به گزارش اکوایران، با ادامه مناقشه میان ایران و اسرائیل برای هفتمین روز متوالی، نگرانی‌های فزاینده‌ای وجود دارد که این سطح از تنش ممکن است به تمام نقاط یکی از مناطق اصلی تولید نفت و گاز در جهان سرایت پیدا کند. در ابتدای درگیری‌ها، بازارهای سهام در روز جمعه با ریزش شدید روبه‌رو شدند، اما در ادامه توانستند به ثبات برسند.

به نوشته الجزیره، یک روز پس آن‌که اسرائیل به ترور فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان هسته‌ای ایران اقدام کرد و حملاتی را علیه چند سایت هسته‌ای انجام داد، اسرائیل سپس در روز شنبه بخش سوخت‌های فسیلی ایران را هدف گرفت و طبق گزارش‌ها، این اتفاق باعث بروز آتش‌سوزی در میدان گازی پارس جنوبی شد. در همین حال، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرد ایران باید درباره برنامه هسته‌ای خود به یک توافق برسد.

همانطور که نبرد میان دو قدرت نظامی خاورمیانه ادامه دارد، بازارهای مالی و بخش هوایی در حال آسیب دیدن از این اتفاق هستند. کارشناسان به‌دقت قیمت‌های نفت را رصد می‌کنند و سرمایه‌گذاران به پناهگاه‌های امن مانند طلا روی آورده‌اند. کارشناسان هشدار داده‌اند که یک جنگ تمام‌عیار می‌تواند شرایط را بسیار بدتر کند.

قیمت نفت چه وضعیتی پیدا کرده است؟

نفت خام برنت که معیار جهانی محسوب می‌شود، در ساعات ابتدایی روز دوشنبه (26 خرداد) به قیمت 74.60 دلار به‌ازای هر بشکه صعود کرد؛ رشدی که به‌معنای افزایش حدود 7 درصدی از روز پنجشنبه است، یعنی یک روز قبل‌ از آغاز حملات اسرائیل علیه ایران.

عمده نفت و دیگر کامودیتی‌های کلیدی جهان نظیر گاز طبیعی، از مسیرهای دریایی شلوغ در خاورمیانه عبور می‌کنند، از جمله تنگه هرمز.

نفت آمریکا

تنگه هرمز، یک آب‌راه باریک که ایران را از دیگر کشورهای خلیج فارس جدا و دریای عمان را به اقیانوس هند متصل می‌کند. تنگه هرمز آب‌راهی است که در آن یک‌سوم از عرضه دریایی نفت در جهان انجام می‌شود و روزانه حدود 21 میلیون بشکه از طریق آن به بازارها وارد می‌شود.

این مسیر دریای مهم در باریک‌ترین نقطه خود عرضی معادل 33 کیلومتر دارد و مسیرهای حمل کالا در این آب‌راه کلیدی حتی باریک‌تر هستند. کارزار نظامی میان اسرائیل و ایران باعث شده است یک سوال قدیمی بار دیگر مطرح شود؛ آیا تهران این آب‌راه دریای کلیدی را خواهد بست؟ اتفاقی که در صورت وقوع می‌تواند باعث رالی قیمت نفت شود.

طبق اعلام گلدمن ساکس، در بدترین سناریو که بسته‌شدن تنگه هرمز را شامل می‌شود، قیمت‌های نفت می‌تواند به بیش از 100 دلار در هر بشکه افزایش یابد. با این حال، در جریان جنگ ایران-عراق بین سال‌های 1980 تا 1988، تنگه هرمز هرگز به‌طور کامل بسته نشد.

علاوه بر این، تلاش‌ها برای بستن این آب‌راه احتمالا باعث اختلال در صادرات ایران نیز خواهد شد؛ به‌ویژه صادرات به چین که یک منبع درآمدی مهم برای تهران است.

آیا نرخ تورم جهانی تحت تأثیر قرار گرفته است؟

زمانی که قیمت‌های نفت افزایش می‌یابد، هزینه تولید نیز بالاتر می‌رود. این افزایش در نهایت به مصرف‌کنندگان منتقل می‌شود. در این میان، کالاهایی که تولید آن‌ها به حامل‌های انرژی وابسته است، مانند مواد شیمایی، با افزایش شدیدتری همراه می‌شوند.

اگر جنگ ادامه یابد، کشورهای واردکننده نفت در سراسر جهان ممکن است با تورم بالاتر و رشد اقتصادی آهسته‌تر مواجه شوند. با نگاه به آینده، کارشناسان هشدار داده‌اند که بانک‌های مرکزی با کاهش انعطاف‌پذیری در سیاست‌گذاری در تلاش برای کنترل قیمت‌های رو به افزایش مواجه خواهند شد.

یکی از کارشناسان به الجزیره اعلام کرد: «بانک‌های مرکزی گروه 7 (G7)  در حال حاضر در چرخه کاهش نرخ‌های بهره قرار دارند و در صورت شوک مربوط به افزایش قیمت‌های انرژی، از این موضوع نگران خواهند شد.»

