قانون ضد انحصار یا آنتی تراست چیست؟

به گزارش اکوایران، قوانین ضد انحصار یا آنتی تراست (Antitrust) یکی از اجزای مهم در اقتصاد آزادند که برای باز نگه‌داشتن و حفظ رقابت بین کسب و کارها ضروری اند. مصرف‌کنندگان حق دارند که گزینه‌هایی برای انتخاب داشته باشند و کسب‌وکارها هم حق دارند که در بازار شانس موفقیت داشته باشند.

قانون ضد انحصار چیست؟

قوانین ضد انحصار قوانینی‌اند که برای کنترل و محدود کردن قدرت هر یک شرکت خاص در بازار وضع می‌شوند. این قوانین راهی برای پیشگیری از تشکیل مونوپولی‌ها و از بین بردن گروه‌هایی است که زمینه‌ی فعالیت خود را انحصاری کرده‌اند. هدف از این کار حفاظت از رقابت اقتصادی است.

«آنتی‌تراست» یعنی چه؟

کلمه تراست در عبارت «آنتی‌تراست» به مجموعه‌ای از شرکت‌ها اشاره دارد که با هدف تشکل مونوپولی و به دست گرفتن کنترل کامل قیمت‌ها دور هم جمع می‌شوند. به قوانینی که مانع از این کار می‌شوند در اصطلاح بین‌المللی آنتی‌تراست می‌گویند.

قوانین آنتی‌تراست از چه چیزهایی جلوگیری می‌کنند؟

این دسته از قوانین از طیف گسترده‌ای از سؤ رفتارها توسط سازمان‌ها پیشگیری می‌کنند از جمله:

تشکیل کارتل (Cartel formation): یک کارتل زمانی ایجاد می‌شود که دو یا چند شرکت توافق می‌کنند که با یک‌دیگر رقابت نکنند.

تبانی قیمت (Price fixing): این غیر قانونی است که کسب‌ و کارها توافق کنند که یک کالا یا خدمت را با یک قیمت ارائه دهند و یا قیمت‌ها را با هم دیگر بالا ببرند.

دستکاری مزایده و مناقصه (Bid rigging): این زمانی است که شرکت‌های رقیب درباره‌ی قیمت پیشنهادی‌شان در یک مزایده یا مناقصه مشورت می‌کنند. شرکت‌های رقیب نمی‌توانند روی قیمت پیشنهادیشان با یک‌دیگر توافق کنند یا هر اطلاعات دیگری را در رابطه با پیشنهادشان با یک‌دیگر به اشتراک بگذارند.

اشتراک بازار (Market sharing): این اصطلاح به موقعیت‌هایی اشاره دارد که در آن کسب‌وکارهای رقیب توافق می‌کنند تا با نزدیک نشدن به مشتریان یکدیگر و رقابت نکردن برای مشتریان یکگروه‌های خاص، بازار را بین خودشان تقسیم کنند.

کسب‌وکارها مجاز نیستند هرگونه اطلاعاتی که رقابت را کاهش می‌دهد را با رقبا به اشتراک بگذارند ، اعم از قیمت‌گذاری، اطلاعات تولید، تامین‌کنندگان، قراردادها یا موارد دیگر.

کسب و کارها علاوه بر تشکیل کارتل، در صورت سوء استفاده از موقعیت مسلط خود در بازار قوانین ضد تراست را زیر پا گذاشته‌اند. یک کسب و کار معمولاً زمانی در موقعیت مسلط است که بیش از 40 درصد از سهم بازار را در اختیار داشته باشد.

سوء استفاده از موقعیت مسلط می‌تواند شامل رفتار متفاوت با مشتریان، اجبار مشتریان به خرید محصولات اضافه– مثل ضمانت‌نامه- ، افزایش قیمت، یا فروش به قیمتی پایین تر از میزان تولید با هدف از بازار به در کردن رقبا باشد.

قوانین ضد انحصار همچنین بر خرید و فروش و یا  ادغام شرکت‌ها نظارت می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که آن‌ها از هیچ راهی رقابت بازار را تهدید نمی‌کنند.

چرا قوانین آنتی‌تراست مهم هستند؟

رقابت سالم در بازار آزاد کاملاً ضروری است، زیرا به مصرف کنندگان آزادی انتخاب می دهد و تنوع قیمت، کیفیت و خدمات را تضمین می‌کند. همچنین هر بخش را به نوآوری‌های بیشتر ترغیب می‌کند، زیرا فروشندگان تشویق می‌شوند تا مبتکر باشند تا از رقبای خود متمایز شوند. کسب و کارها باید قوانین ضد تراست را درک کنند تا قربانی رقبای درنده نشوند.

هر صاحب کسب و کاری باید با وضع سیاست‌ها و آموزش کارکنان خود ‌خطر نقض قوانین ضد انحصار را کاهش دهد تا همه بدانند چه کاری مجاز و چه کاری غیر مجاز است.

عواقب نقض قوانین ضد انحصار چیست؟

در بریتانیا، دادگاه می‌تواند یک کسب و کار را تا 10 درصد از گردش مالی‌اش جریمه و به طور جداگانه برای جبران خسارت محاکمه کند. هر فردی که در فعالیت کارتلی دست داشته باشد می تواند تا 15 سال زندانی و یا جریمه شود. مدیران شرکت‌ها نیز ممکن است تا 15 سال از گرفتن سمت مدیریتی محروم شوند. در ایران جریمه‌ی نقض این دسته از قوانین تنها نقدی است و نمونه‌های اجرای آن‌ها هم محدود اند.