به گزارش اکوایران، محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی، روز سهشنبه در نشست خبری، ضمن تشریح آخرین تحولات این بازار، به اهمیت استفاده از سازوکارهای بازار برای مدیریت بهینه منابع کشور تأکید کرد و گفت: بورس انرژی ایران بستری برای ارتقای بهرهوری، شفافیت و تأمین مالی پروژههای حوزه انرژی است که باید بیش از پیش در اقتصاد انرژی کشور نقشآفرینی کند.
وی با اشاره به معاملات انجامشده در سال ۱۴۰۳ گفت: مجموع ارزش معاملات بورس انرژی در این سال ۳۳۰ هزار میلیارد تومان بوده که از این میزان ۲۸۰ همت به بازارهای هیدروکربوری اختصاص داشته و رشد ۲۶ درصدی نسبت به سال قبل را نشان میدهد. در بخش برق نیز ۱۸ میلیون مگاوات ساعت برق فیزیکی به ارزش ۵۴۰۰ میلیارد تومان و ۹۹ میلیون مگاوات ساعت برق مشتقه به ارزش بیش از ۱۱ هزار میلیارد تومان معامله شده است. همچنین گواهیهای صرفهجویی و ابزارهای مالی و مشتقه با ارزشی نزدیک به ۲۰ همت، بخش مهمی از بازار را تشکیل دادهاند.
نظیفی افزود: در چهار ماه نخست امسال نیز ارزش معاملات به ۱۲۵ هزار میلیارد تومان رسید که ۸۵ همت آن مربوط به هیدروکربورها، ۲۶ همت برق و ۴۲۰۰ میلیارد تومان به ابزارهای مالی و گواهیهای صرفهجویی اختصاص داشته است.
به گفته وی، بیش از ۸۰ درصد معاملات بورس انرژی در حوزه هیدروکربوری صورت میگیرد و حدود ۷۰ درصد آن در رینگ بینالملل انجام میشود. گاز مایع، نفتای کامل و نفت سفید بزرگترین اقلام معاملهشده در این رینگ هستند. در داخل نیز محصولاتی مانند نفت سفید، متانول و نفتای سنگین سهم قابلتوجهی از معاملات را دارند.
نظیفی در ادامه گفت: بورس انرژی ایران طی یک سال گذشته در 2 مسیر توسعهای حرکت کرده است؛ از یک سو با پذیرش بیش از هزار کالا و ابزار معاملاتی جدید، و از سوی دیگر با افزایش عمق بازار، تعداد عرضهکنندگان و خریداران و ارتقای حجم معاملات.
در بخش برق سبز، طی سال گذشته ۶۶۰ هزار مگاوات ساعت برق با ارزش بیش از ۲۶۰۰ میلیارد تومان معامله شده است. همچنین در بازار نوپای آبهای نامتعارف، ۳۰۰ هزار مترمکعب از سوی آبفای تهران عرضه شد و خریداران عمدتاً شهرداریها و صنایع بودند.
وی با تأکید بر اهمیت توسعه ابزارهای مالی گفت: گواهیهای صرفهجویی در حوزه برق و گاز اکنون در حال معاملهاند و بهزودی اوراق صرفهجویی آب نیز با مشارکت شرکتهای آب و فاضلاب عرضه خواهد شد. در کنار آن، ابزارهایی برای تأمین مالی پروژههای مرتبط با آبشیرینکنها و پسابهای تصفیهخانهها طراحی شدهاند. سال گذشته ۱۵ هزار میلیارد تومان و امسال تا این مقطع، ۶ هزار میلیارد تومان تأمین مالی از طریق بورس انرژی صورت گرفته است.
مدیرعامل بورس انرژی افزود: با وجود نقش مهمی که این بورس در اقتصاد انرژی دارد، هنوز به اندازه کافی شناختهشده نیست و کشف نرخ واقعی حاملهای انرژی در آن جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است. وی از رسانهها خواست تا در شناساندن ظرفیتهای این بورس مشارکت بیشتری داشته باشند.
نظیفی همچنین به عرضه اوراق صرفهجویی گازوییل اشاره کرد و گفت: این ابزار میتواند در رفع مشکل چند نرخی بودن و قاچاق این فرآورده مؤثر باشد. وی از تجربه موفق کشف نرخ اقتصادی سوخت هوایی سخن گفت و افزود: با استفاده از سازوکارهای بازار میتوان چالش چند نرخی بودن را حل کرد، هرچند خروج از ساختار یارانهای انرژی زمانبر خواهد بود.
او با یادآوری سابقه بیش از یک قرن ایران در حوزه نفت، گفت: کشور ما با داشتن منابع عظیم انرژی فسیلی و قابلیت تولید انرژیهای تجدیدپذیر همچون باد، خورشید و زمینگرمایی، پتانسیل بزرگی برای ایفای نقش در بازارهای بینالمللی دارد. با این حال، سوءمدیریت در تخصیص و مصرف منابع باعث بروز ناترازی در حوزههای مختلف شده که در حوزه آب این مسئله حادتر است.
نظیفی خاطرنشان کرد: تنها راه منطقی و علمی برای حل این ناترازیها، تکیه بر سازوکار بازار و نقشآفرینی بورس انرژی در ایجاد شفافیت و تعادل میان عرضه و تقاضاست. وی افزود: فلسفه وجودی بورس انرژی بر این باور استوار است که مردم و بنگاههای اقتصادی، بهترین تصمیمگیران درباره مصرف منابع هستند و باید امکان مشارکت فعال آنها از طریق بازار فراهم شود.
در پایان، او به اهداف پیشروی بورس انرژی در چارچوب برنامه هفتم توسعه اشاره کرد که شامل موارد زیر است:
- تبدیل شدن به مرجع اقتصادی بازار انرژی کشور
- توسعه بازارهای برق، گاز، نفت خام و آب
- ارتقای ابزارهای مالی نظیر گواهی سپرده نفت خام
- افزایش سهم بورس انرژی در معاملات برق تا سطح ۶۰ درصد
- تقویت تعاملات بینالمللی و افزایش دسترسی سرمایهگذاران خارجی
- ارتقای گزارشدهی آماری و دادهمحور برای تصمیمگیران و صنایع
وی از ارتباط مستمر با نهادهای سیاستگذار مانند مجلس، دولت، وزارتخانههای اقتصاد، نفت و نیرو خبر داد و ابراز امیدواری کرد که با حمایت این نهادها، بورس انرژی بتواند نقش محوری خود را در حل مسائل راهبردی انرژی کشور ایفا کند.
