افت 46 درصدی واردات برنج؛ گرانی ارز یا کفایت تولید داخلی؟

به گزارش اکو ایران، روابط عمومی گمرک ارزش واردات برخی کالاهای اساسی را در ده ماهه نخست سال 1402 منتشر کرد. برنج یکی از کالاهای اساسی است که در سبد مصرفی خانوار ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد. مطابق این گزارش از ابتدای سال 1402 تا پایان دی ماه 1 میلیارد و 110 میلیون دلار صرف واردات انواع برنج به کشور شده است.

در این گزارش ارزش واردات برنج در ده ماهه نخست امسال با ارزش واردات این کالای اساسی در مدت مشابه چند سال اخیر مقایسه شده است. این مقایسه نشان می‌دهد در حالیکه در سال گذشته هزینه زیادی صرف واردات برنج شده بود در سال جاری این هزینه کاهش یافته است. همچنین آمار نشان می‌دهد هزینه واردات هر کیلوگرم برنج از خارج از کشور در این سال‌ها بیشتر شده است.

کاهش 46 درصدی واردات برنج در سال 1402 نسبت به سال قبل

 برنج در کنار نان غلات اصلی است که خانوارها به عنوان غذا مصرف می‌کنند. غلات بیشترین وزن را در سبد مصرفی غذایی خانوار را دارند، به طوری وزن آن‌ها برابر با 27.4 درصد از کل سبد مصرفی خانوار است. بنابراین تامین مناسب برنج در کشور اهمیت زیادی دارد.

 بخشی از برنج کشور در داخل کشت و تولید می‌شود. اما بخشی از آن نیز از خارج کشور وارد می‌شود. واردات برنج می‌تواند هم نشان دهنده کمبود تولید داخلی باشد و هم نشان از ارزان‌تر بودن کالای خارجی به نسبت کالای داخلی.

 روند هفت ساله واردات برنج نشان می‌دهد در ده ماهه نخست سال‌های 1395 تا 1398 ارزش دلاری واردات برنج افزایش یافته و از 535 میلیون دلار به 1 میلیارد و 393 میلیون دلار رسیده است. اما در دو سال پس از آن هزینه کمتری صرف واردات این کالا شده به طوری که در سال 1400 ارزش واردات برنج به 479 میلیون دلار رسیده که کمترین میزان واردات برنج در این سال‌ها بوده است.

 با این حال در سال 1401 ارزش واردات برنج به رکورد 2 میلیارد و 72 میلیون دلار رسید. کارشناسان علت این امر را افزایش قیمت برنج داخلی، افزایش مصرف برنج خارجی و تمایل به افزایش سطح ذخایر برنج کشور به دلیل نگرانی از تاثیر جنگ اوکراین می‌داند. اما داده‌های جدید گمرک نشان می‌دهد که در سال 1402 ارزش واردات برنج نسبت به سال 1401 به میزان 46 درصد کاهش یافته و به رقم 1 میلیارد و 110 میلیون دلار رسیده است. این کاهش واردات می‌تواند نشان‌دهنده کاهش مصرف برنج، کفایت تولید داخلی یا گران تمام شدن واردات این کالا برای کشور و ترجیح سیاست‌گذاران برای عدم واردات باشد.

همچنین آمار حجم واردات برنج که تا سال 1401 موجود است حاکی از این است که واردات هر کیلوگرم برنج در سال‌های 1395 تا 1401 برای کشور گران‌تر تمام شده است.

 گران شدن هزینه واردات هر کیلوگرم برنج در سال‌های اخیر

 آمار گمرک همچنین نشان می‌دهد که از هر نوع برنج چند کیلوگرم وارد کشور شده است. بنابراین می‌توان هزینه واردات هر کیلوگرم برنج را به کشور محاسبه کرد. البته هنوز رقمی از وزن واردات برنج در ده ماهه نخست سال 1402 موجود نیست.

 با این حال محاسبات تا سال 1401 نشان می‌دهند که از سال 1395 تا سال 1401 واردات هر کیلوگرم برنج به کشور گران‌تر شده است. در ده ماهه نخست سال 1395 واردات هر کیلوگرم برنج به طور متوسط برای کشور  0.8 دلار آب می‌خورده که در سال 1401 به 1.35 دلار رسیده است.

 در مورد این موضوع دلایل مختلفی می‌توان ذکر کرد. یک علت مهم می‌تواند افزایش نرخ ارز در این سال‌ها باشد. از علل دیگر نیز می‌توان به افزایش نرخ تعرفه‌های گمرکی و افزایش قیمت جهانی برنج اشاره کرد.