نرمش دوجانبه ایران و غرب در نخستین روز مذاکرات؟

به گزارش اکوایران، مذاکرات احیای برجام پس از ماه‌ها وقفه دیروز دوشنبه ۲۹ نوامبر از سر گرفته شد و در نخستین روز از هفتمین دور این مذاکرات، تیم جدید مذاکره‌کنندگان ایرانی اولین رایزنی‌های خود با کمیسیون مشترک برجام ر انجام دادند.

نرمش دوجانبه

بر اساس گزارش وال‌استریت‌ژورنال،  انریکه مورا، مسئول اتحادیه اروپا که مذاکرات را هماهنگ می‌کند در پایان، پس از سخنرانی در نشست اول کمیسیون مشترک برجام گفت که «پس از بحث درباره تحریم‌ها در روز سه‌شنبه، تیم ایران با مذاکره درباره محدودیت‌های هسته‌ای خود در روز چهارشنبه موافقت کرده است».

نکته‌ای که علی باقری کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران نیز در پایان نخستین نشست کمیسیون مشترک برجام به بخشی از آن اشاره کرد و گفت: «همه طرف‌های حاضر در کمیسیون مشترک موافقت کردند که موضوع لغو تحریم‌ها به عنوان دستورکار اصلی مذاکرات قرار گیرد».

باقری در ادامه از آغاز به کار کارگروه لغو تحریم‌ها از روز سه‌شنبه خبر داد و افزود «همه کشورهای عضو 4+1 به مطالبه به حق ایران تن دادند و بر آن تأکید و تصریح کردند که ابتدا باید درباره موضوع لغو تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه مردم ایران مذاکره صورت گیرد، سپس به سایر مسائل پرداخته شود».

دیپلمات ارشد ایران موافقت همه اعضای کمیسیون مشترک با درخواست ایران مبنی بر «اولویت قرار دادن دستورکار لغو تحریم‌ها» را «یک دستاورد قابل توجه» توصیف کرد.

با این حال به نظر می‌رسد که تهران نیز به نشانه حسن نیت، یکی از نگرانی های عمده طرف‌های دیگر را برطرف کرد؛ به گفته میخائیل اولیانوف علی‌رغم فراز و نشیب فضای رایزنی‌های روز نخست، در نهایت مقرر شد که کار از همان نقطه‌ای که در پایان دور ششم در ماه ژوئن متوقف شد، از سر گرفته می‌شود و در واقع کار بر روی پیش‌نویس اولیه ادامه خواهد یافت.

در واقع درحالیکه یک نگرانی قابل توجه طرف‌های دیگر این بود که احتمالا دولت جدید ایران، مخالف پیش‌نویس اولیه توافق احیای برجام است که تا پایان دور ششم مذاکرات حاصل شده بود. و در حالیکه دیپلمات‌های غربی بارها درباره تمایل تهران برای مذاکره از ابتدای کار گمانه‌زنی کرده بودند، تهران با ادامه کار بر روی پیش‌نویس موافقت کرده است.

حسن‌نیت، حسن‌نیت می‌آورد

خبرگزاری بلومبرگ نیز «انعطاف‌پذیری دوجانبه در گام نخست» را نشانه‌ای مثبت و امیدوارکننده توصیف کرده و به نقل از یک دیپلمات اروپایی نوشته است که اگرچه این یک «پیشرفت حداقلی» است اما «حسن‌نیت، حسن‌نیت می‌آورد».

 پاتریک سایکس، یسنا حق دوست، و جاناتان تیرون، گزارشگران بلومبرگ درباره روز نخست این مذاکرات گزارش داده‌اند: ایران و قدرت‌های جهانی طرف توافق هسته‌ای 2015، دور جدید مذاکرات خود در وین برای احیای توافقی که آمریکا سه سال پیش از آن خارج شد را آغاز کرده‌اند. 

به گفته یک دیپلمات ارشد اروپایی در نخستین نشست از دور هفتم مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای سال 2015، «تهران نشان داد که آماده است در هفته‌های آینده برای دستیابی به توافق، «کار جدی» انجام دهد». 

مذاکرات ترکیبی

انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا گفت که «احساس فوریت» در مورد پیشرفت در مذاکرات وجود دارد، اما «هیچ جدول زمانی مشخصی در ذهن من" برای تکمیل آن وجود ندارد».

او خواهان جدیت طرف‌‌های مذاکره‌کننده شد و گفت «دور جدید مذاکرات ممکن است به صورت ترکیبی از گفتگوهای مستقیم در وین همراه با رایزنی‌های هیئت‌ها در پایتخت‌هایشان ادامه یابد».

