به گزارش اکوایران، بدون شلیک حتی یک گلوله، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در هفته گذشته توانسته است جنگ اوکراین را به زندگی میلیونها اروپایی که تا کنون کمتر درگیر این مناقشه بودند، بکشاند. و این نه با یک انفجار، بلکه با یک زمزمه ضعیف آغاز شد.
مته فردریکسن، نخستوزیر دانمارک پنجشنبه شب به دانمارکیهای نگران گفت پس از آنکه پهپادها باعث اختلال گسترده در چندین فرودگاه شدند، اروپا باید «حملات ترکیبی خشونتبارتر و مکرر را بهعنوان واقعیت جدید» بپذیرد. اما او روسیه را شاید بهدلیل نبود شواهد کافی تا این لحظه، یا اینکه متهم کردن آشکار، اهداف مسکو را بیشتر تأمین کند مستقیماً مقصر ندانست. بلکه روسیه را بهعنوان اصلیترین تهدید اروپا معرفی کرد.
به گزارش سیانان، این ابهام یکی از ویژگیهای این حملات است. عامل ناشناس را نمیتوان دستکم برای مدتی شناسایی یا متوقف کرد، فارغ از اینکه خسارت یا ناراحتی کوچکی ایجاد کنند. انتظار و بلاتکلیفی نیز انگیزهای دیگر برای مهاجم ناشناس است. فردریکسن انگیزه دیگری هم افزود: «آنها میخواهند ما دیگر به مقامات خود اعتماد نکنیم.» این سناریو در سراسر اروپا تکرار میشود.
آیا روسیه واقعاً قصد داشت بیش از ۲۰ پهپاد به لهستان بفرستد؟ آیا نقض ۱۲ دقیقهای حریم هوایی استونی نتیجه آموزش ضعیف خلبانان روسی بود، همانطور که ژنرال ارشد آمریکایی در اروپا، الکسوس گرینکویچ، گفته است، یا گسترش تجاوزگری مسکو؟ چطور ممکن است حمله سایبری که پروازهای مختلفی در اروپا را زمینگیر کرد، تنها یک تصادف بیارتباط باشد؟
پس از سه روز تعطیلی فرودگاهها و گزارش دیدهشدن یک کشتی نظامی روسی در سواحل دانمارک با ترانسپوندر خاموش، مقامات دانمارکی هنوز مطمئن نیستند چه کسی پشت حملات است.
فردریکسن اذعان کرد که خطر هر دو وجود دارد: پاسخهای عجولانه اشتباه یا پاسخهای دیرهنگام. سازمان اطلاعات نظامی دانمارک پنجشنبه شب اعلام کرد که نمیتوانند «عامل» را نام ببرند، در حالی که رئیس پلیس امنیت داخلی (PET) گفت: «خطر خرابکاری روسیه در دانمارک بالاست.»
دانمارک در عین حال درباره تهدید پوتین صریح است. این کشور به اوکراین جنگندههای اف-۱۶ داده، به آنها برای ساخت پهپاد کمک خواهد کرد و خودش را به موشکهای دوربرد مجهز میکند تا بازدارندگی را تقویت کند. مقامهای غربی هر روز با پارادوکسی در جنگ ترکیبی دستوپنجه نرم میکنند، اینکه مقصر را معرفی کنند یا نه.
آیا مقصر واقعی، بهویژه اگر روسیه باشد، با معرفی رسمی بیشتر موفق به ایجاد اختلاف و اضطراب میشود؟ یا اینکه عدم اشاره به تهدید روبهرشد، جامعه را کور و باقی میگذارد تا زمانی که اقدامات و تصمیمهای دفاعی سخت لازم شود؟ سیاسی و حتی فرضی بسیار آسانتر است که یک جنگنده روسی را ساقط کنی، وقتی ماههاست علناً مسکو را برای تعطیلی فرودگاهها و آشوب مقصر دانستهای.
ماههاست که شبح خرابکاری بر اروپا سایه انداخته است.
بریتانیا، یکی از حامیان سرسخت دفاع اوکراین، شاهد جذب جنایتکاران جوان بهدست روسیه بوده که تحت قوانین سختگیرانه «قانون امنیت ملی» بهخاطر آتشزدن یک انبار حامل تدارکات اوکراین محکوم شدند. پلیس بریتانیا هفته گذشته یک مرد ۴۱ ساله و یک زن ۳۵ ساله را در اسکس تحت همان قانون دستگیر کرد. لهستان جوانان اوکراینی را بهدلیل آتشسوزیهای تحت حمایت روسیه زندانی کرده است.
نرمافزار پذیرش مسافر در فرودگاهها و حتی یک مهدکودک در لندن هک شدهاند، اما شاید توسط باندهای جنایتکار، نه عوامل مسکو.
