به گزارش اکوایران، ارزش کل اوراق نقدی دولتی فروش رفته از ابتدای سال جاری تا هفته اول آبان در مقایسه با مقطع زمانی مشابه در سال 1401 افزایش یافته است. همچنین مطالعات حاکی از کاهش مشارکت بانک‌ها و در عوض افزایش حضور فعالان بازار سرمایه در این حراج هستند. برخی از کارشناسان این اتفاق را با سیاست‌های بانک مرکزی و وقوع تورم بی‌ارتباط نمی‌دانند.

همچنین گزارش‌های بانک مرکزی حاکی از عرضه نوع جدیدی از اوراق با نام اراد 141 است که ظاهرا از محبوبیت بالایی میان خریداران برخوردار بوده است. 

افزایش حجم اوراق نقدی فروخته شده

بر اساس گزارش‌های منتشر شده از وزارت اقتصاد و دارایی، مجموع کل اوراق عرضه شده تا هفته اول آبان در سال 1402 نسبت به بازه مشابه در سال گذشته، افزایش یافته است. مطالعات نشان می‌دهد در سال 1401 طی 23 حراج تا تاریخ 3 آبان، حدود 53.8 همت(هزار میلیارد تومان) اوراق مشارکت نقدی و تقریبا 35 همت اوراق خزانه(اوراق مشارکت غیرنقدی) فروخته شد. این درحالیست که تا هفته نخست آبان سال جاری تنها 13 حراج اوراق قرضه دولتی برگزار شده که ارزش اوراق نقدی به فروش رفته در این بازه زمانی حدود 62.4 همت و مبلغ اوراق غیرنقدی معادل 30 همت به ثبت رسیده است. 

به‌طور کلی انتشار اوراق با هدف پوشش هزینه‌های دولتی صورت می‌گیرد. باتوجه به اینکه در سال گذشته نیز برای پوشش عدم تحقق درآمدهای بودجه، اوراق مالی بیش از سقف پیشبینی شده منتشر شد، این احتمال وجود دارد در سال جاری نیز بخشی از ردیف‌های درامدی بودجه محقق نشود و دولت مجبور به انتشار اوراق بیشتری نسبت به پیشبینی‌ها شود. 

14020807

غیبت بانک‌ها در حراج‌های دولتی چه توجیهی می‌تواند داشته باشد؟ 

محاسبات نشان می‌دهد که تا تاریخ مذکور، میزان مشارکت بانک‌ها در این حراج‌ها نسبت به سال گذشته بسیار کاهش یافته است. بر اساس داده‌های بانک مرکزی، از میان 13 حراج اوراق دولتی برگزار شده در سال جاری، بانک‌ها تنها در 5 حراج مشارکت کرده‌اند. میزان خرید اوراق مشارکت نقدی دولتی توسط بانک‌ها تنها در دو حراج ابتدایی رقم چشمگیر داشته و سپس میزان آن شدیدا افت کرده است. 

1402080413

برخی از کارشناسان عقیده دارند استقبال زیاد بانک‌ها در بازار اوراق نقدی طی حراج اول و دوم، به دلیل نیاز آن‌ها به اوراق برای امتیاز شرکت در عملیات بازار باز و اعتبارگیری قاعده‌مند بوده است. سپس  پیرو سیاست‌گذاری‌های جدید بانک مرکزی در راستای کنترل ترازنامه بانک‌‌ها و افزایش نیاز بنگاه‌های اقتصادی به سرمایه در گردش در اثر تورم، بانک‌ها با محدودیت نقدینگی روبه‌رو شده و در تنگنا هستند. بنابراین در سال جاری بجز دو حراج اول، تمایل زیادی برای مشارکت در حراج اوراق دولتی نداشته‌اند. 

بر اساس مطالعات، از ابتدای سال تا هفته اول 1401 حدود 32.1 درصد از اوراق به فروش رسیده با ارزش 17 هزار و 300 میلیارد تومان، توسط بانک‌ها خریداری شده بود. اما در مقطع زمانی مشابه در سال 1402، سهم بانک‌ها از خرید اوراق مشارکت نقدی به 25.3 درصد معادل با 15 هزار و 800 میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با سال گذشته، تغییر چشمگیری بنظر می‌رسد. 

پررنگ‌تر شدن نقش فعالان بازار سرمایه

مشتریان اوراق نقدی دولتی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند. گروه دومی که تمایل به خرید اوراق مشارکت عرضه شده توسط دولت را دارند، بورسی‌ها هستند. اغلب هدف افراد حقیقی و حقوقی از خرید این دسته از اوراق، کسب سود است. به دلیل ریسک مالی پایین این اوراق و همچنین سودهای ثابت، هرساله افراد زیادی تمایل در این اوراق سرمایه گذاری می‌کنند. مشاهده می‌شود که حضور فعالان بازار سرمایه در حراج اوراق دولتی در سال جاری پررنگ‌تر از سال‌های گذشته شده است. بدین ترتیب سهم مشارکت فعالان این بازار در حراج اوراق قرضه دولتی از 67.6 درصد در سال گذشته، به 74.6 درصد در سال جاری رسیده که معادل با افزایش ارزش خرید از 36.4 همت در هفت ماهه 1401 به 46.5 همت در هفت ماهه 1402 است. شایان ذکر است تمامی تحلیل‌های گزارش فوق بر مبنای اطلاعات مربوط به بازه زمانی ابتدای سال تا هفته اول آبان هر سال صورت گرفته و آمار مربوط به بقیه ماه‌ها وارد محاسبات نشده است. 

عرضه اوراق مالی جدید اسلامی اراد 141

در سیزدهمین حراج اوراق قرضه دولتی در سال جاری، گروهی جدید از اوراق مالی به نام اراد 141 ارائه شده است. نرخ سود اسمی این اوراق همان معادل 20.5 درصد است اما با توجه به تاریخ سررسید آن یعنی خرداد 1404، نرخ بهره موثر آن به 25.3 درصد می‌رسد. داده‌ها نشان می‌دهد بیش از 95 درصد اوراق اراد 141 عرضه شده در هفته گذشته، توسط بورسی‌ها خریداری شده است. در مقایسه با اراد 138 با تاریخ سررسید آبان 1404 و نرخ بهره موثر 25.6 درصد، اوراق اراد 141 از نرخ بهره کمتر اما تاریخ سررسید نزدیک‌تری برخوردار هستند.