به گزارش اکوایران، بازارهای مالی ایران در پایان هفته، تصویری واضح و نگرانکننده از فرار سرمایه از نظام مالی رسمی به سمت پناهگاههای امن و داراییهای فیزیکی را به نمایش گذاشتند. دادههای روز چهارشنبه ۹ مهرماه و روند حاکم تا پایان هفته در ۱۱ مهرماه، از تشدید یک بیاعتمادی ساختاری در بین سرمایهگذاران حکایت دارد.
بازار سهام: ریزش باورنکردنی نقدینگی
بازار سرمایه با تشدید فاز منفی خود، شاهد خروج خالص ۹۵۴ میلیارد تومانی سرمایه حقیقی بود. این رقم، یکی از بزرگترین خروجهای چند ماه اخیر محسوب میشود و زمانی معنای هشداردهندهتری پیدا میکند که با میانگین ماهانه ۲۰۸ میلیارد تومانی ورود پول در مهرماه مقایسه شود. این اختلاف فاحش نشان میدهد که روند غالب و پایهای بازار، اگرچه در کل ماه مثبت بوده، اما کاملاً شکننده است و با اولین نشانههای ابهام، سرمایهگذاران انبوه با سرعت از بازار خارج میشوند. به نظر میرسد اعتمادسازی دو روز ابتدایی هفته کاملاً از بین رفته و بازار در دام بیاعتمادی عمیق گرفتار شده است. عدم وجود یک محرک قوی بنیادی برای جذب نقدینگی پایدار، اصلیترین دلیل این فرار است.
صندوقهای طلا: پناهگاه موقت در توفان
در مقابل، صندوقهای طلا با ورود ۷۷۴ میلیارد تومان نقدینگی مواجه شدند. این حرکت، یک چرخش دارایی کلاسیک را نشان میدهد: خروج از یک دارایی پرریسک (سهام) و انتقال به یک دارایی امن (طلا). سرمایهگذاران با این کار، قصد دارند ضمن حفظ ارزش داراییهای خود در برابر تورم فزاینده، از نوسانات بالقوه بازار سهام نیز در امان بمانند. این استقبال از طلا، علیرغم ثبت قیمتهای تاریخی، نشان میدهد بازار همچنان طلای داخلی را به عنوان یک پناهگاه مطمئن در میان تلاطمات میپذیرد.
صندوقهای درآمد ثابت: زنگ خطر برای کل نظام مالی
هشداردهندهترین رویداد روز، خروج ۸۳۶ میلیارد تومانی از صندوقهای درآمد ثابت بود. این صندوقها که معمولاً امنترین بخش بازار سرمایه و محل حفظ اصل پول سرمایهگذاران محافظهکار هستند، اکنون به کانون بیاعتمادی تبدیل شدهاند. چنین خروجی از یک ابزار کمریسک، تنها یک معنا دارد: وحشت از آینده و تمایل شدید به نگهداری پول نقد. سرمایهگذاران ترجیح میدهند حتی سود قطعی و کماین صندوقها را رها کنند تا در شرایطی که پیشبینی میکنند ممکن است به نقدینگی فوری نیاز پیدا کنند، پول خود را در دسترس داشته باشند. این رفتار، یک علامت قرمز برای سلامت کل نظام مالی است.
بازارهای فیزیکی: صعود در خلأ تقاضای مؤثر
در فاصله تا پایان هفته (جمعه ۱۱ مهر)، قیمت داراییهای فیزیکی به روند صعودی خود ادامه دادند:
طلای ۱۸ عیار به ۱۰,۸۱۳,۰۰۰ تومان رسید.
سکه امامی از مرز ۱۱۷ میلیون تومان عبور کرد.
دلار آزاد در سطح ۱۱۴,۰۰۰ تومان تثبیت شد.
اونس جهانی طلا نیز به ۳۸۶۰ دلار بازگشت.
نکته کلیدی اینجاست که این افزایش قیمتها در شرایطی رخ میدهد که دادهها از فرار نقدینگی از کل سیستم مالی حکایت دارند. این تناقظ ظاهری را میتوان اینگونه توضیح داد: این افزایش قیمتها لزوماً ناشی از تقاضای سرمایهای قوی نیست، بلکه احتمالاً نتیجه عرضه بسیار محدود، فشارهای تورمی پایه و سفتهبازی معدود بازیگران بزرگ در بازاری با نقدشوندگی کاهشیافته است. به عبارت دیگر، بازار در حالتی شبیه به رکود تورمی قرار دارد؛ قیمتها بالا میروند اما تقاضای واقعی و سالمی پشت آن نیست.
هفته گذشته، بازار ایران نشانههای واضحی از یک تغییر پارادایم بزرگ را نشان داد. به نظر میرسد اعتماد به کلیت ابزارهای مالی مدرن (از سهام تا صندوقهای درآمد ثابت) در حال فرسایش است و سرمایهگذاران به سمت یک استراتژی بقا روی آوردهاند: خروج از داراییهای "کاغذی" و پناه بردن به داراییهای "ملموس" مانند طلا و نگهداری پول نقد.
