از واکنش نظامی تا تحریم؛ همه سناریوهای پکن در واکنش به سفر پلوسی

به گزارش اکوایران، دولت چین به طور رسمی اعلام کرده که در صورت سفر نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان چین به تایوان واکنش سختی نشان خواهد داد. ربکا چونگ ویلکینز و کلوم مورفی، تحلیل‌گران بلومبرگ، با انتشار یادداشتی با عنوان «این گونه چین می‌تواند به دیدار پلوسی از تایوان پاسخ دهد» سناریوهای احتمالی واکنش چین را بررسی کرده‌اند.

چشم جهان به واکنش چین

با توجه به این‌که احتمالا نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان ایالات متحده در اواخر روز سه‌شنبه به تایوان می‌رود، جهان اکنون در انتظار پاسخ چین است.

شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، هفته گذشته طی تماسی تلفنی با جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده در رابطه با تایوان –که چین آن را بخشی از قلمرو خود می‌داند- گفت که « کسانی که با آتش بازی می کنند نابود خواهند شد». سپس در روز دوشنبه ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت امور خارجه، گفت اگر پلوسی به بالاترین مقام آمریکایی تبدیل شود که در 25 سال گذشته از تایوان بازدید می کند، ارتش آزادی‌بخش خلق «بیکار نمی‌نشیند».

شی تحت فشار قرار می‌گیرد

نه شی و نه بایدن علاقه‌ای به ایجاد درگیری‌ای ندارند که می‌تواند آسیب اقتصادی بیش‌تری را به کشورشان وارد کند و تماس هفته گذشته نشان داد که آنها برای اولین دیدار رودرروی خود -به عنوان رهبران کشورهای‌شان-  در ماه‌های آینده آماده می‌شوند.

اما لفاظی‌های خصمانه و خصومت‌های فزاینده میان دو کشور، شی را تحت فشار قرار می‌دهد تا پاسخی قاطع نشان دهد، به‌ویژه زمانی که او برای کنگره حزبی در اواخر امسال آماده می‌شود و انتظار می‌رود در آن برای سومین دوره به ریاست جمهوری چین انتخاب شود.

پروای شی و بایدن از برخورد نظامی

در حالی که در سال 1979 ایالات متحده معاهده دفاعی متقابل خود را با تایوان لغو کرد، چین باید احتمال ورود ارتش آمریکا به این کشور را ارزیابی کند. بایدن در ماه می گفت که واشنگتن در برابر هر حمله ای از سوی چین از تایوان دفاع خواهد کرد، اگرچه کاخ سفید تصریح کرد که منظور او ارائه تسلیحات نظامی در راستای توافقات موجود است.

اندرو گیلهولم، مدیر تحلیل چین و شمال آسیا در مرکز پایش تهدیدات به بلومبرگ گفت: «محدودیت بزرگ هر دو طرف هم‌چنان خطر جنگی است که از منظر هر دو طرف بسیار پرهزینه خواهد بود». با این حال، وی افزود: «نگرانی این است که به دلیل محرکان داخلی خطراتی ایجاد شود».

در اینجا گزینه‌هایی برای اقداماتی که چین می‌تواند انجام دهد وجود دارد:

1. تجاوز با جنگنده‌های غول پیکر

با توجه به اینکه تجاوز روزانه به منطقه هوایی جزیره مدت‌هاست که عادی شده، ممکن است ارتش آزادی‌بخش خلق یک سری جنگنده‌های بزرگ یا غیرمعمول را بفرستد. رکورد روزانه، متعلق به روز 4 اکتبر است که 56 جنگنده ارتش آزادی‌بخش خلق، مصادف با تمرینات نظامی به رهبری ایالات متحده، در این منطقه به پرواز درآمدند. برای مثال، پس از بازدید هیئتی از کنگره ایالات متحده در ماه نوامبر، حدود 15 هواپیما به جای مسیرهای معمول جنوب غربی، در اطراف سمت شرقی تایوان پرواز کردند.

