به گزارش اکوایران، گزارش شاخص مدیران خرید مردادماه سال۱۴۰۴ منتشر شد. آماری که بهصورت ماهانه منتشر میشود تا مدیران خرید، کارنامهای را برای کل اقتصاد کشور و بهویژه بخش صنعت آن منتشر کنند. گزارشی که بر اساس آن میتوان عملکرد اقتصاد و بهویژه بخش صنعت آن را سنجید و نقاط قوت و ضعف آنها را شناسایی کرد تا در نهایت، بتوان تحلیلی دقیق و تجویزی کارآ برای اقتصاد کشور و به ویژه بخش صنعت آن ارائه کرد. مطابق این گزارش، شاخص مدیران خرید کل اقتصاد در مرداد ماه سال ۱۴۰۴ با تشدید روند کاهشی به 45.3 رسیده و برای هفدهمین ماه متوالی روند رکودی داشته است.
بررسی اطلاعات این گزارش نشان میدهد، در مردادماه میزان تولید محصول یا ارائه خدمات کل اقتصاد کمترین مقدار 58 ماهه را از آبان ماه 1399 ثبت کرده و انتظارات در مورد میزان فعالیتهای اقتصادی در ماه آینده نیز به کمترین مقدار 39 ماهه از خردادماه 1401 رسیده است. همچنین میزان سفارشات جدید مشتریان کل اقتصاد در مردادماه برای هجدهمین ماه متوالی و بخش صنعت برای چهاردهمین ماه متوالی روندی کاهشی داشته است. ضمن اینکه موجودی مواد اولیه خریداری شده بخش صنعت نیز در شرایط رکود تورمی موجود برای هجدهمین ماه متوالی کاهشی بوده است.
اقتصاد ایران در مردادی که گذشت
بر اساس این گزارش، شاخص مدیران خرید (شامخ) کل اقتصاد برای مردادماه سال جاری، هرپنج مؤلفه اصلی تشکیلدهنده شامخ کل اقتصاد (شامل میزان سفارشات جدید، میزان تولید، موجودی مواد اولیه، میزان استخدام و زمان تحویل سفارشات) همگی روندی نزولی و تا حدودی نامناسب نشان میدهد.
مقدار این شاخص برای مردادماه برابر با 45.3 (کاهش نسبت به ماه قبلی (47.1) برآورد شده و حاکی از آن است که وضعیت کسبوکارها در این ماه برای هفدهمین ماه متوالی، روندی کاهشی داشته است.
به روایت گزارش طرح شاخص مدیران خرید برای مرداد سال ۱۴۰۴، شاخص میزان تولید محصول یا ارائه خدمات معادل 44.0 محاسبه شده که پایین ترین سطح در 58 ماه گذشته است. این شاخص برای هفدهمین ماه متوالی کمتر از محدوده خنثی 50 قرار گرفته و شدت کاهش نسبت به ماه قبل بیشتر بوده است. همچنین، شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان در مردادماه برای هجدهمین ماه متوالی روندی کاهشی داشته و شدت کاهش در این ماه نسبت به ماه قبل بیشتر بوده است.
در بخش تجارت خارجی نیز، میزان صادرات کالا و خدمات، بهعنوان عاملی تأثیرگذار در شاخص سفارشات جدید مشتریان، در مردادماه برای شانزدهمین ماه متوالی کاهشی بوده است؛ شدت کاهش در این ماه نسبت به ماه قبل بیشتر بوده است.
همچنین موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداریشده در مردادماه برای دوازدهمین ماه متوالی کاهشی است و تأمین مواد اولیه و ملزومات تولید با تأخیر در تخصیص ارز و عدم ترخیص بهموقع مواد وارداتی از گمرک، زنجیره تأمین را با چالشهای جدی مواجه کرده است.
میزان استخدام و بهکارگیری نیروی انسانی در مردادماه، برای چهارمین بار از ابتدای سال تاکنون کاهشی است که نتیجه شرایط رکودی حاکم بر فضای تولید و تقاضا است.
شاخص مدیران خرید بخش صنعت
شاخص مدیران خرید بخش صنعت در مرداد ۱۴۰۴ به عدد ۴۸.۸ رسید که برای هفتمین ماه متوالی زیر محدوده خنثی ۵۰ قرار دارد؛ با این حال، شدت کاهش آن نسبت به ماه قبل کمتر شده است. این شاخص نمایانگر رکود در فعالیتهای صنعتی کشور است و بیشتر تحت تأثیر افت تولید، کاهش سفارشات جدید، کاهش موجودی مواد اولیه و افت استخدام قرار گرفته است.
