بازارهای مالی دنیا را عموما بر مبنای تنوع قراردادها و داراییهای قابل معامله می شناسند. به این معنا که اگر شما دارایی هایی نظیر سهام، فلزات گرانبها یا هر دارایی قاب معامله ای را در اختیار دارید می توانید بر مبنای آن قراردادهای مشتقه نظیر انواع اختیارها یا قرارداد آتی را معامله کنید.
رشد بازار سهام در سال های اخیر سبب شده تا تعداد ابزارهای مورد استفاده در بازار سهام نیز افزایش چشمگیری داشته باشد. در این میان قراردادهای آتی سهام آخرین تکه از پازل ابزرهای مالی بوده اند که در بازار سهام ایران و در ذیل بازار مشتقه رونمایی شده اند.
در روزهای ابتدایی شهریورماه بازار سهام شاهد جهش دور از انتظار قیمت ها در دو بال بورس و فرابورس بود. در این مدت برخلاف هفته های اخیر تقاضا در بسیاری از نمادها افزایش پیدا کرد و همین امر سبب شد تا نماگر اصلی بورس به محدوده ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحد برسد.
در سال های اخیر به خصوص با رونق گرفتن بازار سهام از سال ۹۷ به بعد این مسئله مطرح شد که سرمایه گذاری در بازار مذکور منجر به مشارکت در تولید ملی و یا رونق آن می شود. این دیدگاه را اقتصاددانها رد می کنند.
رشد قابل توجه شاخصها و قیمت سهام در سال ۹۹ بسیاری را بر این باور غلط استوار کرده که معجزه پرواز قیمتها در این سال طولانی مدت خواهد بود و افزایش بهای سهام میتواند پس اندازهای ناچیز وارد شده از سوی سهامداران تازه نفس را به ثروتهای قابل توجه برساند. با این وجود اتفاق یاد شده روی نداد و درست در زمانی که انتظار نمیرفت، موج تقاضا برای سهام در سونامی عرضههای پیدرپی ناپدید شد.
بازار سهام در ماه های گذشته وارد یک فاز نزولی تقریبا فرسایشی شده است. در این مدت اگرچه اتفاقات متعددی در عرصه اقتصادی و سیاسی روی داده اما برآیند تمامی اتفاقات به شکلی نبوده که به موجب آن بازار سهام نیز از مسیر قبلی خود باز گردد. از این رو می توان گفت که اکثر خریداران به دیده تردید آینده بازار را می بینند.
در میانه رونق سال ۹۹ در بازار سهام، گمانه زنیها در خصوص ارزندگی بازار و عدم ارزندگی آن آنچنان بالا گرفت که با تداوم روند صعودی، بسیاری از فعالان خوشبین بازار سهام صحبت از تغییر پارادیم سرمایهگذاری در ایران به میان آوردند و حتی برخی کارشناسان گفتند که نمیشود این بازار را با تئوریهای متداول تحلیل کرد.
بورس تهران در یک ماهه منتهی به ۳۱ مردادماه سال جاری رکودی ناخوشایند را به سرمایه گذاران تحمیل کرد. همین امر سبب شد تا در نماگر اصلی این بازار شاهد افت ۲.۳ درصدی شاخص کل بورس باشیم.
شاید بتوان یکی از دلایل وضعیت وخیم اقتصاد یا بازار سرمایه را در بسیاری از ادوار به کیفیت تصمیم گیری ربط داد.
«جایگاه بخش خصوصی در تصمیم سازیهای بازار سهام باید افزایش یابد.»