چین می‌تواند این سطح از تهاجم را برای روزها یا هفته‌ها حفظ کند و نیروی هوایی تایوان را تضعیف کند. آماندا هسیائو، تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران مستقر در تایوان، گفت: چین باید «به نحوی که واکنش شدیدتر آشکاری نسبت به واکنش‌‌های قبلی باشد» پاسخ نظامی دهد.

2. پرواز هواپیماهای جنگی بر فراز تایوان

روزنامه گلوبال تایمز حزب کمونیست پیشنهاد کرده چین باید مستقیماً بر فراز تایوان یک پرواز نظامی انجام دهد و دولت تسای اینگ ون، رئیس جمهور تایوان را مجبور به تصمیم‌گیری در مورد سرنگونی آن کند. سال گذشته، چیو کو-چنگ، وزیر دفاع تایوان هشدار داد: «هرچه آن‌ها به جزیره نزدیک‌تر شوند، قوی‌تر پاسخ خواهیم داد.»

از طرف دیگر، ارسال یک پرواز طولانی یا گسترده در سراسر خط میانی تنگه تایوان -منطقه حائلی که ایالات متحده در سال 1954 ایجاد کرد و پکن آن را به رسمیت نمی شناسد- با الزام هواپیماهایش به ماندن در هوا، ارتش تایوان را تحت فشار قرار می دهد. هواپیمای ارتش آزادی‌بخش در سپتامبر 2020، زمانی که کیت کراچ معاون وزیر امور خارجه وقت ایالات متحده به جزیره سفر کرد، بارها این خط را نقض کرد.

هو شیجین، سردبیر سابق گلوبال تایمز، در توییتی که اکنون حذف شده، نوشت که هواپیماهای جنگی ارتش می‌توانند «به زور هواپیمای پلوسی را از بین ببرند». او حتی پیشنهاد کرد که هواپیماهای جنگی چینی پلوسی را در هر تلاشی برای پرواز به سمت تایوان «همراهی» کنند -حرکتی که به راحتی می‌تواند منجر به اشتباه محاسباتی در هر دو طرف شود.

3. آزمایش موشکی در نزدیکی تایوان

تابستان 1995 یکی از تحریک‌آمیزترین واکنش‌های چین به مراودات واشنگتن و تایپه بود، زمانی که پکن موشک‌های آزمایشی را به دریای نزدیک جزیره شلیک کرد. این اقدام بخشی از اعتراض چین به تصمیم بیل کلینتون، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، برای اجازه دادن به اولین دیدار رئیس جمهور منتخب دموکراتیک تایوان، لی تنگ هوی، از ایالات متحده بود.

چین در طول این آزمایش‌ها مناطقی را به عنوان مناطق هدف اعلام کرد که باعث اختلال در حمل‌و‌نقل آبی و هوایی شد. اخیراً، ارتش در اگوست 2020 موشک‌های بالستیک «حامل قاتل» را به سمت دریای چین جنوبی پرتاب کرد که واکنشی به رزمایش‌های دریایی آمریکا تلقی ‌شد.

4. فشار اقتصادی

چین بزرگ‌ترین شریک تجاری تایوان است. پکن ممکن است با تحریم صادرات، تحریم برخی از کالاهای تایوانی یا محدود کردن تجارت دو طرفه از این مزیت استفاده کند. به گزارش پایگاه خبری یونایتد دیلی نیوز، چین روز دوشنبه واردات مواد غذایی از بیش از 100 تامین کننده تایوانی را ممنوع کرد. با این حال، چین باید با احتیاط حرکت کند زیرا به نیمه هادی‌های تایوان نیاز دارد.

