به گزارش اکوایران، نایسر، روستایی در حاشیه سنندج که به دلیل قرار گرفتن در حریم شهر به سررزیر جمعیتی سنندج تبدیل شد. روستایی که روزگاری جمعیتی کمتر از هزار نفر را میزبانی میکرد، حالا بیش از 100 هزار نفر را در خود جای داده است. برای موقعیت جغرافیایی نایسر حتی نمیتوان اسمی انتخاب کرد، جایی که ویژگیهای جمعیتی یک شهر را دارد، اما امکاناتش در حد و اندازه یک روستا هم نیست. در اواخر دهه هشتاد نایسر با مصوبهٔ «شورای برنامهریزی و توسعهی استان کردستان» به عنوان «ناحیهٔ منفصل شهری» شناخته شده و در سال ۱۳۹۰ برای نخستین بار در این ناحیه شهرداری تأسیس شد.
گستردگی معضلات
رشد اجارهبها در سنندج، موج مهاجرت به نایسر را کلید زد و مردم دست به ساختوسازهای غیرقانونی و غیراستاندارد زدند. اما اقدام موثری برای جلوگیری از گسترش و ادامه این روند انجام نشد و نایسر به یک معضل شهری تبدیل شد.
محرومیت در نایسر ابعاد گستردهای دارد، از ضعف امکانات زیرساختی در حوزه حملونقل گرفته تا زیرساختهای بهداشتی، آموزشی و حتی فضای سبز. وسعت مشکلات در این شهر به حدی است که عزت رضایی رئیس شورای شهر سنندج تاکید کرده است حل این مشکلات نیازمند بودجه ملی است و نه بودجههای شهرستانی و استانی.
فواد حسینی مدیر اسبق آموزش و پرورش ناحیه یک سنندج، در سال 96 در گزارشی با اشاره به سرانه 12 مترمربعی سرانه فضای آموزشی در کشور این عدد را برای نایسر 12سانتیمتر اعلام کرده بود. عدد دیگری از ارتقای این سرانه در سالهای اخیر منتشر نشده است، اما اخیرا سالار مرادی، نماینده سنندج در مجلس با اشاره به پایین بودن سرانههای آموزشی، بهداشتی و زیرساختی، وعده پیگیری ارتقای آنها را داده است. او در دیدار با اعضای شورای شهر سنندج با تاکید بر اینکه باید به نایسر نگاه ویژه داشت گفت که باید زمان بیشتری برای رفع مشکلات این منطقه در نظر گرفت. مدیر کل آموزش و پرورش استان کردستان نیز در تابستان امسال اعلام کرد شهرستان سنندج پایینترین سرانه فضای آموزشی را در میان مراکز استانها دارد.
نبود یک درمانگاه پیشرفته و بیمارستان، رسیدگی به اقدامات اورژانسی و تخصصی را نیز برای مردم نایسر سخت کرده است، سال 99 محسن فتحی نماینده وقت سنندج از اخذ دستور ایجاد درمانگاه شبانهروزی با تعرفه دولتی خبر داد. در نهایت یک درمانگاه شبانه روزی در این منطقه افتتاح شد، اما به گفته اهالی نایسر به اکو ایران، فاصله آن با مرکز شهر زیاد است و صرفا خدمات بهداشتی ارائه میدهد و خدمات درمانی آن پیشرفته و در حد یک درمانگاه شبانه روزی نیست. با وجود تمام وعدههایی که برای حل مشکلات این ناحیه داده شده، اما راه برونرفتی برای معظلات نایسر ترسیم نشده است.