فارغ از اینکه مسئول چه کسی باشد، گسترش این آشوب و آسیبپذیری باعث شده درست در لحظهای که دولت ترامپ از اروپا میخواهد مسئولیت بیشتری برای دفاع خود بر عهده گیرد، پوتین احساس گسترش جنگ را به درِ خانه اروپا بیاورد.
این موضوع هزینههای حمایت فوری و اجتنابناپذیر از اوکراین را برای خانوادههای اروپایی ملموستر میکند. هم به استدلالهای طرفداران مماشات با پوتین که میگویند باید آنچه میخواهد به او داد تا فقط متوقف شود دامن میزند و هم به استدلال کسانی که میگویند اشتهای کرملین برای تجاوز روبهرشد است و نیاز به پاسخ قاطع دارد.
و این تهدید بهطور موقت خطر منحرفکردن سیاستمداران و بودجههای اروپایی از وظیفه سنگینتر و مهمتر یعنی خطرات خط مقدم اوکراین را ایجاد میکند.
تا حدی معجزه است که حمله تابستانی روسیه نتوانسته قلمرو بیشتری را تصرف کند. اما یورش آن به شهرهای اوکراین بیوقفه و رو به افزایش است.
برای بودجههای دفاعی تحت فشار اروپا، هفتههای اخیرِ آشوبهای ترکیبی دو وظیفه فوری و پرهزینه به همراه داشته است: تقویت بیشتر زیرساختها در برابر پهپادها و هکرها، و دفاع هوایی گسترده، دائمی و پرهزینه در برابر پهپادها و جنگندههای روسی در سراسر مرز شرقیشان.
هزینه دفاع در برابر پهپادهای متعدد و ارزان هنوز نتوانسته با کارآمدی خارقالعادهای که این تهدید جدید نشان میدهد، همخوانی داشته باشد. یک جنگنده اف-۳۵ هلندی میتواند دهها هزار یورو موشک شلیک کند تا یک پهپاد ۳۰ هزار دلاری از نوع «شاهد» را در لهستان سرنگون کند. اما این وضعیت در درازمدت پایدار نیست و انتخابی دشوار باقی میگذارد: یا بهدلیل گرانی، متجاوزان را رهگیری نکنند، یا ماهانه میلیونها خرج دفاع بیپایان و مداوم از حریم هوایی ناتو کنند.
البته همه چیز هم به سود کرملین نیست. خطر بزرگی وجود دارد که خرابکاران اجارهای آنها یا جاسوسانی که برای جلب نظر رقابت میکنند پا را فراتر بگذارند و در یک کشور عضو ناتو غیرنظامیان را بکشند.
خطر این وجود دارد که روسیه بابت کارهایی که انجام نداده سرزنش شود و همین به پوششی برای گسترش فعالیت جنایت سازمانیافته واقعی بدل شود. همچنین خطر واکنش غیرقابلپیشبینی رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، وجود دارد، واکنشی که میتواند نامتناسب با هرگونه تشدید تنش باشد. او میتواند اصلاً واکنش نشان ندهد، یا بیش از حد واکنش نشان دهد.
این طیف گسترده از غیرقابلپیشبینی بودن همان چیزی است که جنگهای بزرگتر را آغاز میکند.
باز هم این مسئله لزوماً به سود پوتین نیست. او طرفدار ریسکهای آشکار نیست. بعد از آن به اوکراین حمله کرد که به او گفته بودند تسخیرش فقط چند هفته طول خواهد کشید. به نظر میرسد در هفتههای اخیر تنها پس از یک نشست بسیار دوستانه با رئیسجمهور چین، شی جینپینگ، به تشدید اقدامات علیه کییف و اروپا دست زده است.
اما فعلاً این حملات ترکیبی چه با طراحی قبلی و چه بر اثر تصادف هزینه را بر دوش اروپاییهای عادی بهخاطر حمایت پایدار دولتهایشان از اوکراین تحمیل کرده است.
دردسرهای غیرمرگبار مانند تأخیر در پروازها، افزایش قیمت گاز و حملات سایبری مشابه همان چیزهایی است که شهروندان عادی روسیه در همان کشوری تحمل میکنند که آغازگر تهاجمی بیدلیل بود و هر روز اوکراینیهای بیگناه را میکشد. اما در ماه گذشته، اروپا با مجموعهای تازه از نگرانیهای پرهزینه مواجه شده که نه مقصر روشنی دارد و نه راهحل ارزان.
همین حواسپرتی کوتاهمدت در چهارمین سال جنگی که برای او حیاتی و موجودیتی است بهخوبی میتواند برای پوتین کافی باشد.
