به گزارش اکوایران، رویداد جامع معدن و صنایع معدنی شامل سیزدهمین همایش و نمایشگاه «چشم‌انداز صنعت فولاد و سنگ آهن ایران با نگاهی به بازار» و چهارمین «همایش و نمایشگاه چشم‌­انداز صنایع فلزات غیرآهنی ایران و فناوری‌های وابسته با نگاهی به تولید و بازار» صبح امروز (دوشنبه 18 اردیبهشت) آغاز به کار کرد.

علیرضا بختیاری مدیرمسئول گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد در سخنرانی خود در سرآغاز این رویداد، به تشریح وضعیت صنعت فولاد در ایران پرداخت. او گفت: فولاد نقش بی‌بدیلی در بسیاری از صنایع جهان دارد و اکنون یکی از موتورهای مهم توسعه زیرساخت‌ها و رشد اقتصادی است. صنعت فولاد در سال‌های اخیر با تغییرات قابل توجهی روبرو شده و فناوری‌ها و فرآیندهای جدید به افزایش کارایی و بهره‌وری در این صنعت منجر شده است.

بختیاری افزود: با این وجود، این صنعت با چالش‌هایی نظیر ظرفیت مازاد، نگرانی‌های زیست‌محیطی و منازعات تجاری نیز روبرو است. با وجود این دشواری‌ها، نقش حیاتی صنعت فولاد در اقتصاد جهانی ادامه خواهد یافت و رشد و توسعه مستمر آن برای برآورده ساختن نیازهای رو به رشد توسعه زیرساخت‌ها و حمایت از رشد اقتصادی حیاتی خواهد بود. به هر حال این صنعت برای رقابتی ماندن باید با تغییر ترجیحات مصرف‌کنندگان و مقررات زیست‌محیطی سازگار شود.

تهدیدها و فرصت‌های صنعت فولاد

وی با اشاره به اینکه «انجمن جهانی فولاد در آخرین پیش‌بینی خود، چشم‌انداز روشنی را برای تقاضای فولاد در سال‌های 2024 - 2023 نمایش داده است»، اظهار کرد: بر اساس این برآورد، امسال تقاضای جهانی 2.3 درصد افزایش خواهد یافت و به 1.8 میلیارد تن خواهد رسید. این رشد با آهنگ آهسته‌تری معادل 1.7 درصد در سال 2024 نیز تداوم خواهد یافت.

این فعال رسانه‌ای و اقتصادی افزود: مهمترین تهدید در این بازار افزایش نرخ‌های بهره است. بر اساس این برآورد انتظار می‌رود در اکثر مناطق جهان تولید فولاد سرعت بگیرد، اما چین همچنان با محدودیت‌هایی روبرو است. تولید فولاد میانی ایران در سال 1401 با بیش از 2.5 میلیون تن افزایش رشد 9 درصدی را نسبت به سال 1400 به ثبت رساند و به 30 میلیون و 433 هزار تن رسید. البته حجم تولید فقط 200 هزار تن بالاتر از تولید فولاد ایران در سال 1399 است که نشان می‌دهد در دو سال اخیر محدودیت‌های زیرساختی بویژه در زمینه انرژی مانعی جدی برای رشد تولید فولاد ایران بوده است؛ اما در سال 1401 این محدودیت‌ها بویژه در حوزه برق، بهتر از سال 1400 مدیریت شده است.

به گفته بختیاری، روند حاشیه سود فولادهای در یک دهه اخیر نیز تصویر دقیق‌تری از پتانسیل سودآوری این صنعت را نشان می‌دهد؛ هرچند که حاشیه سود این صنعت از ابتدای دهه 90 رو به کاهش بوده است، اما پس از رفع تحریم‌ها از سال 94 و همچنین بهبود تقاضا در داخل با توجه به افزایش درآمدهای دولت، حاشیه سود فولادهای رو به بهبودی گذاشت و تا زمان خروج آمریکا از برجام به روند صعودی خود ادامه داد.