پکن پیش از این رهبران مختلف تایوان را با تحریم‌هایی از جمله ممنوعیت سفر به سرزمین اصلی هدف قرار داده است. مقامات بیشتری ممکن است با اقدامات مشابهی روبرو شوند، اما تأثیر کمی خواهد داشت زیرا سیاستمداران تایوانی بعید است به سرزمین اصلی سفر کنند یا در آنجا تجارت کنند. چین هم‌چنین می‌تواند کشتی‌رانی را در تنگه تایوان –به عنوان یک مسیر تجاری کلیدی جهانی- مختل کند. مقامات نظامی چین در ماه‌های اخیر بارها به هم‌تایان آمریکایی خود گفته‌اند که این تنگه آب‌های بین‌المللی نیست. با این حال، هر حرکتی که مانع حمل‌ونقل تجاری شود، تنها به اقتصاد چین آسیب می رساند.

5. اعتراض دیپلماتیک

گلوبال تایمز سه‌شنبه هشدار داد در صورت سفر پلوسی، دولت بایدن با یک شکست «جدی» در روابط چین و آمریکا مواجه خواهد شد. این می‌تواند به معنای فراخواندن کین‌گانگ، سفیر چین در آمریکا باشد که سال گذشته کار خود را آغاز کرد. در سال 1995، پس از اینکه واشنگتن به لی، رئیس‌جمهور وقت تایوان اجازه داد تا از ایالات متحده بازدید کند، پکن، سفیر وقت آمریکا، لی دائویو را از این کشور خارج کرد. با این حال، این اختلاف در سطح دیپلماتیک بالاتر برای پلوسی، که در ردیف دوم جایگزین ریاست جمهوری قرار دارد، رخ داد.

سال گذشته، پس از اینکه یک کشور بالتیک، لیتوانی، به تایوان اجازه داد تا به جای چین تایپه -اصطلاحی که پکن آن را بی‌طرف‌تر می‌داند- دفتری با نام تایوان در پایتخت خود باز کند، سفیر خود را از لیتوانی فراخواند.

سخنگوی وزارت خارجه چین روز سه شنبه در یک نشست خبری گفت که پکن در صورت لزوم با سفیر آمریکا در تماس خواهد بود. او نشست حضوری بین بایدن و شی را ممکن دانست، با این حال، گفت که درباره هر گونه دیداری «از طریق مجاری دیپلماتیک» تصمیم گیری خواهد شد.

6. اشغال یک جزیره

پکن گزینه‌های نظامی دیگری به جز تهاجم مخاطره‌آمیز به 130 کیلومتری تنگه تایوان دارد -مانند تصرف یکی از جزایر دورافتاده کوچک‌تر تحت کنترل دولت در تایپه، اگرچه این شکل از تحریک بسیار بعید است.

در روزهای اولیه جنگ سرد، بمباران نظامی جزایر کینمن تایوان -در نزدیکی خط ساحلی جنوب شرقی چین- توسط ارتش، حمایت نظامی عمده ایالات متحده را جلب کرد. تایوان پیشروی چین را دفع کرد -البته نه قبل از کشته شدن صدها سرباز کشور. جزیره پراتاس تحت کنترل تایپه، در 400 کیلومتری (250 مایلی) از خط ساحلی تایوان، یکی دیگر از نقاط آسیب پذیر است.

چین در سال 2012 صخره مرجانی اسکاربورو -صخره مرجانی تقریباً به اندازه منهتن- که فیلیپین آن را متعلق به خود می‌دانست، در یک مناقشه ارضی در دریای چین جنوبی اشغال کرد. ایالات متحده هرگونه تصرف قلمرو تایوان را به عنوان یک تشدید تنش بزرگ می‌بیند که می تواند محدودیت‌های تعهد نظامی بایدن به دموکراسی جزیره را آزمایش کند.

با این حال، چنین اقدامی خطرات دیپلماتیکی را نیز برای پکن به همراه دارد. تصرف جزیره‌ای تحت کنترل تایوان می‌تواند باعث شود آمریکا تحریم‌های بیشتری را علیه چین اضافه کند و کشورهای همسایه در آسیا را که بسیاری از آنها با پکن نیز اختلافات ارضی دارند، نگران کند.