اعراب در برابر ترامپ؛ برخورد سرد تل‌آویو و واشنگتن به طرح مصری برای غزه

به گزارش اکوایران، رهبران عرب روز سه‌شنبه یک طرح بازسازی مصری برای غزه را تصویب کردند که هزینه آن ۵۳ میلیارد دلار خواهد بود و از جابجایی فلسطینیان از این منطقه جلوگیری می‌کند، این طرح در تضاد با چشم‌انداز «ریویرای خاورمیانه» که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، پیشنهاد داده بود، است.

کاخ سفید اعلام کرد که طرح تصویب‌شده توسط کشورهای عربی، واقعیت غزه را در نظر نگرفته و ترامپ همچنان از پیشنهاد خود حمایت می‌کند.

به گزارش رویترز، طرح ترامپ برای جابجایی فلسطینیان در چارچوب تصرف غزه توسط آمریکا، ماه گذشته با محکومیت جهانی مواجه شد و نگرانی‌های دیرینه فلسطینیان درباره اخراج دائمی از خانه‌هایشان را تشدید کرد.

عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر، اعلام کرد که پیشنهاد مصر، که در بیانیه‌های بعدی از سوی حماس مورد استقبال قرار گرفت و از سوی اسرائیل و آمریکا مورد انتقاد واقع شد، در پایان نشست قاهره پذیرفته شده است.

السیسی در نشست قاهره گفت که مطمئن است ترامپ قادر خواهد بود به صلح دست یابد، در حالی که نوار غزه بر اثر حمله نظامی اسرائیل ویران شده است.

سوالات اساسی که باید درباره آینده غزه پاسخ داده شوند این است که چه کسی این منطقه را اداره خواهد کرد و کدام کشورها میلیاردها دلار لازم برای بازسازی را تأمین خواهند کرد.

السیسی گفت که مصر با همکاری فلسطینیان، یک کمیته اداری متشکل از تکنوکرات‌های مستقل و حرفه‌ای فلسطینی تشکیل داده که مسئولیت اداره غزه را پس از پایان جنگ اسرائیل و غزه بر عهده خواهد داشت.

او افزود که این کمیته مسئول نظارت بر کمک‌های بشردوستانه و مدیریت امور غزه برای یک دوره موقت خواهد بود تا مقدمات بازگشت تشکیلات خودگردان فلسطین فراهم شود.

مسئله مهم دیگر، سرنوشت گروه حماس، رقیب تشکیلات خودگردان، است. حمله این گروه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل باعث کشته شدن ۱۲۰۰ نفر و گروگان‌گیری بیش از ۲۵۰ نفر شد.

پس از این حمله، اسرائیل حمله نظامی گسترده‌ای علیه غزه آغاز کرد که به گفته وزارت بهداشت محلی، تاکنون بیش از ۴۸ هزار فلسطینی را کشته است. این حمله تقریباً کل جمعیت غزه را آواره کرده و اتهامات مربوط به نسل‌کشی و جنایات جنگی را به همراه داشته که اسرائیل آن‌ها را رد می‌کند.

حماس، که از سال ۲۰۰۷ اداره غزه را بر عهده دارد، در بیانیه‌ای اعلام کرد که با پیشنهاد تشکیل کمیته مصری موافقت کرده است.

این گروه موافقت کرده که نامزدهایی برای کمیته پیشنهادی قاهره معرفی نکند، اما باید ترکیب اعضا، وظایف و دستور کار این کمیته که تحت نظارت تشکیلات خودگردان فعالیت خواهد کرد، را تأیید کند.

بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر، سه‌شنبه شب اعلام کرد که اسامی افراد شرکت‌کننده در کمیته تعیین شده است.

محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، گفت که از طرح مصر استقبال کرده و از ترامپ خواست که از این طرح حمایت کند، چرا که شامل جابجایی ساکنان فلسطینی نخواهد شد.

عباس، که از سال ۲۰۰۵ در قدرت است، همچنین گفت که آماده برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی است، مشروط بر اینکه شرایط مناسب باشد. او افزود که تشکیلات خودگردان، تنها نیروی حکومتی و نظامی قانونی در سرزمین‌های فلسطینی است.

حماس نیز از برگزاری انتخابات استقبال کرد.

مشروعیت عباس به طور مداوم با ادامه شهرک‌سازی‌های اسرائیل در کرانه باختری که تحت کنترل اوست، تضعیف شده است. بسیاری از فلسطینیان اکنون دولت او را فاسد، غیردموکراتیک و جدا از واقعیت می‌دانند.

وزارت امور خارجه اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد که این طرح «بر اساس دیدگاه‌های قدیمی» شکل گرفته و به اتکای به تشکیلات خودگردان اعتراض کرد، در حالی که از باقی ماندن حماس در قدرت نیز انتقاد کرد. واشنگتن نیز نارضایتی خود را ابراز کرد.

