امسال نیز از چند روز مانده به یلدا اتحادیه اصناف مرتبط قیمت مصوب اقلام شب یلدا را اعلام کردند. میوه و محصولات اینچنینی نیز به روال سابق در مراکز تحت نظر دولت مانند میادین میوه و ترهبار به قیمتهای مصوب در حال عرضه است. با این حال، به نظر میرسد این قیمتهای مصوب تنها در همین مراکز دردسترس است و خردهفروشیهای سطح شهر محصولات را با قیمت بالاتری عرضه میکنند. اکوایران در این گزارش، چند کالای پرمصرف در سفره شب یلدا را در نظر گرفته و قیمت مصوب و بازاری آن را مقایسه کرده است. نتایج این بررسی نشان میدهد که تهیه این اقلام از خردهفروشیهای میادین اصلی تهران حداقل 1.5 برابر تهیه از میادین میوه و ترهبار پرهزینهتر تمام میشود.
سفره یلدای دولت
میوه، شیرینی و آجیل معمولا سه عضو ثابت و مرسوم سفره شب یلدا است. در سبد مورد بررسی، یک کیلوگرم انار، یک کیلوگرم خرمالو، یک هندوانه 5 الی 6 کیلوگرمی و یک کدوحلوایی 2 الی 2.5 کیلویی در نظر گرفته شده است. همچنین، یک کیلوگرم آجیل شیرینی بدون باسلوق، یک کیلوگرم شیرینی تر مخلوط و یک کیلوگرم شیرینی زبان نیز به عنوان مخلفات تکمیلی انتخاب شده است.
قیمت میوهها طبق نرخنامه میدان ترهبار در روز 25 آذر ماه به شرح زیر است؛ یک کیلوگرم انار 62 هزار تومان، یک کیلوگرم خرمالو 55 هزار تومان، یک کیلوگرم کدو حلوایی 27 هزار تومان (برابر با 54 هزار تومان برای 2 کیلو) و یک کیلوگرم هندوانه 22 هزار تومان (برابر با 110 تومان برای 5 کیلو).
همچنین، اتحادیه آجیل و خشکبار نیز قیمت هر کیلوگرم آجیل شیرین مخلوط بدون باسلوق را برای شب یلدا معادل با 752 هزار تومان اعلام کرد. در کنار این کالاها که نرخ مصوب دارند، شیرینی تر و خشک نیز مصرف میشود که قیمتگذاری مشخصی ندارد. از این رو، اکوایران برای محاسبه قیمت سفره شب یلدا در ارزانترین حالت - طبق ارقام مصوب - از میانگین قیمت شیرینی خشک و تر در میادین اصلی شهر تهران استفاده کرده است. این میانگین برای هر کیلو شیرینی خشک (زبان) 360 هزار تومان و برای هر کیلو شیرینی تر مخلوط 438 هزار تومان برآورد شده است.
بنابراین، قیمت یک سفره یلدایی با وزنهای مذکور و با قیمتهای کنترل شده یک میلیون و 713 تومان برآورد شده است. اما این رقم، چقدر پایینتر از سفرهای است که از خردهفروشیهای سطح شهر خریداری شده است؟
سفره یلدای مردم
با توجه به اختلاف قیمتی که بین مناطق مختلف تهران وجود دارد، برای دستیابی به یک ارزیابی دقیقتر 9 میدان بزرگ و شاخص شهر تهران در مناطق شمالی، جنوبی، مرکزی، شرقی و غربی انتخاب شدهاند تا برآورد قیمتی از کل مناطق تهران صورت گیرد. این مناطق در محور شرق به غرب شامل «میدان هفتحوض»، «میدان امام حسین»، «میدان صادقیه» و «میدان آزادی» میشود. در منطقه مرکزی «میدان انقلاب» در نظر گرفته شده و در محور شمال به جنوب میادین «تجریش»، «ونک»، «قزوین» و «راهآهن» مبنا قرار گرفته است. همچنین، برای تخمین قیمت بازاری این اجناس از اپلیکیشن اسنپ فود استفاده شده است. قیمتهایی که جلوتر به آنها اشاره میشود، قیمت اقلام در پرامتیازترین فروشگاه موجود در هر منطقه است.
نتایج بررسیها نشان میدهد که در محور شرق به غرب شهر تهران، گرانترین سفره یلدا در میدان هفتحوض با قیمت «3 میلیون و 473 هزار تومان» و ارزانترین سفره یلدا در میدان آزادی با قیمت «3 میلیون و 17 هزار تومان» خریداری میشود.
در واقع، هزینه برآورد شده برای سفره یلدا در خردهفروشیهای حوالی میدان هفتحوض 1.9 برابر هزینه مصوب است. این نسبت در میدان آزادی به 1.6 برابر میرسد. در میدان مرکزی انقلاب قیمت این سفره 3 میلیون و 147 تومان (1.72 برابر) و در میدان جنوبی قزوین 2 میلیون و 809 تومان (1.53 برابر) است. اما بیشترین اختلاف بین قیمت خردهفروشی و قیمت مصوب یک سفره ثابت یلدایی به میدان تجریش تعلق دارد. قیمت این سبد در خردهفروشی حدود 4 میلیون و 264 تومان برآورد شده که 2.33 برابر قیمت مصوب است.
بنابراین، با وجود این که قیمتهای مصوب برای اغلب کالاهای یلدایی اعلام شده و این اقلام در میادین میوه و ترهبار در دسترس است، قیمت خردهفروشیها در مناطق مختلف تهران حداقل 1.5 برابر بالاتر است. البته بخشی از این تفاوت قیمت ناشی از تفاوت کیفیت کالاهای عرضه شده در هر فروشگاه با کیفیت اقلام عرضه شده در میادین میوه و ترهبار است و نمیتوان صرفا تفاوت قیمتی را نشانه گرانفروشی دانست.
