به گزارش اکوایران، به نوشته خبرگزاری سی‌ان‌ان، در حالی که دولت ترامپ در تلاش است تا به سرعت روند دیپلماتیک را با ایران از سر بگیرد، ارزیابی نهایی از حملات اخیر آمریکا نقشی حیاتی در تعیین اهداف مذاکرات آینده خواهد داشت.

مقام‌های کنونی و سابق آمریکایی توضیح دادند که فرستاده ویژه ترامپ، استیو ویتکاف، باید از این ارزیابی نهایی استفاده کند تا استراتژی دیپلماتیک آمریکا را شکل دهد.

دونالد ترامپ همچنان ادعا می‌کند که برنامه هسته‌ای ایران «کاملاً نابود شده است»، اما این ادعا با ارزیابی اولیه آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا همخوانی ندارد. این ارزیابی اولیه موجب اختلاف‌نظر میان قانون‌گذاران درباره اثربخشی حملات شده است و گفته شده که اظهارات مطلق‌گرایانه ترامپ می‌تواند کار ویتکاف را دشوارتر کند.

حتی اگر خود تأسیسات آسیب قابل توجهی دیده باشند، این به معنای نابودی برنامه هسته‌ای نیست. پیش از حملات آمریکا، کارشناسان و مقامات سابق نسبت به این فرضیه که حمله نظامی می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را از بین ببرد، ابراز تردید کرده بودند.

نقش حیاتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

در حالی که ارزیابی نهایی خسارات وارد شده اهمیت زیادی دارد، مقام‌های سابقی که در مذاکرات پیشین با ایران مشارکت داشتند، تأکید کردند که در مذاکرات آتی باید اولویت اصلی بازگرداندن حضور ناظران آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران باشد.

یکی از مقامات ارشد سابق آمریکا که در مذاکرات قبلی ایران نقش داشته گفت: «تا زمانی که بازرس‌ها روی زمین نباشند، ارزیابی‌ای که بتوان به طور کامل به آن اعتماد کرد وجود نخواهد داشت. ما باید دوباره همان سطح بازرسی و نظارتی را ایجاد کنیم که در توافق ۲۰۱۵ بود.»

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ که در دولت اوباما امضا شد در ایران حضور داشت، اما تعداد بازرس‌های آژانس در ایران به واسطه این توافق به شکل چشمگیری افزایش یافت.

اما این هفته، مجلس ایران همکاری خود با آژانس را متوقف کرد، که دلیل آن «نقش تأسف‌آور» رافائل گروسی، رئیس آژانس عنوان شد. ایران گروسی را به تسهیل حملات آمریکا و اسرائیل متهم کرده است و به گزارشی از آژانس یک روز قبل از حمله اسرائیل اشاره می‌کند که ادعا می‌کرد ایران به تعهدات خود در عدم اشاعه هسته‌ای پایبند نبوده است.

لاورا هولگیت، سفیر سابق آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی در وین، گفت: «فکر می‌کنم مدت زیادی است که ارزیابی‌های اطلاعاتی آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران به عنوان مرجع جهانی پذیرفته نمی‌شود. این ارزیابی‌ها قطعاً از سوی ایران به چالش کشیده خواهند شد. برای داشتن یک مذاکره موفق، همه باید حداقل درباره منبع حقایق توافق کنند.»

هولگیت افزود: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ایجاد یک خط مبنای جدید درباره اینکه دقیقاً ایران چه دارد، این مواد کجا هستند و وضعیت آن‌ها چگونه است، لازم خواهد بود. این فرآیند زمان‌بر است و به همکاری ایران بستگی دارد.»

با کاهش دسترسی آژانس به ایران طی سال‌ها و عملاً عدم حضور آن در حال حاضر، جهان اکنون شکاف‌های بزرگی در دانش خود درباره وضعیت برنامه هسته‌ای ایران دارد، به‌ویژه درباره مکان اورانیوم غنی‌شده.

مقامات دولت ترامپ در روزهای اخیر گفته‌اند که ذخیره اورانیوم پیش از حملات آمریکا منتقل نشده است، اما آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی شده که ممکن است ایران بخشی از اورانیوم غنی‌شده را قبل از حملات از سایت‌ها خارج کرده باشد. جِی دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، روز بعد از حملات گفت که تعیین وضعیت این سوخت یکی از اولویت‌های آمریکا خواهد بود.

ونس گفت: «در هفته‌های آینده تلاش خواهیم کرد تا برای آن سوخت کاری انجام دهیم. و این یکی از موضوعاتی است که در گفت‌وگو با ایرانی‌ها مطرح خواهیم کرد.»