از توقیف نفت‌کش تا خیابان‌های اسلو؛ فشار ترامپ وارد مرحله جدید شد

به گزارش اکوایران، آمریکا روز چهارشنبه یک نفت‌کش را در نزدیکی سواحل ونزوئلا توقیف کرد؛ اقدامی که مرحله تازه‌ای از تشدید فشارهای پرزیدنت ترامپ بر نیکولاس مادورو، رهبر ونزوئلا، به شمار می‌رود.

عملیات نفتکش؛ نقطه عطف جدید در فشار واشنگتن بر مادورو

به نوشته نیویورک‌تایمز، ترامپ پیش از یک رویداد مرتبط با برنامه جدید «ویزای لوکس»، در کاخ سفید این عملیات را اعلام و توصیف کرد که «یک نفت‌کش بزرگ، بسیار بزرگ» بوده است و افزود بدون توضیحات بیشتر که «اتفاقات دیگری هم در جریان است».

این در حالی است که ماریا کورینا ماچادو، که بیش از یک سال در ونزوئلا مخفی بود، ساعاتی پس از آن‌که دخترش جایزه صلح نوبل را به‌جای او دریافت کرد، در خیابان‌های اسلو ظاهر شد. حال بیش از هر زمان دیگری گمان زنی ها در مورد آینده ونزوئلا و سرنوشت مادورو افزایش یافته است.

وقتی از او درباره محموله نفت پرسیده شد، گفت: «خب، فکر می‌کنم نگهش می‌داریم.» او توضیح نداد مالک کشتی چه کسی است و افزود: «این کشتی به دلایل بسیار خوبی توقیف شده.» سه مقام آمریکایی گفتند کشتی حامل نفت ونزوئلا بوده است. به گفته آن‌ها، خدمه مقاومتی نکرده‌اند و هیچ تلفاتی گزارش نشده است. دولت ونزوئلا با انتشار بیانیه‌ای این توقیف را «یک سرقت بی‌شرمانه و اقدامی از جنس دزدی دریایی بین‌المللی» خواند که هدف آن محروم‌کردن کشور از ثروت نفتی‌اش است.

این عملیات تازه‌ترین اقدام در تلاش گسترده واشنگتن برای تحت فشار گذاشتن ونزوئلا و تنگ‌کردن حلقه بر مادورو است. دولت ترامپ او را به رهبری یک «کارتیل نارکوتروریستی» متهم کرده که مواد مخدر را روانه آمریکا می‌کند هرچند بسیاری از مقام‌های سابق و فعلی در واشنگتن می‌گویند این کارزار در اصل با هدف تغییر رژیم طراحی شده است.

از سپتامبر تاکنون، ایالات متحده بیش از ۲۲ حمله شناخته‌شده علیه قایق‌ها در این منطقه انجام داده که به کشته‌شدن بیش از ۸۰ نفر انجامیده است. دولت ترامپ اصرار دارد بدون ارائه سند عمومی که این قایق‌ها مواد مخدر قاچاق می‌کرده‌اند. کارشناسان حقوقی می‌گویند این حملات ممکن است ناقض حقوق بین‌الملل باشد. عصر چهارشنبه، پم باندی، دادستان کل، ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد که نشان می‌داد نیروهای مسلح آمریکا از یک بالگرد به روی عرشه نفت‌کش فرود می‌آیند. این ویدئو به‌طور مستقل قابل راستی‌آزمایی نبود.

نفت ونزوئلا و تحریم بین‌المللی

یکی از مقام‌های آمریکایی ادعا کرده این نفت‌کش نامش «اسکیپر» بوده و نفتی از شرکت دولتی PDVSA حمل می‌کرده است. این مقام افزود کشتی پیش‌تر به قاچاق نفت ایران مرتبط بوده بازاری سیاه که وزارت دادگستری سال‌هاست آن را رصد می‌کند. کشتی زیر پرچم کشوری دیگر از آمریکای لاتین حرکت می‌کرده، کشوری که در آن ثبت نشده است، و مقصد نهایی‌اش آسیا بوده. به گفته این مقام، یک قاضی فدرال حدود دو هفته پیش به دلیل سابقه کشتی در قاچاق نفت ایران حکم توقیف صادر کرده است، نه به‌دلیل ارتباط با دولت مادورو. ‌این کشتی، با نامی دیگر، در سال ۲۰۲۲ تحت تحریم وزارت خزانه‌داری قرار گرفته بود. 