او افزود: پس از رونق چشمگیر بازارهای جهانی، دوباره صنعت فولاد شاهد رونق بسیار خوبی بود. اکنون نیز با در نظر گرفتن افزایش نرخ دلار و بهبود صادرات محصولات زنجیره فولاد کشور، امید می‌رود که دوباره صنعت فولاد به روزهای پررونق خود بازگردد. البته بهره‌گیری از پتانسیل‌های درخور صنعت فولاد نیاز به شناخت و عبور از موانع درونی و بیرونی را ضروری می‌سازد و در نگاه درون‌بخشی صنعت فولاد ایران همچنان از تکنولوژی و تجهیزات قدیمی رنج می‌برد که مانع از بروز توانایی آن در تولید محصولات باکیفیت شده است.

بختیاری در ادامه بحث آسیب‌شناسی صنعت فولاد گفت: فقدان سرمایه‌گذاری در تحقق و توسعه، نوآوری و تنوع محصول را محدود کرده است. همچنین این بخش به شدت به بازار داخلی وابسته است و به دلیل تحریم‌ها و موانع تجاری دسترسی محدودی به بازارهای بین‌المللی دارد. این امر توانایی صنعت را برای رقابت در سطح جهانی و گسترش سهم بازار محدود کرده است. نگرانی‌های زیست‌محیطی نیز دغدغه بزرگی برای این صنعت است و آلودگی هوا و کمبود آب از جمله مسائل اصلی آن است.

مدیرمسئول گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد ادامه داد: این صنعت برای رفع نگرانی‌های مورد اشاره و رعایت مقررات زیست‌محیطی باید در زمینه شیوه‌های و فناوری‌های پایدار سرمایه‌گذاری کند تا بتواند راه خود را برای رقابتی ماندن و رشد در بازارهای جهانی هموار کند.

رانت‌های پی در پی، نتیجه قیمت‌گذاری دستوری

به اعتقاد بختیاری، در نگاه بیرونی به محیط بازار در سال‌های اخیر موضوع قیمت‌گذاری از یک موضوع استثنایی و ویژه به یک موضوع عام و فراگیر تبدیل شده است، به‌گونه‌ای که بسیاری از کالاهای دارای بازار رقابتی را به نام حمایت از مصرف‌کننده یا تولیدکننده در بر گرفته است. تثبیت یک قیمت کلیدی همچون نرخ ارز، فقط به آن بازار محدود نمی‌ماند و نیازمند مداخلات گسترده در بازارهای دیگر است؛ زیرا قیمت‌ها در زنجیره تولید به صورت سریالی به یکدیگر مرتبط هستند.

او با اشاره به مثالی در این زمینه اظهار کرد: فرض کنید دولت تصمیم می‌گیرد همچون شرایط فعلی قیمت خودرو را به صورت دستوری بسیار پایین‌تر از نرخ بازار تعیین کند. در این صورت خودروسازان هم خواستار آن هستند که فولاد هم به قیمت یارانه‌ای به آنها داده شود تا بتواننند قیمت تمام‌شده خود را پایین نگه دارند. این قیمت‌گذاری از یکسو به رانت بالا در بازار فولاد منجر می‌شود و از سوی دیگر مردمی را که سهامدار شرکت‌های فولادی هستند، متضرر می‌کند. از طرف دیگر، فولادسازان که محصول خود را با قیمت ارزان‌تر به بازار می‌دهند، می‌خواهند سنگ آهن را به قیمت ارزان‌تری تهیه کنند. این همان سیکل معیوبی است که در هر صنعتی می‌تواند بارها تکرار شود.

