به گزارش اکوایران، تورم تولیدکننده یکی از شاخص‌های کلیدی اقتصاد است که نشان می‌دهد قیمت کالا و خدمات در مبدا تولید و پیش از رسیدن به بازار مصرف‌کننده چند درصد تغییر کرده است. بنابراین این شاخص به نوعی منعکس‌کننده رشد هزینه تولید محصولات است و از این جهت اهمیت دارد.

آخرین گزارش منتشرشده از بانک مرکزی نشان می‌دهد که تورم تولیدکننده نقطه به نقطه در اسفند 1402 به کف 46 ماهه خود رسیده است. به عبارت دیگر این شاخص به کمتر از 30 درصد رسیده که از انتهای خرداد 1399 تا آن زمان بی‌سابقه بوده است.

در بررسی این روند مشخص شد که در سوی دیگر این طیف، بالاترین سطح تورم تولیدکننده نقطه به نقطه در اردیبهشت 1400 دیده شده که به بالاتر از 100 درصد رسیده است. در یک نگاه کلی دیده شده است که تورم تولیدکننده نقطه به نقطه از خرداد 1399 وارد یک روند صعودی شده که تا اردیبهشت 1400 ادامه یافته است. در توضیح این مسئله می‌توان به دنبال دلایل متفاوتی گشت که بدون شک دو مورد از آن‌ها جهش نرخ ارز در سال 99 و شیوع کرونا از انتهای سال 98 تا اواسط سال 1401 است.

قله 103 درصدی تورم تولید در اردیبهشت 1400

تورم تولیدکننده نقطه به نقطه نشان می‌دهد که هزینه تولید یک سبد مشخص از کالا و خدمات تولیدی در هر ماه چند درصد نسبت به همان ماه در سال گذشته تغییر کرده است. در این گزارش، این شاخص از فروردین 1399 تا اسفند 1402 با استفاده از آمارهای منتشرشده از بانک مرکزی مورد بررسی قرار گرفته است.

نتایج ارزیابی نشان می‌دهد که این نرخ در فروردین 1399 برابر با 20.9 درصد بوده و با یک اُفت جزئی در اردیبهشت ناگهان وارد یک مسیر صعودی پرشتاب می‌شود. این نرخ در تیر 1399 به سطح 19.3 درصد رسیده و آخرین باری بوده که تورم تولیدکننده نقطه به نقطه به سطحی کمتر از 25 درصد می‌رسد.

روند پرشتاب صعودی تورم تولید نقطه‌ای همزمان با جهش نرخ ارز در اواخر دهه 90 ایجاد شده است؛ زمانی که قیمت دلار از حدود 15 هزار تومان به حدود 20 هزار تومان افزایش یافته بود. همچنین، در این بازه زمانی شیوع کرونا نیز وارد مرحله بحرانی شده و بسیاری از تولیدی‌ها تعطیل یا نیمه‌تعطیل شدند. از طرفی، به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی وضع شده، انتقال مواد اولیه از کشورهای خارجی با مشکل مواجه شد که همین مسئله بی‌اثر بر وضعیت تولید بنگاه‌ها در داخل ایران نبود. در نهایت، روند ایجاد شده به ایستگاه 10.3 درصدی در اردیبهشت 1400 رسید و پس از آن با شیب تندی رو به کاهش گذاشت.

030202

ثبت رکورد کاهشی پس از یک دوره ثبات

از سال 1401 تورم تولیدکننده نقطه به نقطه تقریبا در کانال 40 درصد ثابت بوده و در همان محدوده نوسان داشته است. این در حالی است که یک تغییر سیاست مهم در خرداد این سال رخ داده است. در خرداد 1401 دولت تصمیم گرفت تا با اجرای طرحی موسوم به «جراحی اقتصادی» تخصیص ارز ترجیحی یا همان ارز 4 هزار و 200 تومانی را متوقف کند. این طرح روی بالارفتن تورم مصرف‌کننده اثرگذار بود و تورم ماهانه مصرف‌کننده را در خرداد و تیر 1401 بالا برد اما همانطور که از آمارهای بانک مرکزی پیداست، گویا اجرای این طرح تاثیر قابل توجهی روی تورم تولیدکننده نقطه به نقطه در سال 1401 نداشته است.

پایین‌ترین نرخی که این شاخص در سال 1401 تجربه کرده 31.6 درصد و بالاترین سطح آن 42.4 درصد بوده است. با این حال، قاعده بازی از سال 1402 تا حدی تغییر می‌کند و تورم تولید نقطه‌ای پس از یک دوره چسبندگی به محدوده 40 درصد شکسته می‌شود و به زیر 30 درصد می‌رسد. شدیدترین اٌفتی که اخیرا در این شاخص دیده شده مربوط به اسفند 1402 است که در آن تورم تولید نقطه‌ای از 28 درصد در بهمن به 24.5 درصد در اسفند سال گذشته رسیده است. البته این نرخ حاصل یک روند نزولی است که از آذر 1402 شکل گرفته و ثمره آن در اسفند 1402 دیده شده است. باید دید آیا این سیر نزولی در سال جدید نیز ادامه‌دار خواهد بود یا خیر. اکوایران در گزارشات آتی خود به این مسئله می‌پردازد.