چرا سرمایه گذارها به ایران بیایند؟
در تمام سال های گذشته هر رئیس جمهوری در ایران روی کار آمده سعی کرده که توجه ایرانیان خارج از کشور را جلب کند و با دادن وعده امنیت و حمایت، آنها را به بازگشت به ایران و فعالیت علمی و اقتصادی مجاب کند از حضور پرشور احمدی نژاد در جمع ایرانیان آمریکا گرفته تا وعده های پرشمار روحانی برای ایرانی های ثروتمند و تحصیل کرده خارج نشین
حالا هم ابراهیم رئیسی در جریان سفر به تاجیکستان در جلسه با ایرانیان مقیم این کشور وعده داده که امنیت سرمایه گذاری آنها در ایران تضمین می شود و تاکید کرده که امنیت سرمایه گذاری در گروی امنیت سرمایه و سرمایه گذار است و هردوی اینها در دولت سیزدهم تضمین شده هستند اما میزان ثروت ایرانی های خارج از ایران چقدر است که هر رئیس جمهوری سعی می کند بخشی از این ثروت را به داخل ایران بکشاند؟
براساس تحقیقات مقدماتی به عمل آمده ازسوی دپارتمان اقتصادی سازمان ملل، ثروت ایرانیان مقیم خارج در سال 1386 حدود 1300 میلیارد دلار و ثروت ایرانیان مقیم آمریکا بهتنهایی بالغ بر 900 میلیارد دلار بوده است. این برآورد در سال 1394 به حدود 3 تا 4 هزار میلیارد دلار افزایش یافته که 10 برابر تولید ناخالص داخلی ایران و نزدیک به 4 برابر کل درآمدهای نفتی ایران در طول 100 سال گذشته است. تخمین زده میشود در آمریکا ثروتی که توسط ایرانیان خارج از کشور مدیریت میشود، بیش از دوهزار میلیارد دلار است. فقط در سال 1390 ایرانیان ساکن آمریکا حدود 400 میلیارد دلار در خارج از ایران سرمایهگذاری کردهاند که تقریبا معادل تولید ناخالص داخلی ایران است. ثروت ایرانی های مقیم کانادا هم حدود 400 میلیون دلار برآورد می شود. برای اینکه اهمیت این اعداد بیشتر برایتان روشن شود بد نیست بدانید که در سند چشمانداز 20 ساله (1404–1384) پیشبینی شده بود که ایران با رشد اقتصادی سالانه 8درصد، در سال 1404به جایگاه اقتصادی برتر در منطقه خاورمیانه دست خواهد یافت. همچنین در این گزارش برآورد شده بود که برای تحقق رشد 8درصد در برنامه چهارم توسعه به 1200میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز است. بنابراین طبیعی به نظر می رسد که دولت ها تمام تلاششان را برای جذب سرمایه گذاری به هر نحو به کار ببندند اما آیا این کار با اصرار و وعده شدنی است؟
برای جواب دادن به این سوال بد نیست به وضعیت کلی سرمایه گذاری در ایران نگاه کنیم و ببینیم که تشکیل سرمایه ثابت در سال 99، به قیمت های ثابت سال 1390 به 100.1 هزار میلیارد تومن رسیده که در قیاس با سال 90 در حدود 40 درصد کمتر است. از طرفی در سال های 98 و 99، استهلاک سرمایه از تشکیل سرمایه بزرگتر شده و خالص سرمایه گذاری منفی شده است و همچنین نسبت تشکیل سرمایه به تولید ناخالص داخلی هم در سال 99 به کمتر از 16 درصد رسیده. اینکه موانع سرمایه گذاری در ایران چه مواردی هستند بحث مفصل دیگری است اما همین عددها نشان می دهند که لبخند زدن در جمع ایرانی های خارج نشین و دادن وعده های دلچسب به آنها راه به جایی نخواهد برد.
