به گزارش اکوایران، وزارت خارجه روسیه روز دوشنبه اعلام کرد روسیه دیگر خود را متعهد به رعایت معاهدهای نمیداند که استقرار موشکهای میانبرد را ممنوع میکرد. واشنگتن بیش از یک دهه است که مسکو را به نقض این پیمان متهم میکند، و روسیه نیز در جریان جنگ با اوکراین از موشکهایی با برد ممنوعه طبق این معاهده استفاده کرده است.
در بیانیهای، وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که مسکو «دیگر خود را مقید به محدودیتهای خودخواسته قبلی» در چارچوب معاهده نیروهای هستهای میانبرد (INF) نمیداند و خاطرنشان کرد که ایالات متحده در حال برنامهریزی برای استقرار موشکهای میانبرد در اروپا و آسیاست.
به گزارش نیویورکتایمز، این پیمان که در سال ۱۹۸۷ منعقد شد و با نام پیمان INF شناخته میشود، پرتاب موشکهای بالیستیک و کروز زمینپایه با برد بین ۵۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر (۳۱۱ تا ۳٬۴۱۸ مایل) را ممنوع کرده بود. در نتیجه، بیش از ۲۶۰۰ موشک آمریکایی و شوروی از بین برده شدند که این اقدام در آن زمان بهعنوان یکی از دستاوردهای مهم دوران جنگ سرد تلقی میشد.
در سال ۲۰۱۹ و در نخستین دوره ریاستجمهوری دونالد ترامپ، ایالات متحده از این توافق خارج شد. دولت ترامپ استدلال میکرد که روسیه مدتهاست این پیمان را با استقرار موشکهای کروز 9M729 (که با نام SSC-8 نیز شناخته میشوند) نقض کرده است. روسیه هرگونه تخلف در این زمینه را رد کرده بود. اتهامات مربوط به نقض این پیمان از سال ۲۰۱۴ و در دوران دولت اوباما مطرح شده بودند.
اعلامیه روز دوشنبه مسکو، تنها سه روز پس از آن منتشر شد که دونالد ترامپ دستور داد دو زیردریایی هستهای آمریکا به موقعیتهای جدید منتقل شوند؛ این اقدام در پاسخ به تهدید هستهای آنلاین دیمیتری مدودف، رئیسجمهور پیشین روسیه و معاون کنونی شورای امنیت این کشور، صورت گرفت.
مدودف روز دوشنبه در پستی در شبکه اجتماعی ایکس به این بیانیه وزارت خارجه اشاره کرد و آن را نتیجه «سیاستهای ضدروسی کشورهای ناتو» دانست. او هشدار داد: «منتظر اقدامات بعدی باشید.»
در بیانیه وزارت خارجه روسیه اشارهای به استفاده مسکو از موشک بالستیک میانبرد ارشنیک (Oreshnik) در ماه نوامبر علیه یکی از شهرهای اوکراین نشده بود. این موشک بردی دارد که مغایر با پیمان INF است.
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، روز جمعه تأیید کرد که موشک ارشنیک قرار است در بلاروس، که با سه کشور عضو ناتو مرز مشترک دارد مستقر شود. این موشک قابلیت حمل کلاهک هستهای را دارد.
سال گذشته، ایالات متحده اعلام کرد که از سال ۲۰۲۶ برنامههایی برای استقرار دورهای موشکهای میانبرد در آلمان خواهد داشت. روسیه وعده اقدامات تلافیجویانه داده است.
فروپاشی اعلامشده پیمان INF و تنشهای فزاینده میان روسیه و غرب بر سر جنگ اوکراین، نگرانیها را درباره بازگشت به یک رقابت تسلیحاتی خطرناک به سبک جنگ سرد افزایش داده است؛ رقابتی که در آن موشکهای بسیار سریع روسی مجهز به کلاهک هستهای میتوانند در عرض چند دقیقه بدون هشدار کافی و بدون امکان دفاع مؤثر، به پایتختهای اروپا برسند. رسانههای دولتی روسیه با افتخار گفتهاند که موشک ارشنیک میتواند پایگاه هوایی رامشتاین در آلمان را تنها در ۱۵ دقیقه هدف قرار دهد.
هنگامی که ایالات متحده از پیمان INF خارج شد، اعلام کرد که عملاً واشنگتن بهطور یکجانبه به محدودیتهای این توافق پایبند مانده بود. در آن زمان، پنتاگون از محدودیتهای این معاهده احساس ناراحتی میکرد. پایبندی به این پیمان به این معنا بود که آمریکا نمیتوانست هیچ موشک میانبردی را در آسیا مستقر کند، در حالی که چنین موشکهایی برای دفاع از تایوان، جزیرهای خودگردان که چین مدتهاست آن را بخشی از خاک خود میداند، نقشی حیاتی دارند.
وزارت خارجه روسیه در بیانیه روز دوشنبه خود اعلام کرد که از آنجا که ایالات متحده و متحدانش در حال حرکت بهسوی استقرار موشکهای میانبرد در اروپا و آسیا هستند، دیگر شرایط لازم برای آنچه «توقف یکجانبه در استقرار سلاحهای مشابه» خوانده شده، وجود ندارد.
این بیانیه در حالی منتشر شد که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، برای سفر به مسکو در همین هفته آماده میشود تا درباره امکانهای صلح با اوکراین گفتوگو کند. ترامپ تهدید کرده که در صورت امتناع پوتین از پذیرش آتشبس تا پایان هفته، تعرفههایی را علیه روسیه و همچنین تعرفههای ثانویهای را بر خریداران نفت این کشور اعمال خواهد کرد.
در تضاد با اظهارات دیمیتری مدودف، که معمولاً بهطور آنلاین سخنان تند و جنجالی مطرح میکند و بهعنوان سخنگوی پوتین تلقی نمیشود، کرملین از صدور تهدید در پاسخ به این موضوع خودداری کرده است.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، روز دوشنبه تهدید ترامپ درباره جابجایی زیردریاییهای آمریکا را کماهمیت جلوه داد.
او به خبرنگاران گفت: «روسیه با دقت بسیار به موضوع عدم اشاعه سلاحهای هستهای میپردازد و معتقد است همه باید در استفاده از واژگان هستهای، نهایت احتیاط را داشته باشند.»
او خاطرنشان کرد که زیردریاییهای آمریکایی بهطور منظم در وضعیت آمادهباش رزمی هستند و گفت: «ما این را بهعنوان نشانهای از تشدید تنش تلقی نمیکنیم.»
تنها توافق مهم کنترل تسلیحات باقیمانده میان مسکو و واشنگتن، معاهده استارت جدید (New START) است، اما ولادیمیر پوتین در سال ۲۰۲۳ اعلام کرد که روسیه مشارکت خود در این توافق را به حالت تعلیق درآورده است. این معاهده سال آینده منقضی میشود.
ژنرال بازنشسته فیل بریدلاو، از نیروی هوایی ایالات متحده که بین سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ فرماندهی نیروهای اروپایی آمریکا را بر عهده داشت، گفت که از اعلام این تصمیم توسط روسیه، آنهم اندکی پس از تهدید ترامپ علیه مسکو در مورد جنگ اوکراین، متعجب نشده است.
ژنرال بریدلاو گفت: «این رویکردی کاملاً طبیعی از طرف روسیه است، زمانی که میخواهند غرب را بترسانند یا بازدارندگی ایجاد کنند. هر بار که غرب قصد دارد تغییر مهمی مثل ارسال سلاحهای جدید به اوکراین ایجاد کند، چنین چیزی اتفاق میافتد.»
