فعال بودن سمت تقاضا؛ کاهش موجودی انبارها برای 4 ماه متوالی

به گزارش اکوایران بنا به گزارش منتشر شده از پژوهشکده پولی و بانکی از وضعیت تولید صنعتی کشور؛ تغییرات موجودی انبار های در آذر امسال نسبت به بازه مشابه در سال گذشته منفی 2.6 درصد بوده است. همچنین تغییرات ماهانه موجودی انبار ها در همین ماه منفی 6.4 درصد برآورد شده، به بیان ساده تر در آذر ماه رشد تقاضا از رشد عرضه بالاتر بوده که نشان از فعال بودن سمت تقاضا در اقتصاد ایران دارد. بررسی ها نشان می دهد علت اصلی منفی شدن موجودی انبار ها چه در آذر ماه چه از ابتدای سال تا کنون، کاهش شدید موجودی انبار های بخش خودروسازی و قطعات بوده، به گونه ای که این شاخص برای گروه خودروسازی در آذر منفی 44 درصد به ثبت رسیده است. همچنین دیگر گروه های صنایع شیمیایی و صنایع غذایی نیز موجودی انبار هایشان در ماه پایانی پاییز 1401 منفی بوده است.

تغییرات تولید به تنهایی نمی تواند اطلاعات سودمندی به ما ارائه دهد، از همین رو بررسی تغییرات موجودی انبار ها در کنار تغییرات رشد ضروری است. کاهش مداوم موجودی انبار ها نشان از فعال بودن سمت تقاضا در سال جاری دارد در برهه های زمانی که محدودیت تقاضا وجود دارد و ظرفیت مازاد تولید در بخش عرضه وجود دارد روند رشد تولید و تغییرات موجودی انبار در خلاف جهت هم خواهد بود. به این معنی که تغییرات رشد تولید ریشه در تغییرات تقاضا دارد و به عنوان مثال تولید کننده در مواجه با افزایش تقاضا از طریق کاهش موجودی انبار و افزایش رشد تولید واکنش نشان میدهد. زمانی که شوکی منفی بخش عرضه تولید و فروش را تحت تاثیر قرار دهد، در دوره های اولیه با وجود اینکه رشد تولید را کاهش می دهد، رشد فروش را تحت تاثیر قرار نمی دهد و همین امر باعث کاهش موجودی انبار محصولات نهایی می شود. از این رو زمانی که کاهش رشد تولید با کاهش موجودی انبار همراه باشد میتوان گفت که شوک وارد شده از بخش عرضه است و عامل اصلی متوقف کننده رشد را باید از سمت عرضه جستجو کرد.

نمونه این مورد کاهش تولید فروردین ماه سال 99 بوده که ریشه در تعطیلی واحد های صنعتی و بخش عرضه داشت و موجودی انبار و تولید با هم کاهش داشتند. به علاوه موجودی انبار و تولید صنایع از فروردین تا تیر ماه 1399 هردو روند افزایشی داشتند که نشان از برطرف شدن مشکل عرضه دارد. شاخص موجودی انبار  از خرداد ماه تا آذر ماه 1400 (به جز در شهریور ماه) مثبت بوده است که نشان دهنده افزایش در موجودی انبار صنایع بوده است. در مهر ماه تا آذر ماه روند افزایش در موجودی انبار صعودی بوده است.  به گونه ای که در آذر ماه بیش از ۲/۵ درصد از تولید انجام شده در انبار ذخیره شده است. در سه ماهه زمستان نیز تولید صنایع به طور متوسط ۱/۵ درصد بالا تر از فروش آن ها بوده و موجودی انبار افزایشی بوده است. در فروردین 1401 بعد از حدود 6 ماه شاخص موجودی انبار صنعت کاهش موجودی انبار را نشان داد. به گونه ای که معادل 4 درصد تولید فروردین ماه از موجودی انبار صنعت کاسته شده است.