی باید عبور کند؟
بخش خصوصی صنعت برق با وجود اینکه ۶۰ درصد از برق کشور را تولید میکند، اما اعتقاد دارد با دولت در یک رقابت نابرابر قرار دارد. ارزیابیها نشان میدهد وزارت نیرو از یک طرف تولیدکننده برق است و از طرف دیگر خریدار اصلی برق و در نهایت تعیین‌کننده ضوابط حاکم بر نرخ برق است. تحلیلگران معتقدند این موضوع باعث شده صاحبان نیروگاه‌ها برای فروش برق با وزارت نیرو وارد عرصه رقابتی شوند که هیچ نقشی در تعیین پارامترهای تاثیرگذار آن ندارند.
استخراج رمز ارز در ایران با دو نوع تعرفه برق انجام می‌شود که براساس آن در ۸ ماه خنک سال، استخراج با تعرفه ۴۸۰ تومان و در ۴ ماه گرم با تعرفه بالاتر صورت می‌گیرد. حال سوال اینجاست، این تعرفه ها تا چه اندازه به واقعیت های اقتصادی نزدیک است؟ اکو نیرو در گفت وگو با سخنگوی صنعت برق به دنبال پاسخ این پرسش رفته است.
هیات تنظیم مقررات بازار آب و برق چه ماموریت‌‌ها و وظایفی دارد؟ این هیات تا چه اندازه توانسته در ماموریت‌های تعریف شده مانند «ایجاد و توسعه بازارهای رقابتی آب و برق»، «اصلاح و بهبود نظام قیمت‌گذاری و تعرفه‌های آب و برق»، «ایجاد انگیزه و اطمینان برای گسترش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی توسط بخش‌خصوصی» و همچنین «بهبود مستمر محیط کسب‌وکار در صنعت آب و برق» موفق باشد؟
چرا ضربان توسعه بخش خصوصی صنعت برق کُند شده است؟ فعالان و تولیدکنندگان برق کشور معتقدند چند عامل در تضعیف بخش خصوصی برق کشور نقش دارد.
اعمال ماده ۱۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری بر «ابطال تثبیت قیمت خرید برق از نیروگاه‌ها» با ۶۹ درصد رای موافق در هیات عمومی این دیوان مصوب شد. در سال ۱۳۹۴ هیات تنظیم بازار برق ایران، مصوبه‌ای خلاف قانون تصویب کرد که براساس آن نرخ پایه آمادگی خرید برق از نیروگاه‌ها از مرداد سال ۱۳۹۴ ثابت شد. در حالی که براساس بند و ماده ۱۳۳ قانون برنامه پنجم توسعه این نرخ باید براساس نرخ تورم افزایش می‌یافت. ارزیابی ها نشان میدهد تثبیت نرخ پایه خرید برق در طول این ۳ سال (۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷) لطمات جبران ناپذیری به بخش نیروگاه‌ها وارد کرده است. «اکو نیرو» در گفت وگو با یک حقوقدان و یک کارشناس ارشد صنعت برق، ماجرای بند ۱مصوبه شماره ۲۶۳ هیات تنظیم بازار برق و تبعات آن را بررسی کرده است.
بخش خصوصی در مورد سرمایه‌گذاری در زمینه تولید و صادرات برق مردد است چرا که برنامه‌ریزی صحیحی برای استفاده از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در این حوزه و صادرات و مبادلات برق تولیدی وجود ندارد. در فصل‌های سرد سال مصرف برق به مراتب از پیک مصرف پایین‌تر است و بخش زیادی از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در این صنعت در فصولی غیر از تابستان استفاده‌ای ندارند و حبس شده باقی میماند. به اعتقاد تحلیلگران برای بهره‌گیری از برق حبس‌شده، از یک سو سرمایه‌گذاری در امور زیرساختی و راندمان شبکه تولید باید افزایش یابد و از سوی دیگر با نوسازی شبکه انتقال و توزیع، میزان تلفات برق را کاهش داد. اما از همه مهمتر انحصار صادرات برق شکسته شود.
ارزیابیها نشان میدهد ظرفیت بسیار بزرگی در بازار سرمایه به‌وجود آمده است. تحلیلگران معتقدند نقدینگی موجود در بازار سرمایه میتواند بنگاهها را به سمت رونق تولید و رشد اقتصادی سوق دهد. رشد بورس و هجوم نقدینگی به بازار سرمایه این پرسش را مطرح میکند که آیا میتوان روی پتانسیلهای بازار سرمایه در جهت تامین منابع مالی پروژههای صنعت برق حساب باز کرد؟
