به گزارش اکوایران، در طول 200 سال گذشته جهان شاهد رشد اقتصادی بیشتری نسبت به گذشته بوده است. پایه و اساس این افزایش رشد جریان مداوم نوآوری تکنولوژی است؛ رشد اقتصادی پایدار زمانی اتفاق میافتد که تکنولوژیهای جدید جایگزین فناوریهای قدیمی شوند که بخشی از فرآیندی است که به عنوان «تخریب خلاق» شناخته میشود. برندگان امسال جایزه نوبل با استفاده از روشهای مختلف تحلیل میکنند که چرا این توسعه امکانپذیر است و برای رشد پایدار چه چیز لازم است.
در بیشتر تاریخ بشر، استانداردهای زندگی، با وجود اکتشافات مهم و پراکنده، تغییر قابل توجهی از نسلی به نسل دیگر نداشته است. این اکتشافات برخی اوقات کیفیت زندگی را بهبود بخشیده است، ولی رشد در نهایت همیشه متوقف شده است.
این وضعیت در نهایت به وسیله انقلاب صنعتی، که کمی بیش از دو قرن پیش اتفاق افتاد تغییر کرد. نوآوری تکنولوژیک و پیشرفت علمی که از بریتانیا آغاز شد و به سایر کشورها نیز گسترش یافت، به چرخه بیپایان نوآوری و پیشرفت منجر شد. و این امر منجر به رشد پایدار شد.
جایزه نوبل اقتصاد 2025 به تحقیقاتی درباره رشد پایدار مبتنی بر نوآوریهای تکنولوژیک مربوط میشود. تاریخنگار اقتصادی، جوئل موکیر، نیمی از جایزه نوبل را بهخاطر توضیح مکانیزمهایی دریافت کرد که باعث میشوند پیشرفتهای علمی و کاربردهای عملی یکدیگر را تقویت کنند و فرآیندی خودتقویت کننده ایجاد کنند، که در نهایت به رشد اقتصادی پایدار منجر میشود. و از آنجا که این فرآیند منافع موجود را به چالش میکشد، او همچنین اهمیت جامعهای باز نسبت به ایدههای نو و پذیرای تغییرات را نشان میدهد.
نیم دیگر جایزه نوبل امسال به اقتصاددانان فیلیپ آگیون و پیتر هُویت اهدا شده است. آنها در مقالهای مشترک در سال 1992 مدلی ریاضی طراحی کردند که نشان میدهد چگونه شرکتها در فرآیندهای تولید بهبود یافته و محصولات جدید با کیفیت بهتر سرمایهگذاری میکنند، در حالیکه شرکتهایی که قبلا بهترین محصولات را داشتند از رقابت عقب میمانند.
رشد از طریق «تخریب خلاق» حاصل میشود. این فرآینده خلاقانه است زیرا بر پایه نوآوری بنا میشود، ولی در عین حال تخریبی هم هست چراکه محصولات قدیمی منسوخ شده و ارزش تجاری خود را از دست میدهند. این فرآیند با گذشت زمان جوامع ما را تغییر داده است؛ در طول یک یا دو قرن تقریبا همه چیز تغییر کرده است.
اقتصاددانان رشد اقتصادی را با محاسبه افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP) اندازهگیری میکنند، اما در واقع، این رشد چیزی فراتر از پول است. داروهای جدید، خودروهای ایمنتر، غذای بهتر، روشهای کارآمدتر گرمایش و روشنایی خانههایمان، اینترنت و افزایش فرصتها برای ارتباط با افراد دیگر در فواصل دورتر، اینها تنها چند مورد از مواردی هستند که در رشد لحاظ میشوند.
با اینحال، همانطور که اشاره شد، رشد اقتصادی مبتنی بر توسعه فناوری در طول تاریخ پدیدهای عادی نبوده است، بلکه برعکس. نمونهای از این موضوع را میتوان در روند تاریخی سوئد و بریتانیا از اوایل قرن چهاردهم تا آغاز قرن هجدهم مشاهده کرد. درآمد آنها گاهی افزایش و گاهی کاهش مییافت، اما در کل، با وجود نوآوریهای مهم، رشد تقریبا نامحسوس بود.
بنابراین، این اکتشافات هیچ تاثیر قابل توجهی بر رشد اقتصادی بلندمدت نداشتند. به گفته موکیر، دلیل این امر این است که ایدههای جدید به تکامل خود ادامه ندادند یا منجر به جریان پیشرفتها و کاربردهای جدیدی نشدند که اکنون آنها را به عنوان پیامد طبیعی پیشرفتهای بزرگ فناوری و علمی میدانیم.
در عوض، وقتی به رشد اقتصادی در بریتانیا و سوئد از آغاز قرن نوزدهم تا به امروز نگاه میکنیم، چیزی کاملا متفاوت میبینیم. جدا از دورههایی مانند رکود بزرگ در دهه ۱۹۳۰ و سایر بحرانها، رشد، به جای رکود، به یک امر عادی جدید تبدیل شده است. الگویی مشابه، با رشد سالانهی پایدار حدود 2 درصد، پس از اوایل قرن نوزدهم در بسیاری از کشورهای صنعتیشده پدیدار شد. شاید این رقم چندان زیاد به نظر نرسد، اما تداوم چنین رشدی به معنای 2 برابر شدن درآمد در طول عمر کاری یک فرد است.
در نهایت، این روند تاثیری انقلابی بر جهان و کیفیت زندگی مردم گذاشت.