نیروی دریایی، گارد ساحلی، فرماندهی جنوبی و پنتاگون در این‌باره اظهار نظر نکردند و پرسش‌ها را به کاخ سفید ارجاع دادند. ونزوئلا به‌طور فوق‌العاده‌ای به نفت وابسته است و چنین توقیف‌هایی می‌تواند آسیب جدی به اقتصاد شکننده کشور وارد کند. نفت عمده درآمد صادراتی این کشور است و دولت بخش زیادی از این درآمد را صرف واردات کالاهای اساسی مانند غذا و دارو می‌کند.

 ایالات متحده زمانی بزرگ‌ترین خریدار نفت ونزوئلا بود، اما تنش‌های سیاسی این روابط را فروپاشیده است. اکنون چین حدود ۸۰ درصد صادرات نفت ونزوئلا را می‌خرد. مقادیر کمتری از نفت ونزوئلا نیز به آمریکا اغلب پالایشگاه‌های ساحل خلیج و به کوبا صادر می‌شود؛ کشوری که رهبران کمونیستش مدت‌ها از این محموله‌ها برای حفظ حدی از ثبات اقتصادی استفاده کرده‌اند.

توقیف این نفت‌کش در همان روزی انجام شد که جایزه صلح نوبل رسماً به مخالف ونزوئلایی، ماریا کورینا ماچادو، اهدا شد. او در مراسم روز چهارشنبه در اسلو حضور نداشت و دخترش جایزه را به‌جای او دریافت کرد، اما کمیته نوبل اعلام کرد وی ونزوئلا را ترک کرده و در مسیر اسلو است.

ماریا کورینا ماچادو؛ بازگشت از اختفا و ورود دوباره به سیاست 

به نوشته نیویورک تایمز، ماریا کورینا ماچادو، که بیش از یک سال در ونزوئلا مخفی بود، ساعاتی پس از آن‌که دخترش جایزه صلح نوبل را به‌جای او دریافت کرد، در خیابان‌های اسلو ظاهر شد. چند ساعت پس از غیبت در مراسم رسمی در پایتخت نروژ که طی آن به او جایزه صلح نوبل اعطا شد، رهبر مخالفان ونزوئلا، ماریا کورینا ماچادو، حوالی نیمه‌شب پنجشنبه در خیابان‌های شهر دیده شد و به جمعیتی که برای استقبال او جمع شده بودند، خوش‌آمد گفت.

او حدود ساعت ۲:۳۰ بامداد در بالکن هتل تاریخی گرند هتل در اسلو، پایتخت نروژ، ظاهر شد و برای خبرنگاران و هوادارانی که ساعت‌ها منتظرش مانده بودند دست تکان داد. جمعیت شروع به خواندن سرود ملی ونزوئلا کردند. خانم ماچادو سپس از هتل بیرون آمد، از روی نرده‌های فلزی عبور کرد و هوادارانش را در آغوش گرفت و دست‌های آنان را فشرد. تصمیم خانم ماچادو برای ترک ونزوئلا، پس از بیش از یک سال زندگی مخفی، بار دیگر او را در مرکز توجه جهانی قرار داده و رویارویی فزاینده میان ترامپ و نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور اقتدارگرای ونزوئلا، را تشدید کرده است. انتظار می‌رود او روز پنجشنبه در اسلو کنفرانس خبری برگزار کند.

خانم ماچادو، ۵۸ ساله، به‌دلیل رهبری یک چالش انتخاباتی موفق علیه مادورو در سال گذشته، جایزه صلح نوبل را دریافت کرد. مادورو این نتایج را نادیده گرفت، خود را پیروز اعلام کرد و بر مخالفان سرکوب شدیدی اعمال کرد. در یک پیام صوتی که چهارشنبه توسط کمیته نوبل منتشر شد، خانم ماچادو اعلام کرد که ونزوئلا را ترک کرده و در مسیر اسلوست تا در برنامه‌های مربوط به اعطای جایزه شرکت کند. اما او خیلی دیر رسید و نتوانست در مراسم حضور یابد؛ مراسمی که در آن دخترش، آنا کورینا سوسا، جایزه را به‌جای مادر دریافت کرد.

