دنده معکوس خودروسازی در اول پاییز؛ رکوردزنی افت تولید در 5 سال

به گزارش اکوایران، مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار گزارشی به بررسی وضعیت بخش «صنعت» و «معدن» در مهر 1402 پرداخته است. در این گزارش، سطح تولید و فروش صنعت و تغییرات آن نسبت به مهر 1401 بررسی شده است.

شواهد آماری نشان می‌دهد که سطح «تولید» و «فروش» محصولات صنعتی در مهر امسال بالاتر از مهر سال قبل بوده است. بخش صنعت از 15 فعالیت مجزا تشکیل شده که تولید همه آن‌ها در نهایت تولید صنعت را تشکیل می‌دهد. بنابراین می‌توان تولید و فروش محصولات را برای هر یک از زیربخش‌های صنعت به طور مجزا بررسی کرد.

نتیجه این بررسی نشان می‌دهد که از میان زیربخش‌های صنعت در مهر 1402، رشد نقطه‌ای تولید «خودروسازی و قطعات» بیش از منفی 32 درصد کاهش یافته است. به طور مشابه، فروش این محصولات نیز در مهر امسال بیش از 46 درصد کمتر از مهر سال گذشته برآورد شده است.

برای این که مشخص شود این کاهش خبر از رکود تولید خودرو می‌دهد یا خیر، لازم است تا رشد نقطه به نقطه تولید خودرو و قطعات آن در طی زمان بررسی شود. این رشد نشان می‌دهد که در هر ماه، سطح تولید خودرو و قطعات آن چند درصد نسبت به همان ماه در سال گذشته تغییر کرده است.

نتایج این ارزیابی حاکی از آن است که در مهر 1402 برای دومین ماه پیاپی رشد نقطه‌ای تولید خودرو منفی شده و در کمترین سطح خود از اسفند 1400 تاکنون قرار گرفته است. به بیان دیگر، رشد منفی تولید خودرو در مهر 1402، اولین رکورد در دو سال گذشته و دومین رکورد در پنج سال گذشته بوده است.

رشد نقطه‌ به نقطه 2.8 درصدی تولیدات صنعتی در مهر 1402

صنعت یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد است که 15 زیربخش دارد و یکی از مهم‌ترین آن‌ها زیر بخش «خودرو و قطعات» است. تولید هر یک از این زیربخش‌ها در نهایت کل تولیدات بخش صنعت را تشکیل می‌دهد. بنابراین به دلیل بزرگی این بخش و نقش مهمی که در تولید مواد اولیه دارد، رصد رفتار آن در تولید و فروش حائز اهمیت است.

به همین منظور، لازم است تا آمارهای مربوط به تولید و فروش بنگاه‌های صنعتی به طور مداوم منتشر شود. شاخص «تولید و فروش محصولات صنعتی در شرکت‌های بورسی» به همین جهت طراحی شده است. این شاخص اطلاعات منتشرشده از شرکت‌های بزرگ بورسی در حوزه صنعت را جمع‌آوری می‌کند و بر اساس آن، آمار تولید و فروش آن‌ها را برآورد می‌کند.

تازه‌ترین آمار منتشرشده از این شاخص، در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تحت عنوان «پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در مهرماه سال 1402: بخش صنعت و معدن» ارائه شده است.

بر اساس این گزارش، رشد نقطه به نقطه تولید بخش صنعت در مهر امسال 2.8 درصد بوده است. اما کدام زیربخش صنعت بیش‌ترین اثر منفی را روی این رشد گذاشته و باعث شده تا رشد نقطه‌ای تولیدات صنعتی بالاتر از این سطح نرود؟

«خودرو و قطعات آن»، مانعی برای رشد بالاتر تولیدات صنعتی

همانطور که پیش‌تر به آن اشاره شد، «خودرو و قطعات آن» یکی از زیربخش‌های صنعت است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگر این زیربخش نبود، حداقل 0.4 واحد درصد رشد تولیدات صنعتی افزایش می‌یافت.

به بیان دیگر، «خودرو و قطعات آن» در مهر 1402 بالاترین سهم را در کاهش رشد نقطه‌ای تولیدات صنعتی داشته که به دلیل کاهش چشمگیر تولیدات در این زیربخش است.

«خودروی سنگین»،‌ «قطعات» و «خودروی سواری» سه محصولی هستند که در ذیل این زیر بخش جای می‌گیرند و در مهر امسال همگی با کاهش تولید مواجه شده‌اند. به بیان دقیق‌تر، در مهر امسال تولید «خودروی سنگین»، «قطعات» و «خودروی سواری» به ترتیب حداقل 5 درصد، 25 درصد و 7 درصد کمتر از مهر سال گذشته بوده است.

بنابراین خودروسازی باعث شده تا در اولین ماه از پاییز 1402، رشد نقطه‌ای تولیدات صنعتی در سطح پایین‌تری قرار گیرد. اما آیا چنین رخدادی برای اولین بار به وقوع پیوسته یا این که سابقه دارد و بوی رکود خودروسازی به مشام می‌رسد؟

مهر 1402 و رکورد 2 ساله کاهش تولیدات در زیربخش «خودرو و قطعات»

روند 5 ساله رشد نقطه به نقطه تولید خودرو و قطعات آن نشان می‌دهد که از ابتدای امسال سطح این شاخص رو به کاهش گذاشته و در نهایت طی دو ماه گذشته به محدوده منفی رسیده است.

به بیان دقیق‌تر، رشد نقطه‌ای تولید خودرو و قطعات آن در شهریور و مهر 1402 به ترتیب برابر با منفی 27 و منفی 32 درصد بوده است. آخرین باری که رشد نقطه‌ای تولید خودرو به نزدیکی این عدد رسیده به اسفند 1400 بر می‌گردد. بنابراین می‌توان گفت که اولین رکورد 2 ساله و دومین رکورد 5 ‌ساله در «کمترین سطح رشد نقطه‌ای تولید خودرو» در مهر امسال رقم خورده است. 

این رکود خودرویی به تولید این محصول محدود نشده و بازار فروش آن را نیز در بر گرفته است.

آمارها نشان می دهد رشد نقطه به نقطه «فروش» خودرو و قطعات آن طی سه ماه اخیر منفی شده است. برای مثال، سطح فروش خودرو و قطعات آن در شهریور امسال 51 درصد کمتر از شهریور سال گذشته برآورد شده است.

بنابراین شهریور 1402 رکورددار کمترین رشد نقطه‌ای فروش خودرو و قطعات آن طی پنج سال گذشته است.

بررسی ماهانه تولدات خودرو در سال جاری نشان میدهد در این مدت همواره رشد نقطه به نقطه منفی بوده است. این در حالی است که این صنعت در سال گذشته همواره جهش های قابل توجهی را تجربه کرده بود.  بنابراین می توان گفت بخشی از افت تولید در سال جاری را رشدبالای ثبت شده در سال گذشته توضیح می دهد اما در صورتی که این روند ادامه دار شود می تواند علامتی از رکود در بازار خودرو باشد.