بانک مرکزی انگلستان به‌تازگی نرخ بهره پایه بریتانیا را به 4.25 درصد کاهش داد، حتی با وجود این که بانک مرکزی آمریکا یا همان فدرال رزرو به‌دنبال آغاز جنگ تعرفه‌ای ترامپ، فرآیند کاهش نرخ‌های بهره را متوقف کرده است اما این تنش تعرفه‌ای بر تمام کشورها اعمال شده است.

بازارها چگونه واکنش نشان داده‌اند؟

در این گزارش آمده است، وال‌استریت ترکش‌های جنگ اسرائیل و ایران را دریافت کرده است. در روز جمعه، شاخص اس‌اندپی 500 و نزدک مرکب به‌ترتیب با افت 1.1 درصدی و 1.3 درصدی روبه‌رو شدند. در خاورمیانه، شاخص اصلی سهام مصر موسوم به EGX 30 در روز یکشنبه با ریزش 7.7 درصدی مواجه شد، در حالیکه بازار سهام تل‌آویو نیز با 1.5 درصد افت روبه‌رو شده است.

بورس نیویورک

بازارهای سهام اروپایی نیز به‌دنبال خبر حملات اسرائیل به ایران با افت روبه‌رو شدند. شاخص DAX آلمان و شاخص CAC 40 فرانسه در پایان هفته معاملاتی گذشته کمی بیشتر از 1.1 درصد ریزش داشتند، در حالیکه شاخص FTSE 100 بریتانیا در روز جمعه کار خود را با افت 0.5 درصدی به پایان رساند.

با این حال، برخی شرکت‌های انگلستان رشد داشتند. شرکت دفاعی بریتانیا موسوم به BAE Systems در روز جمعه حدود 3 درصد رشد داشت که منعکس‌کننده نگرانی‌ها از افزایش سطح تنش است. در آمریکا، قیمت سهام تأمین‌کنندگان نظامی از جمله شرکت لاکهید و Northrop Grumman با رشد همراه شد.

در نقاط دیگر، شرکت‌های نفتی BP و Shell نیز رشد ارزش سهام را تجربه کردند و به‌ترتیب با افزایش حدود 2 درصدی و کمی بیش از 1 درصد در ارزش خود همراه شدند. همچنین قیمت طلا در روز جمعه حدود 1 درصد رشد کرد و به سطح 3426 دلار در هر اونس رسید که نزدیک به رکورد 3500 دلاری در ماه آوریل است.

در روز دوشنبه با کاهش قیمت‌های نفت و طلا و افزایش قیمت‌های سهام، سرمایه‌گذاران بخشی از موقعیت‌‌های ریسک‌گریزی خود را کاهش دادند. یکی از کارشناسان به الجزیره گفت: «به نظر می‌رسد بازارها انتظار دارند این مناقشه نسبتا محدود بماند. نکته حائز اهمیت این است که ایران به هیچ‌کدام از دارایی‌های نظامی آمریکا در منطقه حمله نکرده است.»

بخش هوایی چه زیان‌هایی متحمل شده است؟

چندین شرکت‌ هواپیمایی پروازهای خود در خاورمیانه را کنسل یا معلق کرده‌اند و برخی کشورها حریم هوایی خود را بسته‌اند. در ادامه فهرستی از برخی پروازهای معلق‌شده یا تغییر مسیر یافته آورده شده است:

-هواپیمایی امارات که بزرگ‌ترین شرکت هواپیمایی خاورمیانه محسوب می‌شود، اعلام کرده پروازهای خود به و از عراق، اردن، لبنان و ایران را تا 30 ژوئن معلق کرده و پروازهای این شرکت به و از لبنان تا روز یکشنبه کنسل شده است.

-هواپیمایی اتحاد تمام پروازها میان ابوظبی و تل‌آویو را تا یکشنبه آینده به حالت تعلیق درآورده است. این شرکت هواپیمایی همچنین مسیر چندین پرواز را تغییر داده و به مشتریان خود توصیه کرده تا در رابطه با وضعیت پرواز خود منتظر تازه‌ترین به‌روزرسانی‌ها باشند.

-قطر ایرویز به‎طور موقف پروازهای خود به ایران، عراق و سوریه را کنسل  و به مشتریان خود اعلام کرده است پیش از سفر، وضعیت پروازها را رصد کنند.

همچنین در روز جمعه، عراق نیز حریم هوایی خود را بست و تمام ترافیک هوایی در فرودگاه‌های خود را به حالت تعلیق درآورد. شرق عراق میزبان یکی از شلوغ‌ترین کریدورهای هوایی جهان است و ده‌ها پرواز به‌طور هم‌زمان از این مسیر عبور می‌کنند و میان اروپا و خلیج‌فارس حرکت دارند. عمده این پروازها از آسیا به اروپا انجام می‌شود. از سوی، نهاد ناظر بر ترافیک هوایی داخلی اردن نیز اعلام کرده است به‌طور موقت حریم هوایی خود را بسته است.

کارشناسی دیگری به الجزیره می‌گوید: «این اتفاق می‌تواند به‌طور موقت باعث اختلال کوتاه‌مدت در گردشگری خاورمیانه شود، اما تنها برای حدود یک ماه. من انتظار دارم بخش گردشگری خاورمیانه دوباره احیا خواهد شد. تا زمانی که جنگ محدود باشد، فکر می‌کنم بازارهای سهام به بازیابی خود از زیان‌های هفته گذشته ادامه دهند.»