به گزارش اکو ایران- آمارهای منتشر شده از صادرات فولاد در چهار ماهه نخست امسال نشان میدهد که میزان صادرات این بخش نسبت به مدت مشابه سال قبل تغییر چندانی نداشته است. در نگاه نخست این ثبات ممکن است به معنای رکود یا توقف رشد تعبیر شود، اما بررسی دقیقتر شرایط حاکم بر صنعت فولاد کشور، واقعیتهای مهمتری را آشکار میکند.
امسال محدودیتهای انرژی و قطعی برق زودتر از سال گذشته آغاز شد؛ مسئلهای که به طور مستقیم تولیدکنندگان فولاد را تحت فشار قرار داد. با وجود این شرایط، تولیدکنندگان توانستند حجم صادرات خود را در سطحی مشابه سال قبل حفظ کنند. این نشان میدهد که فولادیها با مدیریت بحران انرژی و تمرکز بر اولویت صادرات، تلاش کردهاند حضور خود در بازارهای بینالمللی را از دست ندهند.
بررسی جزئیات صادرات محصولات فولادی حاکی از تغییر جهت بازار نیز هست. در میان محصولات مختلف، برخی از اقلام خاص فولادی توانستهاند رشد قابلتوجهی را تجربه کنند. برای نمونه، صادرات ورق گرم با جهشی ۱۱۸ درصدی همراه شد و ارزش آن از ۵۴ میلیون دلار به ۱۱۸ میلیون دلار رسید. همچنین ورق سرد با وجود رشد اندک در حجم صادرات، افزایش چشمگیر ۷۹۲ درصدی در ارزش صادراتی را به ثبت رسانده است.
این آمارها نشان میدهد که ذائقه بازارهای خارجی در حال حرکت به سمت محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر است؛ محصولاتی مانند ورقهای فولادی که در صنایع پاییندستی کاربرد گستردهتری نسبت به شمش، بیلت و بلوم دارند. این تغییر میتواند برای فولاد ایران یک پیام راهبردی باشد: در شرایطی که محدودیتهای آب و انرژی فشار زیادی بر تولید وارد کرده، تمرکز بر تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا میتواند هم بازدهی اقتصادی بیشتری به همراه داشته باشد و هم جایگاه صادراتی کشور را تثبیت کند.
البته چالشها به همین نقطه ختم نمیشود. با شروع فصل سرما و افزایش محدودیتهای گاز، پرسش مهم این است که آیا تولیدکنندگان فولاد همچنان خواهند توانست تداوم صادرات را تضمین کنند یا خیر. مدیریت بحران انرژی در فصل زمستان به یکی از مهمترین متغیرهای تعیینکننده برای صادرات فولاد ایران تبدیل خواهد شد.
در کنار این عوامل، نباید تأثیر نرخ ارز را نیز نادیده گرفت. افزایش نرخ دلار در ماههای اخیر صادرات را برای تولیدکنندگان جذابتر کرده است. در واقع، جهش نرخ ارز باعث شده محصولات فولادی در بازارهای خارجی از نظر قیمتی رقابتیتر باشند و صادرکنندگان انگیزه بیشتری برای حضور در بازارهای جهانی پیدا کنند.
جمعبندی آمارهای چهار ماهه نخست نشان میدهد که فولاد ایران در یک مسیر دوگانه قرار دارد. از یکسو بحران انرژی تهدیدی جدی برای ثبات تولید و صادرات است، اما از سوی دیگر افزایش تقاضا برای محصولات خاص و رشد نرخ ارز فرصتهایی تازه در اختیار صنعت قرار داده است. آنچه اهمیت دارد، اتخاذ راهبردی متوازن برای عبور از چالش انرژی و همزمان تمرکز بر توسعه سبد محصولات با ارزش افزوده بالاتر است؛ مسیری که میتواند آینده صادرات فولاد ایران را روشنتر سازد.