مقدار شاخص در این ماه برای هفتمین ماه متوالی (بهخصوص در برخی فعالیتهای صنعتی ازجمله وسایل نقلیه و قطعات وابسته، صنایع فراوردههای نفت و گاز و صنایع فلزی) کمتر از محدوده خنثی 50 قرار گرفته است و البته از شدت کاهش روند این شاخص کاسته شده است.
شاخص تولید صنعتی به ۴۹.۵ رسیده که هنوز زیر ۵۰ است، ولی نسبت به ماه قبل کمتر افت کرده. قطعیهای برق و افزایش هزینهها (بهویژه قیمت مواد اولیه) باعث کاهش تولید شدهاند.
سفارشات جدید مشتریان برای چهاردهمین ماه متوالی کاهش داشته و این کاهش نسبت به ماه قبل شدت بیشتری داشته است. دلیل اصلی آن تورم بالا، کاهش قدرت خرید مردم و افزایش قیمت محصولات بوده است.
در بخش مو لفه های کمکی صادرات برای دهمین ماه متوالی کاهش یافته و دلیل آن کاهش تقاضای خارجی و ریسکهای سیاسی و ارزی است.
شاخص استخدام برای دهمین ماه متوالی زیر ۵۰ مانده است. صنایع به دلیل کاهش تولید و نقدینگی، تمایل کمتری به جذب نیرو دارند. از طرفی، نیروی کار نیز با توجه به افزایش هزینههای زندگی و عدم افزایش واقعی دستمزدها تمایلی به کار با شرایط فعلی ندارد.
موجودی مواد اولیه برای هجدهمین ماه متوالی کاهش داشته است. چالشهای اصلی شامل افزایش قیمت مواد اولیه، تأخیر در تخصیص ارز، مشکلات گمرکی و عرضه محدود هستند.
در بخش قیمت ها هم قیمت مواد اولیه و هم قیمت محصولات نهایی افزایش یافتهاند، اما به دلیل کاهش تقاضا، تولیدکنندگان محتاطانه قیمتها را بالا میبرند.
گزارش شاخص مدیران خرید (شامخ) برای ماه مرداد سال 1404، تصویری نگرانکننده از وضعیت کسبوکار در کشور ارائه دادهاند. چالشهای متعددی در حوزههای انرژی، تأمین مواد اولیه، بازار فروش، نقدینگی و سیاستهای کلان، فضای تولید و تجارت را بهشدت تحت فشار قرار دادهاند.
قطعی برق و سقوط شامخ
بر اساس جمعبندی این گزارش، نتایج این شاخصها گویای این واقعیت است که یکی از مهمترین چالشها در ماه گذشته، قطعی گسترده برق بود که باعث شد برخی واحدهای تولیدی تا نیمی از روزهای کاری خود را از دست بدهند. فعالان اقتصادی اعلام کردند که در پاسخ به این بحران، برخی شرکتها ناچار شدهاند به سمت خرید ژنراتور و استفاده از تجهیزات کممصرف حرکت کنند.
نوسانات شدید ارز و مشکلات ارزی و گمرکی، تأمین مواد اولیه را برای بسیاری از واحدهای تولیدی دشوار کرده و آنها را به واردات غیررسمی سوق داده است. فعالان اقتصادی خواستار تزریق نقدینگی بانکی در قالب سرمایه در گردش برای کاهش این فشار هستند. کاهش قدرت خرید مردم، بیثباتی اقتصادی، تحریمها و محدودیتهای صادراتی باعث افت محسوس تقاضا شدهاند.
بسیاری از فعالان اقتصادی، سیاستهای انقباضی دولت را نیز عاملی برای تعمیق رکود میدانند. تحریمها، بروکراسی فرساینده، تغییرات مکرر قوانین و همکاری ضعیف نهادهای دولتی، فضای فعالیت را برای بنگاهها سختتر کرده است. همچنین نگرانیها از بازگشت تحریمها و تشدید تنشهای سیاسی باعث افزایش بیثباتی و کاهش اعتماد در محیط اقتصادی شده است.
رفع چالشهای فعلی تنها در گرو اصلاح ساختارهای کلان، ثبات سیاستهای ارزی و اقتصادی، همکاری واقعی نهادهای دولتی و رفع تحریمها است. در غیر این صورت، چشمانداز تولید و سرمایهگذاری در کشور با ابهام و رکود بیشتری مواجه خواهد شد.