شهرک خوابگاهی با خانههای چادری
شیدا حیدریان، عضو شورای شهر سنندج در گفت و گو با اکوایران نایسر را به یک شهرک خوابگاهی توصیف میکند که حتی همان نیز غیراستاندارد است. او با اشاره به تولید غیراستاندارد و غیرمجاز مسکن در نایسر میگوید علاوه بر اینها هیچکدام از سرانههای فضای سبز، سرانه بهداشتی و آموزشی نیز در نایسر تامین نشدهاند: «زیرساخت فاضلاب نیمی از کوچههای نایسر نامناسب است، خانههایی که ساخته میشود هم استانداردی ندارد و شاید از چادر محکمتر است. از طرفی هم به واسطه ساخت و سازهای غیرمجاز درآمد شهرداری از این منطقه صفر است و در نتیجه نمیتواند بودجهای هم برای ساماندهی آن اختصاص دهد.» به گفته او جمعیت نایسر اکنون به اندازه سه شهرستان کردستان است و با چنین تراکم جمعیتی نبود قاعده شکل گیری محیط، گره کوری را در نایسر ایجاد کرده است.
حیدریان با اشاره به انواع مشکلات زیرساختی در نایسر به مساله مدارس و کلاسهای درس به صورت ویژه اشاره و می گوید: «شعاع دسترسی دانش آموزان به مدارس نامناسب است. برخی مدارس در انتهای نایسر و حتی بدون راه آسفالت شکل گرفته است. آموزش و پرورش سهل انگاری کرده و هرکسی در هر گوشهای از نایسر زمینی اهدا کرده، صرفا به دلیل رایگان بودن زمین آنرا به مدرسه تبدیل و دیگر استانداردها را در نظر نگرفته است.» به گفته او سرانه مدرسه در نایسر به حدی پایین است که در برخی مدارس دو شیفت، به دلیل جمعیت بسیار بالا، ساختمان مدرسه دارد به ویرانه تبدیل میشود.
او همچنین با اشاره به نبود درمانگاه شبانهروزی و داروخانه شبانه روزی مناسب میگوید یک درمانگاه شبانه روزی در منطقه وجود دارد که کفایت آن وسعت و جمعیت را نمی کند: «ابعاد کمبودهای زیرساختی بسیار وسیع است و باید توجه کرد که کمبود این سرانهها منطقه را مستعد هر نوع آسیبی میکند.»
کودکانی که کار میکنند، هدفمند به نایسر میروند
مهین خالدیان، کارشناس اورژانس اجتماعی در نایسر است. او در گفت و گو با اکو ایران معضلات اجتماعی نایسر را ترسیم میکند. او میگوید به واسطه شرایطی که در منطقه ایجاد شده نایسر به کانون کودکان کار تبدیل شده است. به گفته او کودکان به صورت هدفمند و از شهرهای دیگر از جمله کرمانشاه برای کار به نایسر فرستاده میشوند و این منطقه به کانون خانوادههای کم درآمد تبدیل شده که کودکان خود را به آنجا میفرستند تا دستفروشی، یا تکدیگری انجام دهند.
به گزارش اکوایران، جمعیت نایسر روز به روز بیشتر شده است و به موازات آن مشکلات منطقه نیز رو به فزونی رفته است، با این حال سرعت تغییرات با سرعت سیاستگذاریها هم اندازه نبوده و زیست نایسر را به یک معضل جدی تبدیل کرده است. به گفته حیدریان، عضو شورای شهر نایسر، هر دوره و با تغییرات دولتها و شهرداریها، نایسر به واسطه مشکلات خاص خود مورد توجه قرار گرفته، اما تاکنون بودجهای برای ساماندهی و اصلاحات کالبدی به آن اختصاص پیدا نکرده است. او معتقد است با وجود آنکه بنیادهای زیادی هم برای ساماندهی فعال شدند اما این اقدامات صرفا مسکنهای سطحی در مقابل رشد کالبدی نایسر هستند. در نایسر اقدامات جزیرهای جوابگو نیست و نسخه نایسر نه در سطح استانی که در سطح ملی قابل حل شدن است: «وزارت راه و شهرسازی باید تصمیماتی برای تمام شهرهای حاشیهای اتخاذ کند. صرف طرح دادن، دردی را دوا نمی کند و باید به صورت محله محور مشکلات نایسر با مشارکت مردم، شوراها، شهرداری، استانداری و دولت احصا شود، سپس براساس اولویتبندی جنبههای مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی بررسی و با یک بودجه مشخص و مصوب اقدامات اصلاحی انجام شود.»
