به گزارش اکوایران، امروز 5 دسامبر روز جهانی خاک است. 19 سال پیش اتحادیه جهانی علوم خاک (International Union of Soil Science) در راستای ارزشگذاری «خاک» و جلوگیری از تخریب و نابودی آن، این روز را با عنوان روز جهانی خاک انتخاب کرد. سازمان ملل متحد نیز در همین راستا سال ۲۰۱۵ را به عنوان سال جهانی خاک‌ها تعیین کرد. در ایران نیز از  10 سال قبل یعنی از سال 1391 این مراسم به طور منظم سالانه برگزار می‌شود. اما خروجی این همایش‌ها تاکنون هیچ کمکی به کاهش آلودگی خاک، نمکی و سدیمی شدن و بهبود کیفیت آن نکرده است. در واقع این همایش‌ها تغییری عملیاتی در سیاست‌های دولت‌ها و حمایت‌های کم و بیش دولت‌ها  تغییر عمده‌ای در الگوی رفتار کشاورزان در راستای تقویت خاک ایجاد نکرده است. بلکه طبق گزارش‌های موجود  فرسایش خاک خاک بیش از پیش نگران‌کننده‌تر شده است.

طبق اظهارات مقامات وزارت جهادکشاورزی از  ۱۸.۵ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی کشور تنها پنج میلیون هکتار خاک خوب در کشور داریم. درحالی که تامین امنیت غذایی کشور نیاز به اراضی بیش از این میزان دارد.  

موضوعاتی که امروز 14 آذر ماه در مراسم بزرگداشت  روز جهانی خاک، در وزارت جهادکشاورزی نیز به آن اشاره شد. در این مراسم اما وعده‌هایی نیز داده شد. سید جواد ساداتی‌نژاد وزیر جهادکشاورزی در این همایش با اشاره به اینکه باید سالانه 10میلیون هکتار آبخیزداری در کشور انجام دهیم، گفت: این اقدامات باعث حفظ منابع خاکی و آبی و کاهش فرسایش خاک خواهد شد.

او وعده داد: در بحث صیانت و حفاظت از خاک طرح کاشت یک میلیارد نهال را در دستور کار داریم و تلاش می کنیم با این حرکت جدید اقداماتی در راستای حفاظت از خاک انجام دهیم.

وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: برنامه هفتم توسعه در دست نگارش و تدوین است و باید نگاه ویژه‌ای به بخش خاک در این برنامه داشته باشیم. در بخش تخصیص اعتبار نیز نگاه دولت مثبت است.

او با بیان اینکه بدون صیانت از خاک نمی توانیم به امنیت غذایی برسیم، گفت: باید در راستای حفاظت از خاک از سازمان های مردم نهاد فعال در این بخش حمایت کنیم.

نقشه راه نداریم

در این نشست محمدجواد عسکری، رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی نیز با اشاره به اینکه اگر بخواهیم غذای سالمی تولید کنیم باید بسترها و زیرساخت‌های آن را ایجاد کنیم؛ گفت: ما نیاز به یک نقشه راه دقیق داریم. درضمن ما نیازمند اجرای پژوهش‌هایی در حوزه خاک هستیم. اگر پژوهش در حوزه خاک در دستور کار نباشد آسیب شناسی جدی صورت نخواهد گرفت.

رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس با تاکید بر این که طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری نیز در حوزه حفاظت خاک دارای اهمیت است، گفت: معتقدیم در حفاظت خاک باید طرح‌های آبخیزداری مد نظر قرار گیرد و میزان آب سبز به سفره‌های زیرزمینی هدایت شود و برداشت سفره‌های زیرزمینی با ورود این آب‌ها به سفره‌ها هماهنگ باشد.

او  بر حضور مجموعه‌های تحقیقاتی در حوزه حفاظت خاک تاکید کرد و افزود: بهره‌برداری مطلوب و استفاده صحیح از کودهای شیمیایی نیز باید در دستور کار قرار گیرد.

عسکری به بحث اعتبار در بودجه سال آینده نیز اشاره کرد و گفت: در برنامه توسعه ششم نتوانستیم از ظرفیت‌ها به خوبی استفاده کنیم، اما در بودجه ۱۴۰۲ و برنامه هفتم توسعه از ظرفیت‌های سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی و سازمان‌های ترویجی و تحقیقاتی استفاده می‌شود تا بودجه را لحاظ کنیم و در این حوزه اعتبارات لازم را در نظر بگیریم.

او افزود: باید از اراضی کلاس یک برای تولید محصولات استراتژیک استفاده کنیم و فرهنگ‌سازی در این زمینه برای سرمایه‌گذاری در کلاس‌های ۴ و ۵ و ۶ اراضی انجام شود.

ایران دومین کشور صیانت‌کننده

فریبرز عباسی، معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی نیز در این همایش با اشاره به اینکه فائو شعار روز جهانی خاک را «خاک سرآغاز غذا» تعیین کرده است گفت: از چالش‌های اصلی در حوزه خاک حکمرانی واحد و یکپارچه بر مدیریت و توسعه حوزه خاک است که امیدواریم با برنامه‌ریزی و همکاری تمام دستگاه‌ها به این حکمرانی واحد برسیم.

عباسی با بیان اینکه بستر خاک 95 درصد از غذایی بشر و امنیت غذایی را تامین می‌کند، تصریح کرد: خاک نقش 20 درصدی در افزایش منابع پایدار و تنوع زیستی در کره زمین دارد و برای ایجاد دو سانتیمتر خاک به یک هزار سال زمان نیاز داریم.

معاون آب و خاک گفت: قانون حفاظت از خاک در خرداد سال 98 توسط مجلس تصویب و ابلاغ شده که شامل پنج بخش مهم است و سه بخش مدیریت بهره برداری از خاک، پیشگیری از تخریب خاک و اصلاح خاک‌های تخریب شده از وظایف وزارت جهاد کشاورزی است و پیشگیری از آلودگی خاک و اصلاح خاک‌های آلوده شده وظیفه سازمان محیط زیست است.

او افزود: پس از ابلاغ قانون حفاظت از خاک، تشکیلات حفاظت از خاک در معاونت آب و خاک ایجاد شده است و شورای راهبردی و کمیته های متنوعی در این زمینه تشکیل شده است.

عباسی با اشاره به اینکه تهیه نقشه‌های مدیریت پذیر خاک در 13 استان کشور انجام شده است، ادامه داد: تهیه نقشه‌های فنی شوری خاک‌های کشور توسط موسسه تحقیقات آب و خاک انجام شده و رونمایی خواهد شد.

او با اشاره به رتبه ایران در ارزیابی فائو برای اجرای برنامه‌های صیانت از خاک افزود: فائو هر سال کشورهایی که روز جهانی خاک را برگزار می‌کنند و برنامه‌های مستند در زمینه صیانت از خاک دارند را ارزیابی می‌کند که سال گذشته ایران در بین 139 کشور برگزار کننده این روز رتبه دوم را کسب کرده است‌.