به گزارش اکوایران؛ به تازگی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی گزارشی با عنوان «تبیین شاخص های بازار سهام؛ کارکردها و دلالت های سیاستی» منتشر کرده است. این گزارش به دنبال معرفی چیستی بازار سهام و دلالت های سیاسی و بررسی ماهیت شاخص‌های سهام و عوامل موثر بر آن سعی کرده تا موارد موثر بر تغییر شاخص‌های سهام را تبیین کند.

بر اساس آنچه که گزارش مذکور در پی بررسی آن است روند بازارهایی مانند بازار سهام را می توان متناسب با تغییر متغیرهای اقتصادی به نظاره نشست و از این رو اگر بخواهیم تصویری دقیق از بازار سهام داشته باشیم بهتر است تا نگاهی دقیق به روش‌هایی بیاندازیم که بر اساس آنها شاخص ها محاسبه می شوند.

با این حال به نظر می آید که فراتر از حوزه تئوریک، گزارش مذکور را می توان حاوی نکاتی دانست که ممکن است در بازار سهام ایران، آنطور که در نگاه اول انتظار می رود، به چشم نیاید.  مسئله نخست ناشی از نحوه انتشار آمار است. نکته ای که در خصوص بازارهای مالی در کشورهای پیشرفته صدق می کند در بازارهای مالی ایران شاید عیناً قابل مشاهد نباشد.

آسیب آماری به بازار دارایی

آنگونه که در اقتصادهای پیشرفته مرسوم است، تقویم های اقتصادی از ماه ها و حتی سال قبل قابل رؤیت هستند و یک سرمایه گذار یا فعال اقتصادی در هر زمینه ای که باشد می داند که در چه زمانی خواهد توانست اطلاعات مورد نیاز خود را از طریق مجراهای اطلاع رسانی مرسوم نظیر بانک‌های مرکزی دریافت کند. با این حال در ایران انضباط در انتشار آمارهای اقتصادی امری است که مانع از آن می شود تا ذینفعان اقتصاد کشور به خصوص فعالان بازارهای مالی بتوانند به سرعت درک دقیقی از تحولات اقتصادی به دست آورند. 

بازارها از حمله نرخ بهره نجات یافتند

اما نکته مهم دیگر این است که حتی اگر آمار اقتصادی نیز به سرعت و دقت کشورهای دیگر در ایران منتشر شوند باز هم نحوه توزیع حجم سرمایه در میان گروه های مختلف مانع از آن می شود تا شاخصی نظیر شاخص کل به درستی تغییرات موجود در بازار سهام را نشان دهد. همین امر باعث شده تا نویسندگان گزارش مذکور بر این نکته صحه بگذارند که صرف رشد شاخص کل نمی تواند به معنای خوب بودن اوضاع اقتصادی تلقی شود. 

آثار تورم بر شاخص های سهام

بررسی های مندرج در گزارش منتشر شده در مرکز پژوهش های مجلس حاکی از این امر است که در وضعیتی مانند شرایط اقتصادی ایران صرف افت شاخص ها همان طور که در شرایط معکوس میسر نیست، نمی توان دلیلی بر افت اقتصاد کشور دانست. برای مثال نرخ ارز یکی از مواردی است که در صورت  کاهش به زیان اقتصاد نیست اما به سبب آنکه بر درآمد ریالی شرکت های دلاری اثر می گذارد می تواند نقشی منفی در عملکرد شرکت ها داشته باشد.

قیمت گندله سنگ آهن در بورس کالا

از این رو محققان این گزارش نتیجه می گیرند که فعالان بازار سهام باید به جز شاخص های سهامی سایر مؤلفه های اقتصاد را نیز مورد بررسی قرار دهند. بر اساس این گزارش حتی در صورت متمرکز شدن بر شاخص های سهامی بهتر است به تمامی آنها توجه شود نه یک شاخص خاص. احتمالا منظور از این شاخص همان شاخص کل است که اثر زیادی بر اذهان عمومی دارد. در آخر نیز گزارش مذکور به این نکته تاکید دارد که احتمالا برای بهبود کیفیت نمایش وضعیت بازار نیاز به ایجاد شاخص های جدیدی باشد که از آن جمله می توان به شاخص های نوسانات، هیجانات بازار، شفافیت و شاخص های دیگر بنیادی اشاره کرد.