به گزارش اکوایران، سرپرست مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صمت اعلام کرده است که ارزش کل تجارت الکترونیکی ایران در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۲۳۷ هزار میلیارد تومان بوده و یک سال بعد با رشدی ۴۸ درصدی به ۱۸۳۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. به گفته او، این روند صعودی در سال ۱۴۰۲ شتاب بیشتری گرفته و با جهش ۷۴ درصدی، رقم معاملات آنلاین به ۳۱۸۸ هزار میلیارد تومان رسیده؛ رشدی که در سال ۱۴۰۳ نیز ادامه یافته و ارزش این بازار را به حدود ۵۵۰۰ هزار میلیارد تومان رسانده است.
دادههای ۱۰۰ روز اول سال ۱۴۰۴ حاکی است تراکنشهای آنلاین ۶۰ درصد نسبت به سال گذشته رشد کرده و سهم فروش اینترنتی از خردهفروشی کشور به ۶.۸ درصد رسیده است. به عبارت دیگر، تجارت الکترونیک از یک گزینه اختیاری به یک جزو ثابت سبد خانوار ایرانی تبدیل شده است.
محرکهای رشد و تأثیر تورم
رشد چشمگیر اقتصاد دیجیتال بیش از هر چیز ناشی از توسعه زیرساختها و تغییر عادات خرید است. طبق گزارشها، ضریب نفوذ اینترنت و موبایل در ایران به ترتیب بیش از ۱۵۲.۷و ۱۸۹.۶ درصد رسیده و دسترسی مردم به پلتفرمهای آنلاین تسهیل شده است.
همین موضوع، همراه با افزایش خدمات غیرحضوری، باعث شده خانوارها بیش از گذشته سراغ خرید آنلاین بروند. متوسط مبلغ هر تراکنش اینترنتی در سال ۱۴۰۳ حدود ۱.۱۶۶ میلیون تومان بوده که ۴۳ درصد نسبت به سال قبل رشد کرده که رشدی بسیار بالاتر از تورم است.
این آمار نشان میدهد مصرفکننده ایرانی حاضر شده سبدخرید سنگینتری را هم به فضای آنلاین منتقل کند. جالب است بدانیم در شش ماه اول ۱۴۰۴ نیز ارزش معاملات به ۳۲۶۳ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به نیمه نخست ۱۴۰۳ بیش از ۵۲ درصد رشد داشته است . بانک مرکزی و شاپرک نیز گزارش دادهاند طی همین مدت ۲.۵ میلیارد تراکنش مالی آنلاین انجام شده که حکایت از افزایش اعتماد عمومی به خرید اینترنتی دارد.
نقش پررنگ کسبوکارها و سهم بازار
نکته جالب اینکه هرینه کل فروش آنلاین ایران حالا حدود ۶.۴ درصد کل خردهفروشی کشور است که خود علامتی از ظرفیت بالای توسعه باقیمانده در بازار است. در بسترهای C2C و تجارت اجتماعی نیز شبکههای اجتماعی خارجی سهم بزرگی دارند؛ گزارشها میگویند حدود ۵۴ درصد کسبوکارهای ایرانی برای فروش آنلاین از واتساپ، اینستاگرام و نظایر آن استفاده میکنند، در حالی که پیامرسانها و شبکههای داخلی تنها ۲۱ درصد کاربرد دارند.
به عنوان مثال، اینستاگرام به تنهایی حدود ۱۰ درصد از کل ارزش فروش آنلاین کشور را به خود اختصاص داده است . بخش B2B هم با رشد ۲۱ درصدی به خصوص در معاملات دولت و صنایع بالادستی همراه بوده است؛ برای نمونه معاملات سامانه تدارکات الکترونیکی دولت در ۱۴۰۳ حدود ۲۱ درصد نسبت به سال قبل بیشتر شده است.
رشد خیرهکننده تجارت آنلاین ایران، حتی در شرایط سخت اقتصادی، را شاید بتوان نشانه ورود دائمی «فرهنگ خرید اینترنتی» دانست. آمارها نشان میدهد در سال ۱۴۰۳ ایرانیان بیش از ۴.۷ میلیارد خرید اینترنتی انجام دادهاند .
چشمانداز سال ۱۴۰۴
با این حال، تجارت الکترونیک ایران هنوز جای رشد فراوانی دارد. سهم فعلی آن از تولید ناخالص داخلی زیر ۷ درصد است و با کشورهای همسایه فاصله زیادی دارد. سیاستگذاران مرکز توسعه تجارت در نظر دارند تا سال ۱۴۰۴ سهم اقتصاد دیجیتال از کل اقتصاد کشور را به ۱۵ درصد برسانند.
در همین چارچوب، فعالان حوزه پیشبینی میکنند اگر چنین روندی ادامه یابد، ارزش معاملات آنلاین ایران در پایان ۱۴۰۴ از مرز ۹۰۰۰ هزار میلیارد تومان عبور کند، یعنی حدود دو برابر ارزش ۱۴۰۳. حتی نیمه اول امسال با ثبت ۳۲۶۳ همت معاملات آنلاین و رشد ۵۲ درصدی، نویدسال پرفروغی را میدهد.
هرچند رکود اقتصادی و کاهش قدرت خرید، ممکن است رشد را کمی کندتر کند، اما تحلیلگران معتقدند تقاضا برای خرید آنلاین به دلیل سهولت و تنوع کالاها همچنان پابرجا خواهد ماند. در نهایت، با تداوم سرمایهگذاری روی زیرساختها و بهبود سیستمهای پرداخت آنلاین، به نظر میرسد بازار تجارت الکترونیک ایران سال آینده هم رکوردهای تازهای را به ثبت برساند.