انریکه مورا، نماینده ارشد هسته ای اتحادیه اروپا به خبرنگاران گفت، دیپلمات ها روز سه شنبه بار دیگر در کاخ تاریخی کوبورگ برای گفتگو در مورد تحریم‌ها گرد هم خواهند آمد.

اظهارات خوشبینانه

مورا گفت: «هیئت جدید ایرانی از دستاوردی که ما در شش دور گذشته حاصل کرده‌ایم و این واقعیت که پیشبرد کار [و ادامه مذاکرات] را بر اساس آن [پیش‌نویس اولیه] بنا خواهیم کرد، قدردانی می‌کند. من احساس مثبتی دارم که می‌توانیم کارهای مهمی را برای هفته‌های آینده انجام دهیم.»

به نوشته بلومبرگ علی باقری کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران، تصمیم برای حرکت فوری به سمت رفع تحریم‌ها را «دستاورد قابل توجهی» توصیف کرد و پس از اولین روز حضور در وین «خوش‌بین» بود.

روزنامه نیمه رسمی خراسان روز یکشنبه گزارش داد که او را هیئتی متشکل از 40 نفر همراهی می کنند که از جمله آن‌ها مقامات میان رده وزارت نفت و بانک مرکزی بودند.

ایران گفته است که گفت‌وگوها باید حذف کامل، تضمین‌شده و قابل راستی‌آزمایی تحریم‌های ایالات متحده را تأمین کند (از جمله در مورد صادرات نفت این کشور) و همچنین باید شامل تعهدی باشد که واشنگتن هرگز به دنبال خروج از یک برجام احیا شده نخواهد بود.

نمایندگان ایالات متحده که با خروج دولت ترامپ از توافق، برجام را تماماً به هم ریخته بود، با اتحادیه اروپا و نمایندگان روسیه و چین در اتاق نبودند. اما به‌طور غیرمستقیم از طریق میانجی‌های اتحادیه اروپا در رایزنی‌ها شرکت دارند.

به نوشته بلومبرگ، موفقیت در وین می‌تواند تحریم‌ها را از اقتصاد ایران بردارد و پیامدهای عمده‌ای در بازارهای نفت و بر امنیت خاورمیانه داشته باشد. اما راه درازی باقی مانده است، زیرا اگرچه آمریکا می‌گوید آمده «بازگشت دوجانبه» به تعهدات است، اما مقامات ایالات متحده به طور فزاینده ای نسبت به شانس خود برای دستیابی به توافق با دولت جدید ایران بدبین هستند.

جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید گفت که ایالات متحده همچنان به دنبال «بازگشت متقابل به پایبندی کامل» به توافق هسته‌ای است، هرچند مقامات آمریکایی ادعا کرده‌اند که ایران باید انتظارات خود مبنی بر اینکه بایدن تضمین کند که روسای جمهور آینده از توافق احیا شده هرگز خارج نشوند را کنار بگذارد. مقامات ایالات متحده همچنین گفته‌اند فعلاً انتظار پیشرفت چندانی ندارند و مؤکداً بر نگرانی‌های ادعایی در مورد برگشت‌ناپذیری و میزان گشایش مؤثر ناشی از پیشرفت در دانش هسته ای ایران تاکید کردند.

بلومبرگ در ادامه نوشته است: عهدشکنی آمریکا درتوافق 2015 باعث ایجاد یک بحران امنیتی در خلیج فارس و فراتر از آن شد و تنش‌ها را بین ایران و دو رقیب اصلی‌اش در منطقه‌، رژیم اسرائیل و عربستان سعودی افزایش داد.

یائیر لاپید، وزیر امور خارجه اسرائیل، منتقد قدیمی توافق هسته‌ای، با تکرار ادعاهای بی‌اساس تل‌آویو، ایران را متهم کرد که «با زمان بازی می‌کند» تا به پیشبرد کار هسته‌ای خود ادامه دهد.

این گزارش در پایان نوشت که برخلاف اسرائیل، ظاهراً کشورهای عربی رویکرد خود نسبت به برجام و احیای آن را به عنوان «تنها راهکار واقع‌بینانه و در دسترس» تعدیل کرده‌اند. یک مقام ارشد عربستان سعودی گفت که همه اعضای شورای همکاری خلیج فارس از نزدیک مذاکرات را دنبال می کنند. این مقام مدعی است در حالی که آنها از احیای توافق 2015 به عنوان اولین گام حمایت کردند، اما مسائل بزرگتر [ادعایی] در حوزه امنیت و ثبات منطقه از جمله برنامه موشکی ایران نیز باید مورد توجه قرار گیرد.