اروپاییها تلاش کردند تا با ارائه پیشنهاد تمدید کوتاهمدت مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، فرصتی برای ادامه مسیر دیپلماسی و مذاکرات فراهم کنند. این پیشنهاد در واقع به معنای خرید زمان برای اروپاییها بود تا بتوانند به تهران فشار بیاورند و با ایجاد فضای بیشتر، مسیر گفتگوهای سیاسی را باز نگه دارند. با این حال، پاسخ ایران روشن و شفاف بود: هیچگونه پذیرشی برای تمدید وجود ندارد.
پیش از این علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، در اظهاراتی شفاف موضع ایران را بیان کرده بود: بعضیها در داخل گفتند خوب است این شش ماه تمدید را بپذیریم؛ ما قبول نداریم. توافق داشتیم که ظرف ده سال باید تمام شود؛ بنا نیست دوباره جرزنی کنند.
سه کشور اروپایی در طول این گفتوگو هشدار دادند که در صورت عدم همکاری ایران، بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه تهران در پایان ماه میلادی در دستور کار قرار خواهد گرفت. این هشدار نشاندهنده تداوم فشار سیاسی و دیپلماتیک غرب است و تلاش میکند ایران را به انعطاف بیشتر در پرونده هستهای وادارد.
در مقابل، عراقچی بار دیگر تأکید کرد جمهوری اسلامی ایران مسیر دیپلماسی را ترک نکرده و همچنان برای هر راهحلی که حقوق و منافع ملت ایران را تضمین کند، آماده است. این موضع ایران نشان میدهد که تهران همزمان با پافشاری بر اصول، انعطافپذیری دیپلماتیک را به عنوان یک گزینه عملیاتی حفظ کرده است و همچنان بر حل مسائل از مسیر سیاسی و حقوقی تأکید دارد.
یکی از محورهای اصلی این تماس، تأکید اروپاییها بر ضرورت آغاز گفتوگوی مستقیم ایران و آمریکا بود. آنها اعتقاد دارند که برای رسیدن به توافقی پایدار، تنها مسیر ممکن، گفتگوهای مستقیم میان تهران و واشنگتن است. با این حال، عراقچی در پاسخ به پرسشی درباره احتمال آغاز چنین مذاکراتی تنها گفت: «هنوز خبری نیست.»
موضع تهران در این تماس، تلفیقی از پافشاری بر اصول و آمادگی برای دیپلماسی است. ایران با تأکید بر حقوق و منافع ملی، مسیر سیاسی را ترک نکرده و به دنبال راهحلهای حقوقی و دیپلماتیک است. همزمان، اروپا تلاش دارد با فشار و پیشنهاد تمدید زمان، ایران را به انعطاف بیشتر و شروع مذاکرات مستقیم با آمریکا ترغیب کند.
این وضعیت نشان میدهد که پرونده هستهای ایران همچنان پیچیده و چندلایه است و هیچیک از طرفها حاضر به عقبنشینی کامل نیستند. اختلافات عمیق بر سر مکانیسم ماشه و نگرانیهای امنیتی و حقوقی تهران و اروپا، نشان میدهد که مسیر دیپلماسی در هفتههای آینده با چالشهای جدی مواجه خواهد بود.
با این حال، تحلیلگران معتقدند که حل و فصل نهایی پرونده هستهای ایران تنها از طریق گفتوگوی مستقیم تهران و واشنگتن ممکن است. در حالی که اروپا تلاش میکند زمان و فضا برای دیپلماسی را حفظ کند، ایران بر اصول خود پافشاری میکند و تاکید دارد که هر راهحل دیپلماتیک باید حقوق و منافع ملی کشور را تضمین کند.
با توجه به این شرایط، باید دید در هفتههای آینده پرونده مکانیسم ماشه، روابط پرتنش ایران و اروپا و امکان مذاکرات مستقیم تهران و واشنگتن به کدام سمت حرکت خواهد کرد. هرگونه تغییر در این مسیر میتواند تأثیر مستقیم بر تحولات منطقهای، سیاستهای بینالمللی و روند برنامه هستهای ایران داشته باشد.
