به گزارش اکو ایران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی به چالش‌های گمرک کشور پرداخته است. گمرک که از آن به عنوان مرزبان اقتصادی کشور نام برده می‌شود حلقه واسط اساسی در فرایند ورود و خروج کالاها از کشور است.  

 در این گزارش به دو آمار حوزه گمرک در سمت واردات کشور پرداخته شده است. یک قسمت مربوط به نوع کالاهای وارداتی است و قسمت دیگر مربوط به اینکه واردات کالاها بیشتر از کدام گمرک‌های کشور انجام شده است.

 این بررسی نشان می‌دهد که در دهه 1390 تا پایان سال 1401 سهم کالاهای واسطه‌ای با اختلاف بیش از سهم کالاهای مصرفی و سرمایه‌ای بوده است. همچنین در سال 1401، 90.25 درصد واردات کشور از 20 گمرک کشور انجام شده است که معادل با 15 درصد کل گمرک‌های کشور است.

تسهیل واردات راهی برای ورود سرمایه به کشور

 واردات بال مهم تجارت خارجی هر کشور است که کمبود تولید داخلی را جبران می‌کند. اگرچه برخی بخش از تجارت را مضر به حال تولید داخلی می‌دانند، آمارها چیز دیگری را نشان می‌دهند.

 مرکز پژوهش‌های مجلس با استفاده از آمار بانک مرکزی کالاهای وارداتی به کشور را به چهار دسته تقسیم کرده است؛ کالاهای واسطه‌ای، کالاهای سرمایه‌ای، کالاهای مصرفی و کالاهای طبقه‌بندی نشده.

 مطابق این آمار از ابتدای دهه 1390 تا پایان سال 1401 میانگین سهم کالاهای واسطه‌ای از سبد وارداتی ایران 67 درصد، سهم کالاهای سرمایه‌ای 17.1 درصد، سهم کالاهای مصرفی 13.7 و سهم سایر کالاهای طبقه‌بندی نشده 2.2 درصد بوده است.

 همچنین در این مدت سهم واردات کالاهای واسطه‌ای از 44 درصد به 41.8 درصد کاهش، سهم کالاهای سرمایه‌ای از 10 درصد به 10.5 درصد و سهم کالاهای مصرفی از 8 درصد به 7.1 درصد رسیده است.

 بیشتر بودن سهم کالاهای واسطه‌ای که همان مواد اولیه و قطعات مورد استفاده برای تولید کالاهای دیگر هستند، حاکی از این است که سهولت واردات و رفع چالش‌های پیش روی این حوزه نه تنها تولید داخلی را تهدید نمی‌کند که هموارکننده برای آن است.

 بر همین اساس مرکز پژوهش‌های مجلس تسهیل واردات کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای را راهی موثر در ورود سرمایه به کشور دانسته است.  

 آمار دیگری که در این گزارش مطرح شده مربوط به عملکرد گمرک‌ها در واردات است که نشان می‌دهد 90 درصد واردات کشور تنها از 20 گمرک وارد می‌شود.

030119

بیش از 90 درصد واردات کشور از تنها 15 درصد گمرک‌ها وارد می‌شود

 مرکز پژوهش‌های مجلس در بخش دیگری از گزارش به میزان واردات از 20 گمرک کشور پرداخته است. این گمرک‌ها تنها 15 درصد از کل گمرک‌های کشور را تشکیل می‌دهند.

 مطابق این گزارش در سال 1401، 90.2 درصد واردات کشور از این 20 گمرک انجام شده که در این میان بندر شهید رجایی با عبور 33.4 درصد کالاهای وارداتی از آن در صدر گمرک‌های کشور بوده است. پس از این بندر نیز بندر امام خمینی با 15.8 درصد در رده دوم قرار داشته است. همچنین فرودگاه امام خمینی با عبور 11.5 درصد کالاهای وارداتی در رده سوم بوده است.

 واردات بیش از 90 درصد کالاها از تنها 15 درصد گمرک‌های کشور نشان می‌دهد که توزیع واردات در گمرک‌های مختلف کشور بسیار نامتقارن است. به عبارت دیگر گمرک‌های زیادی در کشور وجود دارد که عملکرد زیادی ندارند.

 مرکز پژوهش‌های مجلس تعدد گمرک‌ها در کشور را به عنوان یک چالش حوزه گمرک نام برده است. زیرا تعداد زیاد گمرک‌ها بدون توجه به حجم تجارت سبب تحمیل بار هزینه‌ای برای تامین زیرساخت و منابع انسانی خواهد شد.

030119