نظام ارزی ایران در دهه‌های اخیر با دو بخش کلی و اجمالی ولی مجزا قابل توصیف است.بخش اول دوران پس از جنگ یعنی از مرداد ۱۳۶۷ تا آبان ۱۳۹۷ پیش از اجرایی شدن «خروج ترامپ و آمریکا از توافق برجام» و بخش دوم از آبان ۱۳۹۷ تا امروز. نرخ ارز حقیقی با در نظر گرفتن سطوح تورمی در داخل و خارج به دست می آید.

پس از تحریم و «کاهش عرضه دلارهای نفتی» و نیز «صرف هزینه‌های مبادله و کمیسیون بیشتر به دلیل تحریم‌ها»، میانگین قیمت حقیقی دلار آمریکا از قیمت سی‌ساله ۲۳۴۰۰ تومان، در چهار سال اخیر به میانگین قیمت ۳۸۵۰۰ تومان افزایش یافته است.

 پایان تابستان ۱۳۹۹ همچنان بالاترین قیمت تاریخی اسکناس آمریکایی بوده است.در آن زمان قیمت دلار به پول امروز معادل ۵۵۵۰۰ تومان شده بود.قیمت ۴۰۵۰۰ تومان فعلی اسکناس نقدی هم مانند این چهارسال در اطراف همین میانگین ۳۸۵۰۰ تومان نوسان می‌کند.

نمودار نشان می دهد هر گاه شیب به سمت بالا بوده قیمت دلار تندتر از نرخ تورم حرکت کرده اما هر گاه شیب به سوی پایین هست نرخ تورم از نرخ دلار سریع تر حرکت کرده است.

در نمودار بالا ارقام به قیمت امروز در دی ۱۴۰۱ تعدیل شده‌اند.