به گزارش اکوایران، نیویورک و ساختمان شیشهای سازمان ملل در چند روز اخیر به صحنه رفتوآمد فشرده دیپلماتهای ایرانی و غربی تبدیل شده بود.
شمارش معکوس بازگشت قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران در حالی به آخرین ساعات خود نزدیک میشود که پیشنویس قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین برای تمدید اسنپبک نیز بعدازظهر دیروز به وقت نیویورک (حوالی ساعت ۲۳ به وقت تهران) به رای گذاشته شد که نتوانست رای بیاورد.
فعال شدن مکانیسم ماشه تنها یک رویداد نمادین سیاسی یا صرفاً بازگشت چند قطعنامه فراموش شده نیست؛ بلکه میتواند نقطه عطفی تازه در مناسبات اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی ایران رقم بزند.
عطریانفر: خروج از NPT راهحل نیست
محمد عطریانفر، فعال سیاسی اصلاحطلب و عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران در گفتوگو با اکوایران به ارزیابی سخنرانی مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل پرداخت و با اشاره به محدودیتهای دیپلماتیک ناشی از مواضع اخیر رهبری، شرایط کنونی سیاست خارجی و اقتصاد ایران را تشریح کرد.
او در این گفتوگو ضمن تحلیل پیامدهای بازگشت احتمالی تحریمهای سازمان ملل، به نقش نهادهای تصمیمگیر کشور در مدیریت بحرانهای پیشرو و ضرورت انسجام ملی تأکید کرد.
محمد عطریانفر در آغاز با اشاره به سخنان رئیسجمهوری گفت: اگر بخواهیم واقعبینانه درباره مواضع آقای پزشکیان صحبت کنیم، باید در نظر بگیریم که در چارچوب محدود امکانات موجود، حضور و سخنرانی او در سازمان ملل قابل دفاع و به نظر من حتی خوب ارزیابی میشود. دلیل این ارزیابی هم به شرایطی برمیگردد که پیش از سفر رئیسجمهوری به نیویورک شکل گرفت.
این فعال سیاسی ادامه داد: مقام معظم رهبری درست یک روز قبل از اعزام آقای پزشکیان، سخنانی مبسوط کردند و در بخشی مهمی از آن به صراحت درباره عدم خاصیت مذاکره مستقیم با آمریکا تأکید داشتند. طبیعی است که این موضعگیری، شرایطی خاص برای رئیسجمهوری در سازمان ملل ایجاد کرد.
او افزود: پیش از این، ظرفیت ذهنی و فکری نخبگان ایرانی بر این دلالت داشت که اگر رئیسجمهوری بتواند اختیارات گستردهتری نسبت به روسای جمهور پیشین – از جمله آقای روحانی – در ارتباط مستقیم با مقامات ارشد آمریکایی به دست آورد، شاید بنبست موجود در موضوع تحریمها به شکل دیگری مدیریت شود.
عطریانفر تاکید کرد: برخی بر این باور بودند که گفتوگوی مستقیم میتواند به توقف یا حل تحریمها منجر شود. اما با توجه به تشخیص سیاسی رهبر انقلاب و تأکید ایشان بر بیفایده بودن چنین مذاکراتی، طبیعی است که هرگونه اقدام مستقل از سوی رئیسجمهوری نه تنها کارایی نداشت بلکه میتوانست با واکنش منفی روبهرو شود.
عضو مرکزی شورای مرکزی حزب کارگزاران در ادامه گفت: بیانیه مکتوبی که آقای پزشکیان در سازمان ملل ارائه کرد، در واقع پاسخی به همین موارد بود. هرچند احتمال عقلایی وجود دارد که مذاکره مستقیم بتواند بخشی از مشکلات ایران را رفع کند، اما اقدام بدون هماهنگی، حرکتی تندروانه و بینتیجه تلقی میشود. از این رو جمعبندی کلی من این است که در چارچوب محدودیتها و امکانات سیاسی موجود، عملکرد رئیسجمهوری در پیشبرد دیپلماسی ایران قابل دفاع است.
این فعال سیاسی سپس به پیامدهای اقتصادی تحریمها اشاره کرد و گفت: آثار و تبعات اقتصادی تحریمها روشن است. بارها تأکید شده که تحریمها آسیب جدی به اقتصاد ایران وارد کرده و بهویژه تحریمهای گسترده آمریکا بسیار بیشتر از تحریمهای سازمان ملل خسارتزا بوده است. البته تحریمهای سازمان ملل نیز کماثر نیست، اما اگر ظرفیت تحریمهای جدید به تحریمهای پیشین اضافه شود، نوسانات شدید اقتصادی و فشار بر معیشت مردم اجتنابناپذیر خواهد بود.
عطریانفر با اشاره به اینکه زیر ساختهای اقتصادی و اجتماعی ایران امروز آسیب پذیرتر از قبل هستند؛ تورم مزمن، کسری بودجه و کاهش اعتماد عمومی شرایطی ایجاد کرده که تاب آوری جامعه در برابر فشارهای خارجی کمتر است، ادامه داد: با این حال پیشبینی اقتصاددانان این است که در صورت بازگشت تحریمهای سازمان ملل، دولت میتواند ظرف دو تا سه هفته شرایط اقتصادی را بهطور نسبی مدیریت و کنترل کند.
این فعال سیاسی با تأکید بر اهمیت ابعاد سیاسی تحریمها نیز گفت: بخش مهمتری از این ماجرا آثار سیاسی و بینالمللی آن است. فعال شدن مکانیسم ماشه میتواند مدیریت استراتژیک روابط ایران با جهان را دشوارتر کند. در چنین شرایطی، مهمترین مأموریت سیاستمداران، مدیران ارشد، دستگاه دیپلماسی و بخش دفاعی کشور، حفظ امنیت سرزمینی، تقویت اعتماد عمومی و افزایش انسجام ملی خواهد بود. دولت نیز وظیفه دارد با زبان منطقیتری با جامعه سخن بگوید تا فشارهای اقتصادی بر طبقات مختلف کاهش یابد و از بار منفی تحریمها کاسته شود.
او در پاسخ به پرسشی درباره برخی پیشنهادها برای خروج ایران از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) توضیح داد: این موضوع بارها مطرح شده، اما باید توجه داشت که در شرایط بحرانی، تقریباً همه نهادهای حقوقی کشور زیر نظر تدابیر شورای عالی امنیت ملی عمل میکنند و مصوبات این شورا به تأیید رهبری میرسد. بنابراین اظهارنظرهای تند یا طرحهای پارلمانی در چنین شرایطی خاصیت عملی ندارد. ابزار پارلمان باید در خدمت تدابیر امنیت ملی باشد. ما در شرایط عادی نیستیم که چند نماینده بتوانند با طرحهای فردی فضای سیاسی را تغییر دهند.
عطریانفر یادآور شد: تصمیمات کلان در چنین مواقعی ملی است. نمونه آن در سال ۱۳۹۵ و برجام دیده شد که بنا بر تصمیم رهبری، مجلس در کمتر از ۲۰ دقیقه مصوبهای را تأیید کرد و آن اقدام صرفاً یک فرآیند حقوقی برای رسمیتبخشی به تصمیمی فرادستگاهی بود. در شرایط فعلی نیز همین مسیر باید طی شود و هر اقدام دیگری صرفاً به ایجاد آرزوهای دستنیافتنی و برهم زدن نظم ملی منجر خواهد شد. نمایندگان مجلس باید از درک ملی برخوردار باشند و به گونهای رفتار کنند که هیچ خللی در تدابیر کلان کشور ایجاد نشود.
