پشت پرده توافقی دشوار؛ چگونه بایدن آتش‌بس لبنان را به انجام رساند؟

به گزارش اکوایران، رسیدن به آتش‌بس میان اسرائیل و حزب‌الله دستاورد دیپلماتیکی سخت و دشوار بود، اما جلوگیری از فروپاشی آن در نهایت می‌تواند دشوارتر باشد.

ایالات متحده اکنون مسئولیت حفظ آرامش در یکی از ناآرام‌ترین مرزهای خاورمیانه، در جنوب لبنان، را بر عهده دارد. در حالی که ایالات متحده در میانه انتقال قدرت ریاست‌جمهوری قرار دارد، بحران منطقه‌ای گسترده ادامه داشته و هنوز به پایان نرسیده است.

به نوشته اکسیوس، این توافق نیاز به ماه‌ها مذاکرات پیچیده داشت که تیم رئیس‌جمهور منتخب ترامپ، که این توافق را به ارث خواهد برد، در روزهای پایانی در جریان آن قرار گرفتند.

اگر این توافق موفقیت‌آمیز باشد، یک سال خونریزی را به پایان خواهد رساند و به صدها هزار نفر در دو طرف مرز این امکان را می‌دهد که به خانه‌ها و سکونت‌گاه‌هایشان بازگردند.

اما این توافق مسئولیت‌های سنگینی را برای ایالات متحده به همراه دارد، از جمله نظارت بر نقض‌ها و احتمالاً جلوگیری از اقدامات بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل که حتی پیش از نهایی شدن توافق وعده داده بود که در صورت عبور حزب‌الله از یکی از خطوط قرمز، توافق را رها کند.

پیش از این در ماه سپتامبر، تنها یک روز پس از اعلام طرح آتش‌بس ایالات متحده-فرانسه، اسرائیل با ترور حسن نصرالله، رهبر فقید جنبش حزب‌الله لبنان، کاخ سفید و جهان را غافلگیر کرد.

در حالی که بایدن و مشاوران ارشدش از ترور نصرالله ناخشنود نبودند، تصمیم نتانیاهو برای پنهان نگه داشتن موضوع از بایدن موجب ایجاد تنش‌هایی شد.

اما تا اواسط اکتبر، مشاور ارشد بایدن، آموس هوخشتاین، شروع به همکاری با اسرائیل و لبنان برای تدوین پارامترهای توافق آتش‌بس کرد. در ۳۱ اکتبر، چند روز قبل از انتخابات ایالات متحده، هوخشتاین به اسرائیل سفر کرد و با نخست‌وزیر نتانیاهو ملاقات کرد. طبق گفته یک مقام ایالات متحده که در آن ملاقات حضور داشت نتانیاهو به او گفت: «من فکر می‌کنم احتمال آن وجود دارد.»به گفته این مقام: «در آن زمان تغییر نگرش و هماهنگی در اسرائیل و لبنان برای رسیدن به آتش‌بس را مشاهده کردیم.»

پنج روز پس از انتخابات، رون درمر، مشاور نزدیک نتانیاهو، با ترامپ در مار-آ-لاگو دیدار کرد. در حالی که آن‌ها در زمین گلف ترامپ با هم قدم می‌زدند، درمر به ترامپ در مورد مذاکرات لبنان صحبت کرد. در آن زمان، ترامپ اعتراضی نکرد و حتی حمایت خود را از همکاری نتانیاهو با بایدن برای رسیدن به توافق قبل از ۲۰ ژانویه نشان داد.

درمر در دو روز بعدی در مورد توافق لبنان با هوخشتاین، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی و برت مک‌گورک، مشاور ارشد خاورمیانه بایدن صحبت کرد.

طبق گفته یک مقام ایالات متحده، در آن نقطه، هوخشتاین «نور در انتهای دالان» را دید و تصمیم گرفت تیم امنیت ملی ترامپ را مطلع کند که احتمالاً توافق در روزهای آینده نهایی خواهد شد.

یکی از آخرین مسائل مهم این بود که آیا اسرائیل حق دارد به نقض‌ احتمالی توافق توسط حزب‌الله واکنش نشان دهد یا نه.

فرانسه به مقامات لبنانی توصیه کرد که آن بند را نپذیرند چون نقض حاکمیت لبنان بود. به گفته یک مقام رسمی: «این می‌توانست توافق را کاملاً به هم بزند.»

