نیروگاه‌های مقیاس کوچک یکی از محبوب‌ترین نیروگاه‌های تولید برق در جهان به‌شمار می‌روند که به‌دلیل مزیت‌هایی همچون «نیاز کمتر به جذب سرمایه‌»، «راندمان بالا» و «افزایش تاب‌آوری صنعت برق» در سرلیست تولیدکنندگان برتر برق جانمایی شده‌اند. اما این نیروگاه‌های کوچک مقیاس که احداث آنها در ایران سابقه‌ای بیش از ۱۰ساله دارد، با چالش‌هایی در کشور مواجهند که روند توسعه‌ آنها را با دست‌اندازهایی مواجه کرده است.این درحالی است که به‌اعتقاد فعالان بخش‌خصوصی به‌دلیل کمبود نقدینگی و مشکلات جذب سرمایه، بهترین گزینه برای تامین برق پایدار در شرایط سخت امروز کشور، DG (تولید پراکنده)ها هستند.

«اکو ایران» در گفت‌وگو با احسان صدر، رئیس هیات مدیره انجمن CHP به سرفصل چالش‌های این نیروگاه‌ها پرداخته است و این پرسش را مطرح کرده که سیاست‌گذاران برای شتاب رشد CHPها در کشور چه اقداماتی را باید در دستور کار قرار دهند.

احسان صدر، رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان برق، حرارت و برودت کشور در این گپ و گفت ابتدا به مزیت‌ نیروگاه‌های پراکنده اشاره کرد. به‌گفته او، CHPها در دنیا از محبوبیت ویژه و خاصی برخوردارند؛ نخست اینکه به سرمایه‌گذاری کمتری نیاز دارند؛ دومین مزیت آنها راندمان مصرف انرژی آنهاست که در حالت کلی بالاتر است و بالاخره مزیت سوم مقیاس کوچک‌ها، افزایش تاب‌آوری صنعت برق است. صدر معتقد است این مزایا باعث شده در دو سه دهه گذشته، گرایش به سمت تولید پراکنده برق در دنیا افزایش یابد؛ به‌گونه‌ای‌که در بسیاری از کشورها، ضریب نفود تولید پراکنده به حدود ۶۰ درصد رسیده است.به اعتقاد او، الزام استفاده از کوچک مقیاس‌ها در ایران نسبت به کشورهای اروپایی جدی‌تر است؛ چراکه مهم‌ترین مزیت CHPها نیاز کمتر به جذب سرمایه است. به‌طور مثال، اگر از روش متمرکز یا نیروگاه‌های بزرگ، تامین برق صورت گیرد، حدود ۶۰۰ هزار یورو در هر مگاوات باید بابت هزینه نیروگاه سرمایه‌گذاری شود که البته این پایان داستان نیست؛ زیرا باید ۴۰۰ هزار یورو دیگر هم برای توسعه شبکه انتقال و فوق توزیع هزینه شود تا برق به‌دست مصرف‌کننده برسد؛ به‌عبارت دیگر یعنی حدود یک میلیون یورو به ازای هر مگاوات برق. این درحالی است که به گفته صدر، در تولید پراکنده این عدد کمتر از نصف است؛ یعنی به‌ازای هر مگاوات برق، ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزار یورو سرمایه‌گذاری نیاز است. یکی از دلایل اصلی نیاز کمتر به سرمایه در نیروگاه‌های مقیاس کوچک، جانمایی آنها در محل مصرف برق به‌شمار می‌رود که نیاز آنها را به توسعه شبکه محدود می‌کند.به اعتقاد صدر، این موضوع از این منظر حائز اهمیت است که درحال‌حاضر بزرگ‌ترین مشکل و چالش در کشور، تامین منابع مالی برای پروژه‌های راکد است. به‌گفته او، ایران به‌دلیل تحریم‌ها امکان اتصال به سیستم بانکی دنیا را ندارد و این موضوع استفاده از منابع سرمایه‌ای با نرخ پایین را ناممکن کرده است. استفاده از الگوی تولید پراکنده یا تولید برق در محل مصرف که به منابع سرمایه‌ای هنگفتی نیازی ندارد، یکی از راه‌‌های عبور از این دست‌انداز محسوب می‌شود.

حال این پرسش مطرح است که اگر CHPها چنین مزیت‌هایی دارند چرا در راستای تامین برق پایدار در کشور، توسعه نیافته‌اند؟