به گزارش اکوایران: اثرات ویرانگر حملات روسیه به اوکراین با استفاده از پهپادهای شاهد ایرانی، اکنون باعث شده که آمریکا و متحدانش در تولید و توسعه نسخه کپیبرداری شده از این پهپادهای ارزان و دوربرد به رقابت بپردازند.
پهپادهای شاهد؛ ارزان و دقیق
ارتشهای پیشرفته برای دهها سال در حملات دقیق از موشکهای گرانقیمت و در بمباران گسترده از توپخانه ارزانتر استفاده میکردند، اما جنگ اوکراین نشان داد که پهپادها می توانند هم ارزان باشند و هم دقیق. بنابر برخی برآوردها پهپادهای ایرانی شاهد تنها چند ده هزار دلار قیمت دارند و قادرند بیش از هزار و پانصد کیلومتر پرواز کنند.
کاربرد پهپاد شاهد در اشباع پدافند
این پهپادهای طراحی ایران بهویژه در اشباع و غلبه بر سامانههای پدافند هوایی بسیار موثر ظاهر شدهاند. روسیه در حملات روزانه به اوکراین دهها فروند پهپاد انتحاری شاهد را همزمان به پرواز در میآورد و این پهپادها هنگام برخورد با هدف منفجر میشوند. روسیه گاهی هم همراه با موج پهپادها چند موشک پرتاب میکند که با این کار احتمال عبور پرتابهها از پدافند هوایی را افزایش میدهد.
الهامگیری جهانی از پهپاد شاهد
امروز شرکتهایی در آمریکا، چین، فرانسه، بریتانیا و دیگر کشورها روی پهپادهای بدون سرنشین الهامگرفته از شاهد ایرانی کار میکنند. اوکراین نیز دستکم طی دو سال گذشته با پهپادهای دوربرد به روسیه حمله کرده است و اخیرا از یک پهپاد بالمثلثی شبیه شاهد استفاده میکند.
تاریخچه و کاربرد شاهد
ایران اوایل دهه ۲۰۰۰ توسعه پهپادهای شاهد را آغاز کرد. پیش از آن نیز اسرائیل و آفریقای جنوبی نمونههای مشابهی از آن ساخته بودند. ایران از آن زمان تاکنون از این پهپاد در حملات مستقیم علیه اسرائیل استفاده کرده و شبهنظامیان نیابتی تهران نیز آن را در حمله به اهداف خود در خاورمیانه بهکار گرفتهاند.
نسخه روسی و کاربرد در اوکراین
روسیه از سال ۲۰۲۲ و پس از امضای توافقی با ایران مبنی بر خرید و تولید داخلی پهپاد شاهد از آن استفاده کرد. از آن زمان تاکنون مسکو دهها هزار فروند از نسخه روسی پهپادهای شاهد را در حملات به اوکراین بهکار گرفته است.
تلاش آمریکا و غرب برای توسعه پهپادهای مشابه
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا در ماه ژوئیه خواستار گسترش ظرفیت تولید پهپاد در آمریکا و تجهیز یگانهای رزمی به پهپادهای ارزان قیمت ساخت این کشور شد. پنتاگون در تابستان گذشته در یکی از برنامههای خود میزبان ۱۸ نمونه اولیه پهپادهای ارزانقیمت ساخت آمریکا بود. یکی از این پهپادها «لوکاس» نام داشت و ساخت شرکت «اسپکتر ورکس» (Spektre Works) بود که شباهت بسیار زیادی به پهپاد شاهد داشت.
نسخههای غربی و چالش هزینهها
نمونه دیگری به نام «ارووهِد» ساخت شرکت Griffon Aerospace در آلاباما نیز همان شکل بال مثلثی شاهد را دارد. به گفته این شرکت، این پهپاد برای تولید انبوه طراحی شده و قابلیت پرتاب به شیوههای مختلف را دارد. پهپادهای شاهد و نسخههای مشابه آن آنچنان رواج پیدا کرده است که شرکتهایی چون «گریفون» آمریکایی و «ساب» سوئدی نیز نسخههای تمرینی برای هدفگیری را کاملا مشابه آنها میسازند. با این حال هزینه بالای نیروی کار و مواد اولیه معضل بزرگ تولیدکنندگان غربی است.
مزیت هزینهای پهپاد شاهد
به گفته تحلیلگران، هزینه تولید هر فروند نسخه بومی پهپادهای شاهد برای روسیه بین ۳۵ تا ۶۰ هزار دلار است. به گفته استیو رایت، مشاور دولت بریتانیا در حوزه طراحی پهپاد، طراحی بال مثلثیشکل پهپاد شاهد باعث شده تولید انبوه آن بسیار ارزان تمام شود. زیرا ساختار این پهپادها به گونهای است که به قطعات پیچیده نیاز ندارد.
عملکرد و ارزش پهپادهای غربی
برخی شرکتهای غربی معتقدند عملکرد برتر محصولاتشان ارزش هزینه بیشتر را دارد. بنابر اعلام شرکت بریتانیایی MGI Engineering، پهپاد دوربرد «اسکایشارک» قادر است با سرعت ۴۵۰ کیلومتر بر ساعت پرواز کند، در حالی که سرعت شاهد-۱۳۶ حدود ۱۸۵ کیلومتر بر ساعت است.
نقطه عطف پهپاد شاهد در جنگ مدرن
کارشناسان تاکید دارند که استفاده روسیه از حملات پهپادی پر تعداد با هدف اشباع پدافند هوایی، نقطه عطفی در جنگ بوده است. این حملات دقیق، ارزانقیمت و اشباعکننده از بزرگترین تهدیدها برای امنیت بینالمللی به شمار میروند.