بزرگ‌ترین حضور از زمان بحران موشکی کوبا

دولت ترامپ که مادورو را به رهبری دو کارتل مواد مخدر متهم می‌کند، بزرگ‌ترین حضور دریایی آمریکا در کارائیب از زمان بحران موشکی کوبا را به آن منطقه اعزام کرده و حملاتی مرگبار علیه قایق‌هایی انجام داده که به ادعای آمریکا در حال قاچاق مواد مخدر بودند. همچنین روز چهارشنبه یک نفتکش در سواحل ونزوئلا توقیف شد. با این حال، دو رهبر ماه گذشته با یکدیگر تلفنی گفتگو کرده‌اند و ونزوئلا اخیراً پذیرش پروازهای بازگرداندن مهاجران از آمریکا را آغاز کرده است؛ امری که احتمال پیشرفت در یک سازش دیپلماتیک را افزایش می‌دهد.

چالش او اکنون این است که این لحظه توجه جهانی را به اهرم واقعی سیاسی تبدیل کند. رهبران مخالفی که ونزوئلا را ترک کرده‌اند معمولاً به‌سرعت از صحنه سیاسی محو شده‌اند، و دولت مادورو نیز او را یک «فراری» می‌نامد. با توجه به بازداشت صدها تن از هوادارانش، تحلیلگران می‌گویند مادورو بعید است اجازه بازگشت او را بدهد مگر این‌که تضمین‌هایی دریافت کند که بقای حکومتش را تضمین نماید.

یاران خانم ماچادو پیشتر گفته بودند که او هرگز کشور را ترک نخواهد کرد. در مصاحبه‌ای سال گذشته، یکی از رهبران ارشد مخالف، پرکینز روچا، گفته بود: «آنچه من از ماریا کورینا ماچادو می‌شناسم این است که می‌توانم مطمئن باشم که او هرگز کشور را ترک نمی‌کند.» در کنار او در اسلو دو دستیار ارشدش، ماگالی مدا و پدرو اوروچورتو، حضور داشتند؛ کسانی که بیش از یک سال در محل اقامت دیپلماتیک آرژانتین در کاراکاس پناه گرفته بودند و در ماه مه گذشته وارد آمریکا شدند.

این دو نفر پس از آن‌که دادستانی ونزوئلا حکم بازداشتشان را صادر کرد، از آرژانتین درخواست پناهندگی کرده بودند. آنان از داخل ساختمان دیپلماتیک آرژانتین، کارزار انتخاباتی مخالفان را مدیریت می‌کردند، یک بسیج گسترده رأی‌دهندگان را هماهنگ می‌کردند و هزاران ناظر را برای جمع‌آوری برگه‌های شمارش آراء که نشان می‌داد نامزد حزب ماچادو پیروز شده است، سازمان‌دهی می‌کردند. خانم ماچادو در خارج از کشور فضای بیشتری برای فشار بر واشنگتن و دیگر متحدان خواهد داشت تا با خواسته او برای تغییرات گسترده سیاسی در ونزوئلا هماهنگ‌تر شوند.

اما همین دیده‌شدن، او را در معرض انتقادهای شدیدتر نیز قرار می‌دهد. حمایت او از تاکتیک‌های تهاجمی و فشار نظامی آمریکا می‌تواند موجب متهم شدن او به جنگ‌طلبی شود، و هرگونه تردید در حمایت از رویکرد سخت دولت ترامپ نیز ممکن است کاخ سفید را خشمگین کند. همچنین او اکنون با انتقادهایی روبه‌روست مبنی بر این‌که نقش دولت ونزوئلا در قاچاق مواد مخدر را بزرگ‌نمایی کرده و ادعاهای بی‌اساسی درباره دخالت آن در انتخابات آمریکا مطرح کرده است؛ ادعاهایی که می‌تواند درست در زمانی که به دنبال حمایت گسترده بین‌المللی است، اعتبار او را تضعیف کند.