به گزارش اکوایران؛ امروز سه شنبه 10 آبان ماه، در اولین اجلاس تجارت محصولات کشاورزی و غذایی ایران عباس کشاورز، معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات کشاورزی و آب اتاق ایران پیرو اظهارات رئیس اتاق ایران در این اجلاس پیرامون بحران منابع آبی کشور اعلام کرد: باید در فضای واقعی برنامه‌ریزی انجام شود. آب ابرچالش کشور است و اشتغال در رتبه دوم ابرچالش‌ها قرار دارد. باید قادر باشیم قبل از تبدیل‌شدن به بحران و ورشکستگی آب، این مسئله را حل کنیم، در غیر این صورت همه مسیرها تهدیدی برای ناپایداری هستند.

کشاورز گفت: سال 1395 راه‌حلی با همراهی اتاق ایران و دولت وقت درباره حل مسئله آب ارائه ترسیم کردیم که یکی از این راه‌ها باز تخصیص بود. الان کشورهایی با بارندگی 800 میلی‌متر در سال تغییر رویه داده‌اند. اما ما هنوز تغییر رویه عملیاتی ندادیم. دوم راهکار تمرکز بر بهره‌وری بود. در این زمینه هم به جد وارد عمل نشدیم.

او تاکید کرد: رویه‌های فعلی پاسخگوی نیاز کشاورزی و سیاسیون نیست و باید تغییر اساسی انجام شود. ما این طرح را به رئیس مجلس قبلی ارائه کرده‌ایم.

ارزی که آب رفت

معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات کشاورزی و آب اتاق ایران با اشاره به حجم صادرات کشور در سال‌های اخیر گفت: میزان صادرات ما از سال 1393 از حدود 5.8 میلیون تن کالای به بیش از 8.5 میلیون تن در سال 1400 رسیده‌ است، یعنی میزان صادرات افزایش یافته است؛ اما ارزی که در این دریافت کرده‌ایم به ازای هر تن صادرات از 1.2 دلار به 0.6 دلار رسیده است، بنابراین کالای بیشتری صادر کردیم؛ اما ارزآوری آن 50 درصد کمتر شده است.

کشاورز در ادامه میزان آب مصرفی را با صادرات این مقطع مقایسه کرد و گفت:‌ در سال 93 حدود 5 میلیارد مترمکعب آب صادر کردیم و 7 میلیارد دلار به دست آورده‌ایم، اما در سال 1400 بابت همان میزان آب صادر شده 5.3 میلیارد دلار ارز به دست آورده‌ایم و این بدان معناست که 40 درصد پول کمتری در سال 1400 نسبت به سال 93 از صادرات آب به دست آورده‌ایم.

معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات کشاورزی و آب اتاق ایران در بخش دیگر  به تقسیم بندی بخش‌های مختلف کشاورزی برمبنای آب بری آنها پرداخت و گفت: محصولات زراعی در حوزه صادرات سهم بالاتری دارد و این‌ها گروه آب‌بر‌تری هستند. ما در زراعت از 2 میلیارد تن به نزدیک 3.6 میلیارد تن رسیدیم. اما ما نتوانستیم ارزآوری خوبی در این حوزه داشته باشیم. صادرات محصولات ما در سال 93 به بعد افزایش‌ یافته است.

معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات کشاورزی و آب اتاق ایران تاکید کرد: از نظر رقبای ما در بعضی کالاها تولیدکننده انحصاری هستیم ولی در رقابت عدد خوبی نداریم. مثلاً در صادرات زعفران به اسپانیا رتبه دوم  را داریم. در صادرات خرما به ترکیه در 2018 رتبه ما 13 بوده. این آمار نشان میدهد، در بازاریابی و ایجاد زنجیره مشکل‌داریم.

او ادامه داد: در صادرات گوجه‌فرنگی هم ‌رتبه ما معنی‌دار نیست. ما به‌تدریج مقاصد صادراتی خود را ازدست‌داده‌ایم. بازارهای اروپایی تقریبا به صفر رسیده و تمرکز ما که بر بازار آسیاست، آنها خود صادرکننده محصولات کشاورزی است. از طرفی کشورهای با درآمد بالا را ازدست‌داده‌ایم. اگر بحران امنیتی برخی کشورها حل شود، صادرات ما به آنجا به مخاطره می‌افتد.

میزان ضایعات معادل 10 میلیارد مترمکعب آب

کشاورز در ادامه به مسئله ضایعات در بخش  کشاورزی پرداخت و گفت: ما فقط از مزرعه تا زمانی که کالا به دست مصرف کننده نهایی می‌رسد؛ نه سفر ، بلکه پیش از سفره معادل 10 میلیارد مترمکعب آب مصرف داریم.

معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات کشاورزی و آب اتاق ایران درباره مسئله صادرات محصولات کشاورزی گفت: بعضی کالاها در حوزه صادرات انحصاری هستند و باید به آن‌ها توجه کنیم، مثلاً زعفران، خرما و پسته را باید صادر کنیم ولی صادرات سایر کالاها نیاز به تغییر رویه دارد. سیاست ما بر مبنای آب مجازی باید تغییر کند. ما به دلیل سیاسی‌کاری به این‌ها توجه نمی‌کنیم. ما باید کالاهایی را صادر کنیم که حداقل آب را مصرف کنند. مثلا گوجه‌فرنگی و هندوانه گلخانه‌ای صادر کنیم. باید رویکرد جدیدی را کشاورزی کشور برای رونق صادرات اعمال کند.

بی‌ثباتی سیاست‌ها

او درباره چالش‌های تجارت گفت: در سیاست‌گذاری تجارت ثبات نداریم. از ذائقه مصرف بازار هدف شناخت نداریم. سرنوشت تولیدکننده را به سیاست دولت گره زده‌ایم. بانک اطلاعاتی نداریم. ما درباره کالاهای خود استانداردهایی تعریف نکرده‌ایم که متناسب با استاندارد کشورهای مصرف و هدف باشد. عموما محصول خام صادر می‌کنیم.

او تاکید کرد: تغییر نرخ ارز یکی از تهدید است. اگر فعالان اقتصادی تکنولوژی تولید را عوض نکنند با این قیمت ارز رقابت را از دست می‌دهند. اگر عملکردها تغییر نکند، توان رقابت را از دست می‌دهیم. باید برای صادرات برنامه بلندمدت و میان‌مدت داشته باشیم. باید با سیاست‌گذار رابطه معنی‌دار داشته باشیم.

کشاورز پیشنهاد داد: اتاق بازرگانی باید در تعدادی از کشورهای مقصد یا مورد انتظار نمایندگی تجاری داشته باشد. تجارت کار دولت نیست. باید راجع به صنایع به‌روز کشاورزی فکری کرد. زنجیره باید به‌روز باشد. یکی از دلایل پایین بودن قیمت، ناقص بودن زنجیره است. پروتکل‌های تجاری چندساله منعقد کنیم.