برایان هیوز، سخنگوی کاخ سفید، در پاسخ به این سوال که آیا ترامپ از طرح رهبران عرب حمایت خواهد کرد، گفت: «پیشنهاد کنونی واقعیت را در نظر نمی‌گیرد که غزه در حال حاضر غیرقابل سکونت است و ساکنان نمی‌توانند در منطقه‌ای پر از آوار و مواد منفجره زندگی کنند.»

او افزود: «رئیس‌جمهور ترامپ همچنان بر دیدگاه خود برای بازسازی غزه بدون حضور حماس پایبند است.»

بازسازی نیازمند حمایت کشورهای خلیج فارس است

اما هرگونه تأمین مالی برای بازسازی غزه نیازمند مشارکت گسترده کشورهای ثروتمند نفتی خلیج فارس مانند امارات متحده عربی و عربستان سعودی است که میلیاردها دلار مورد نیاز را در اختیار دارند.

محمد مصطفی، نخست‌وزیر فلسطین، گفت که صندوق بازسازی به دنبال تأمین مالی بین‌المللی و همچنین نظارت بر آن خواهد بود و احتمالاً در بانک جهانی مستقر خواهد شد.

امارات متحده عربی، که گروه‌های اسلام‌گرا مانند حماس را تهدیدی وجودی می‌داند، خواستار خلع سلاح فوری و کامل این گروه است، در حالی که برخی کشورهای عربی دیگر از رویکردی تدریجی حمایت می‌کنند.

یک منبع نزدیک به دربار سلطنتی عربستان سعودی گفت که ادامه حضور مسلحانه حماس در غزه یک مانع بزرگ است، زیرا ایالات متحده و اسرائیل به شدت با آن مخالف هستند و برای اجرای هرگونه طرحی، تأیید آن‌ها لازم است.

فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، در سخنرانی خود در نشست قاهره گفت که تضمین‌های بین‌المللی لازم است تا آتش‌بس موقت کنونی ادامه یابد. او همچنین از نقش تشکیلات خودگردان فلسطین در اداره غزه حمایت کرد.

رهبران امارات و قطر در جلسات علنی این نشست سخنرانی نکردند.

حماس در سال ۱۹۸۷ توسط اخوان‌المسلمین مصر در جریان انتفاضه اول فلسطین تأسیس شد.

سامی ابوزهری، از مقامات ارشد حماس، روز سه‌شنبه درخواست‌های اسرائیل و ایالات متحده برای خلع سلاح این گروه را رد کرد و گفت که حق مقاومت غیرقابل مذاکره است.

ابوزهری به رویترز گفت که حماس هیچ تلاشی برای تحمیل پروژه‌های خارجی، هیچ نوع اداره غیر فلسطینی و هیچ‌گونه حضور نیروهای خارجی را نخواهد پذیرفت.

از زمانی که حماس پس از یک جنگ داخلی کوتاه در سال ۲۰۰۷، تشکیلات خودگردان فلسطین را از غزه بیرون راند، تمامی مخالفان را در این منطقه سرکوب کرده است.

جایگزینی برای طرح ترامپ

مصر، اردن و کشورهای عربی خلیج فارس نزدیک به یک ماه است که در حال مشورت برای یافتن جایگزینی برای طرح ترامپ مبنی بر تخلیه فلسطینیان از غزه و تسلط آمریکا بر این منطقه هستند؛ طرحی که این کشورها نگرانند باعث بی‌ثباتی کل منطقه شود.

بر اساس پیش‌نویس بیانیه پایانی نشست که پیش‌تر توسط رویترز مشاهده شده بود، رهبران عرب جابجایی گسترده فلسطینیان از غزه را رد کردند.

طرح بازسازی غزه توسط مصر یک سند ۱۱۲ صفحه‌ای است که شامل نقشه‌هایی از نحوه بازسازی این سرزمین و ده‌ها تصویر تولیدشده با هوش مصنوعی از مجتمع‌های مسکونی، باغ‌ها و مراکز اجتماعی است. این طرح شامل احداث یک بندر تجاری، یک مرکز فناوری، هتل‌های ساحلی و یک فرودگاه نیز می‌شود.

یک منبع آگاه از این موضوع گفت که اسرائیل احتمالاً با واگذاری مسئولیت اداره غزه به یک نهاد عربی مخالفتی نخواهد داشت، به شرطی که حماس از صحنه کنار گذاشته شود.

اما یک مقام اسرائیلی به رویترز گفت که اهداف جنگی اسرائیل از ابتدا نابودی توانایی‌های نظامی و حکومتی حماس بوده است.

او افزود: «بنابراین، اگر قرار باشد حماس با خلع سلاح موافقت کند، باید فوراً انجام شود. هیچ گزینه دیگری قابل قبول نخواهد بود.»

منابع آگاه از حماس گفتند که این گروه در جنگ غزه تنها چند هزار نیروی خود را از دست داده است. مقامات اسرائیلی ادعا می‌کنند که حدود ۲۰۰۰۰ جنگجوی حماس کشته شده‌اند و این گروه دیگر به‌عنوان یک نیروی نظامی سازمان‌یافته وجود ندارد.