به گزارش اکوایران، مرکز پژوهش‌های مجلس در یکی از آخرین گزارش‌ها خود تحت عنوان «گزارش سیاست پولی؛ شهریور ۱۴۰۳» وضعیت تورم انتظاری را از سال ۱۴۰۰ تا پاییز ۱۴۰۳ مخابره کرده است. این نتایج که از نظرسنجی انجام شده توسط افکارسنجی مرکز پژوهش‌های مجلس به‌دست آمده، نشان می‌دهد وضعیت تورم انتظاری و ادراکات تورمی مردم در سال ۱۴۰۱ بیشتر از هر سال دیگری در این مدت بوده است. 

بر اساس توضیحات مرکز پژوهش‌های مجلس، در نظرسنجی انجام شده ادراک مردم نسبت به تورم در یک سال گذشته پرسیده شده که تحت عنوان ادراکات تورمی منتشر شده و همچنین انتظار مردم نسبت به تورم در یک سال آتی پرسیده شده که تحت عنوان تورم انتظاری انتشار یافته است.

تورم تحقق‌یافته در هر فصل نیز به صورت تورم نقطه به نقطه در ماه میانی هر فصل محاسبه شده است؛ برای مثال تورم تحقق یافته در فصل پاییز ۱۴۰۳، تورم نقطه به نقطه در آبان ماه این سال بوده است.

در این گزارش تورم انتظاری و ادراکات تورمی آحاد جامعه مورد بررسی قرار گرفته و علل برخی فراز و فرودها مشخص شده است.

حرارت بالای تورم انتظاری در سال ۱۴۰۱

بررسی و مقایسه تورم تحقق‌یافته با تورم انتظاری و ادراک تورمی نشان می‌دهد در تمامی طول سه سال مورد بررسی، انتظار تورمی مردم از آینده و ادراک تورمی آن‌ها از گذشته بیشتر از تورم حقیقی در اقتصاد بوده است. مرکز پژوهش‌های مجلس علت این اتفاق را دو عامل فنی و رفتاری بیان کرده است.

علت فنی این اتفاق به شاخص قیمت مسکن بازمی‌گردد. در آمار محاسبه تورم، شاخص قیمت مسکن استفاده نشده و صرفا از شاخص اجاره مسکن استفاده می‌شود. در حالی‌که قیمت مسکن اثر قابل توجهی بر انتظارات تورمی مردم دارد.

علت رفتاری این اتفاق مربوط به پررنگ‌تر بودن افزایش قیمت نسبت به کاهش آن در نگاه مردم است. علل رفتاری نشان می‌دهد مردم به صورت ناخودآگاه توجه بیشتری به کالاهایی دارند که بیشترین افزایش قیمت را تجربه کرده است و این کالاها اثر بسزایی در ایجاد احساس تورم در مردم دارند.

همچنین در این آمار می‌توان به قله انتظارات تورمی در سال ۱۴۰۱ اشاره داشت. در ابتدای این سال به دلیل موج رسانه‌ای درباره حذف ارز ترجیحی، انتظارات تورمی و ادراک تورم در مردم به شدت افزایش پیدا کرد. با اینکه تورم تحقق یافته به دلیل اقدامات کارشناسانه در فرآیند حذف ارز ترجیحی بسیار کمتر از احساس مردم از تورم گذشته و آینده بود.

040125

انتظارات تورمی در مسیر کاهش

این آمار نشان می‌دهد از ۱۳ فصل مورد بررسی، تقریبا در ۸ فصل انتظارات تورمی پایین‌تر از ادراکات تورمی بوده است. به عبارتی در بیشتر فصول مورد بررسی، درک مردم از تورم گذشته بیشتر از آینده بوده است. 

توجه در تورم محقق شده در این مدت نیز نشان می‌دهد که تورم روند کاهشی را طی کرده است. با وجود این‌که می‌توان علت کاهش تورم را به سیاست‌های پولی بانک مرکزی نسبت داد، اما طبق این آمار می‌توان گفت کمتر بودن انتظارات تورمی نسبت به ادراکات تورمی در کاهش تورم در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ نقش داشته است.

همچنین به طور کلی می‌توان مشاهده کرد انتظارات تورم در این دو سال کاهشی بوده است.  طبق آمارها، کمترین سطح انتظارات تورمی در تابستان ۱۴۰۳ و کمترین سطح ادراکات تورمی در پاییز ۱۴۰۳ رقم خورده که مصادف با روی کار آمدن دولت چهاردهم بوده است.

در نتیجه می‌توان گفت، انتظارات تورمی در کنار سیاست‌های پولی بانک مرکزی، بر کاهش تورم حقیقی در اقتصاد ایران موثر بوده و از حرارت آن کاسته است.