وزیر امور خارجه، آنتونی بلینکن، در ۱۹ نوامبر در اجلاس گروه ۲۰ در ریودوژانیرو، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه را کنار کشید و به او گفت که موضع فرانسه توافق را در خطر قرار داده است.

مقام ایالات متحده گفت که در این ملاقات کوتاه، مکرون موافقت کرد که فرانسه دیگر این پیام را به لبنان منتقل نکند. یک مقام فرانسوی این موضوع را رد کرد.

تا پنج‌شنبه گذشته، توافق تقریباً نهایی شده بود. اما در حالی که هوخشتاین با نتانیاهو ملاقات می‌کرد، دیوان بین‌المللی کیفری دستور بازداشت علیه او صادر کرد.

نتانیاهو عصبانی شد — به‌ویژه پس از آنکه فرانسه اعلام کرد که این حکم را اجرایی خواهد کرد — و کاملاً از مذاکرات آتش‌بس لبنان دور شد.

با میانجی‌گری بایدن بین نتانیاهو و مکرون و تهدید هوخشتاین برای ترک مذاکرات، سه روز دیگر طول کشید که دوباره روند مذاکره به راه افتاد.

توافق شب یک‌شنبه نهایی شد. کابینه اسرائیل ۳۶ ساعت بعد آن را تصویب کرد.

در روز دوشنبه، هوخشتاین جلسه دوم را برای تیم ترامپ برگزار کرد و درباره تعهداتی که ایالات متحده به عنوان بخشی از توافق انجام داده است، توضیح داد. این تعهدات عمدتاً نظارت بر مکانیسم نظارت و هدایت توانایی اسرائیل برای پاسخ به نقض‌ها هستند.

یک مقام ایالات متحده گفت: «تیم ترامپ موافقت کرد که این توافق برای اسرائیل و لبنان و امنیت ملی ایالات متحده مفید است و انجام آن اکنون و نه بعداً جان‌ها را نجات خواهد داد.»

یک مقام انتقالی ترامپ ادعا کرد که حزب‌الله پس از پیروزی ترامپ با توافق موافقت کرد، زیرا می‌دانست که شرایط توافق تحت دولت ترامپ سخت‌تر خواهد شد.

مقامات ایالات متحده می‌گویند گام بعدی این است که ارتش لبنان وارد جنوب لبنان شود، منطقه‌ای که به طور تاریخی توسط حزب‌الله از نظر نظامی برتری داشته است، و اطمینان حاصل کند که نیروهای حزب‌الله به سمت شمال حرکت می‌کنند و هرگونه سلاح سنگین باقی‌مانده حذف می‌شود.

ارتش لبنان پس از جنگ ۲۰۰۶ اسرائیل و حزب‌الله نتوانست توافق مشابهی را اجرا کند.

یک مقام ایالات متحده ادعا کرد که این بار ارتش لبنان در موقعیت قوی‌تری قرار دارد، حزب‌الله از نظر نظامی و سیاسی تضعیف شده است و ایالات متحده فعالانه‌تر دخالت خواهد کرد.

اگرچه هیچ سرباز آمریکایی در جنوب لبنان نخواهد بود، افسران نظامی ایالات متحده از سفارت در بیروت کار خواهند کرد و با مقامات فرانسوی، اسرائیلی، لبنانی و سازمان ملل همکاری خواهند کرد. آن‌ها شکایات را دریافت و نقض‌ها را بررسی خواهند کرد.

توافق به اسرائیل اجازه می‌دهد تا به تحرکات امنیتی مستقیم از طرف اراضی لبنان واکنش نشان دهد، اما مقامات ایالات متحده امیدوارند که سیستم نظارت نیاز به این واکنش را کاهش دهد.

یک مقام ایالات متحده گفت: «ما می‌خواهیم نظارت مستمر داشته باشیم تا اطمینان حاصل کنیم که هر زمان نقض جدی رخ دهد، فوراً به آن رسیدگی می‌شود. اگر به آن رسیدگی نشود و به تهدید مستقیم تبدیل شود، اسرائیل باید آن را رفع کند. اگر ما از هدف اصلی غافل نشویم، نیازی به این کار نخواهد بود.»

در هشت هفته آینده، این آتش‌بس شکننده باید تحت مدیریت ترامپ قرار گیرد.