روایت وزیر اقتصاد از سالی که گذشت؛ تورم از کجا به کجا رسید؟

به گزارش اکوایران، احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد در نشست سخنگوی اقتصادی دولت با اصحاب رسانه که در چهاردهم فروردین ماه 1403 برگزار شد، روایتی از نرخ تورم از ابتدا تا انتهای سالی که گذشت را ارائه داد.

طبق گفته‌های خاندوزی، تورم نقطه به نقطه از 55 درصد در فروردین 1402 به 32.3 درصد در اسفند ماه همین سال رسیده است. تورم سالانه نیز از 45 درصد به 40.7 درصد اُفت کرده است. او با اشاره به این نرخ در گروه کالاهای «خوراکی، آشامیدنی و دخانیات» گفت: «تورم خوراکی‌ها از 60 به 41.2 درصد رسیده است».

اکوایران در این گزارش قصد دارد به بهانه اظهارات اخیر وزیر اقتصاد، نگاهی به روند یک ساله نرخ تورم در سال 1402 بی‌اندازد. آیا داده‌های مرکز آمار ارقام خاندوزی را تایید می‌کند؟

چم و خم تورم ماهانه در سال 1402

نرخ تورم یکی از مهم‌ترین نماگرهای اقتصادی است که تغییرات قیمت یک سبد یکسان از کالا و خدمات را در هر زمان نسبت به گذشته نشان می‌دهد. برای مثال، تورم ماهانه بیان می‌کند که قیمت یک سبد یکسان از کالا و خدمات مورد استفاده خانوارها در هر ماه چند درصد نسبت به ماه قبل تغییر کرده است. اگر این نرخ مثبت باشد، به معنای افزایش قیمت است در حالی که ارقام منفی نشان‌دهنده کاهش قیمت است. حال زمانی که تورم ماهانه مثبت مانده اما نسبت به ماه قبل در سطح پایین‌تری قرار گرفته اصطلاحا گفته می‌شود که نرخ تورم کاهش یافته است. باید توجه داشت که این کاهش به معنای ارزانی نیست چون همچنان تورم منفی است، بلکه نشان می‌دهد که افزایش قیمت‌ها با سرعت کمتری نسبت به ماه قبل در جریان است.

بررسی داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که از ابتدای سال 1402 تا انتهای آن، تورم ماهانه کاهش یافته است. به بیان دقیق‌تر، این نرخ در فروردین ماه 3.7 درصد بوده اما تا خرداد ماه با در پیش گرفتن یک روند نزولی به 2 درصد رسیده است. در طول سال 1402، تورم ماهانه بجز فروردین ماه در هیچ ماه دیگری دوباره به بالای 3 درصد بازنگشته است.

در میانه سال مشاهده می‌شود که تورم ماهانه با نوساناتی همراه شده به طوری که در برخی ماه‌ها مثل مرداد و آذر از 2 درصد فراتر رفته و حتی به 2.9 درصد رسیده و در برخی ماه‌های دیگر دوباره نزولی شده است. کمترین سطح این شاخص در سال گذشته 1.4 درصد بوده که مربوط به بهمن ماه است. در نهایت، پرونده تورم ماهانه با ثبت نرخ 2 درصدی در اسفند ماه بسته می‌شود، نرخی که 1.7 واحد درصد نسبت به فروردین ماه پایین‌تر است.

اُفت 23.2 درصدی تورم نقطه‌ای در سال 1402

همانطور که پیش‌تر به آن اشاره شد، وزیر اقتصاد در نشست سخنگوی اقتصادی دولت در چهاردهم فروردین 1403 اعلام کرد که تورم نقطه به نقطه 55 درصد در فروردین به 32.3 درصد در اسفند ماه رسیده است. واکاوی داده‌های مرکز آمار نیز این اظهارات را تایید می‌کند.

تورم نقطه به نقطه در فروردین 1402 برابر با 55.5 درصد بوده است. در اردیبهشت ماه این شاخص کاهش نامحسوسی را تجربه می‌کند و در خرداد ماه ناگهان تا 42.6 درصد ریزش می‌کند. روند کاهشی تورم نقطه به نقطه در تیر ماه نیز ادامه می‌یابد به طوری که سطح این نرخ به کمتر از 40 درصد رسیده و روی سکوی 39.4 درصد می‌ایستد. در ماه‌های بعد نیز تورم نقطه به نقطه در محدوده 39 درصد به صورت جزئی نوسان دارد و تنها در آذر ماه دوباره به 40 درصد باز می‌گردد.

با این حال، با شروع زمستان و فرارسیدن ماه‌های آخر سال روند نزولی تورم نقطه به نقطه ادامه دار می‌شود تا جای که در بهمن ماه به 35.8 و در اسفند ماه به 32.3 درصد می‌رسد.

بنابراین، مطابق اظهارات وزیر اقتصاد، تورم نقطه به نقطه در سال گذشته تقریبا 23.2 واحد درصد کاهش یافته است.

خاندوزی به تورم سالانه کل کشور اشاره خاصی نداشته اما بررسی‌های اکوایران نشان می‌دهد که طبق داده‌های مرکز آمار، این نرخ نیز در طول سال 1402 روند نزولی داشته و از حدود 47 درصد به 40 درصد در اسفند ماه رسیده است. نرخی که در اسفند ماه از این شاخص به ثبت رسیده، کمترین نرخ در طول سال گذشته است. با این حال، تورم سالانه 47 درصدی فروردین ماه، بالاترین تورم سالانه‌ای نبوده که در سال گذشته رقم خورده است بلکه بالاترین سطح این شاخص 49.1 درصد بوده که مربوط به اردیبهشت ماه است.

سبد خوراکی مردم چقدر گران شد؟

خاندوزی در بخش دیگری از صحبت‌های خود اشاره کرد که تورم خوراکی‌ها از 60 درصد در شهریور 1400 به 41.2 درصد در اسفند 1402 رسیده است. او در این بخش از گفته‌های خود، تغییرات تورم در دو سال اخیر را مورد ارزیابی قرار داده بود.

بررسی‌های اکوایران حاکی از آن است که طبق داده‌های مرکز آمار و مشابه با آن چه که خاندوزی به آن اشاره کرده، تورم سالانه کالاهای خوراکی، آشامیدنی و دخانیات از 59.7 درصد در شهریور 1400 به 41.2 درصد در اسفند سال گذشته رسیده است.

در طول سال گذشته، تورم سالانه خوراکی‌ها بالاترین سطح خود را در اردیبهشت ماه تجربه کرده و نرخی برابر با 74.9 درصد از خود بر جای گذاشته است. در فروردین ماه نیز این رقم 73.1 درصد بوده است. در طول سال 1402 و از بعد از اردیبهشت ماه، تورم سالانه خوراکی‌ها نیز وارد یک روند نزولی شده و با کاهشی مداوم ابتدا به 42.2 درصد در آبان ماه و بعد به 41.2 درصد در اسفند ماه رسیده است.

بنابراین، مطابق اظهارات وزیر اقتصاد، نرخ تورم به طور کلی در طی سال گذشته یک روند نزولی به خود گرفته و در انتهای سال در سطحی پایین‌تر از انتهای سال قرار گرفته است.