استمرار روند موجود، تحقق شعار امسال را دشوار می‌کند

بختیاری تاکید کرد: در حالی که امسال از سوی رهبر انقلاب سال رونق تولید و مهار تورم نامگذاری شده، تحقق این شعار بیش از همه نیازمند توجهات ویژه دولت به سیاست‌های کلان اقتصادی و همچنین بهبود محیط کسب و کار است. بنگاه‌های اقتصادی در کشور، بویژه شرکت‌های فعال در حوزه آهن و فولاد، با عدم قطعیت‌های بسیاری در سیاست‌های صادراتی و بویژه با نااطمینانی‌هایی در سیاست‌های ارزی روبرو هستند. نوسانات مستمر نرخ‌ها به همراه قیمت‌های چندگانه و دستورالعمل‌های خلق‌الساعه، نگاه بسیاری از مدیران عالیرتبه این صنعت را به جای توسعه بلندمدت و مستمر سازمان، به اداره کوتاه‌مدت و تلاش برای بقا در شرایط موجود سوق داده است.

وی ادامه داد: تغییر استراتژی و نگرش دولت و وزارت صمت از تسهیل‌کننده و تنظیم‌گر به ورود بی‌برنامه به موضوعات ابتدایی بازارهای خرد و مصرف‌کننده و سیاسی برخورد کردن با موضوعات حیاتی زیرساختی به‌جای حل آنها، یک دغدغه جدی است. مهمترین دغدغه بخش خصوصی، دخالت مستقیم دولت در فعالیت‌های صنایع گوناگون است. استمرار روند موجود، نه تنها تحقق شعار رونق تولید را بسیار دشوار خواهد کرد، بلکه سیاست‌های ثبات قیمتی و مهار تورم را نیز با چالش‌های متعددی روبرو خواهد ساخت. عبور از شرایط فعلی کشور نیازمند تدوین برنامه جامع و منسجمی هم در حوزه اقتصاد کلان و هم در حوزه صنعت فولاد است.

مدیرمسئول گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد گفت: پس از تغییرات جدید در حوزه مدیریت اقتصاد کلان و در آینده با انتصاب فرد جدیدی در سمت وزارت صمت، امید داریم تا ضمن از میان بردن رانت‌های موجود و رقابتی کردن بازارها، به مدیران بنگاه‌ها فرصت داده شود تا با اطلاع دقیق از مسیرها و روندهای پیش رو، مسیر هدایت بنگاه خود را به سوی ارتقا و تعالی بیشتر تسریع کنند.

راه تنفس اقتصاد ایران را باز کنیم

او با تاکید بر اینکه باید راه تنفس اقتصاد را باز کنیم، در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: در این همایش که با حضور همه ذی‌نفعان تاثیرگذار در صنعت فولاد برگزار شده است، امید آن می‌رود تا ضمن ترسیم پتانسیل‌ها و چالش‌های پیش رو در حین مباحث و نشست‌های تخصصی، بتوان به یک گفتمان موثر و منسجم برای ارائه به سیاستگذاران کشور دست یافت.

بختیاری ادامه داد: در حالی که تحریم‌های ظالمانه آمریکا، شریان‌های اقتصادی ایران را تحت فشار قرار داده، صنعت فولاد کشور قادر است با توانایی‌های گسترده خود در مسیر ارزآوری، راه تنفس اقتصاد ایران را بیش از پیش بگشاید.

بختیاری با نگاهی به سیزدهمین همایش فولاد و برپایی دوره‌های پیشین، خطاب به حاضران گفت: برگزاری موفق ادوار قبل منجر شد که گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد، سیزدهمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد را نیز برگزار کند. در ضمن تصمیم گرفته شد این همایش در چهار روز متوالی برگزار شود تا ضمن امکان استفاده بهینه از ظرفیت همه مجموعه‌ها و متخصصان، برگزاری نمایشگاهی با مدت زمان طولانی‌تر در دوره‌ای چهارروزه را امکان‌پذیر کند. از این رو طی امروز و فردا سیزدهمین همایش فولاد و سنگ آهن و در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه نیز پنجمین همایش فلزات غیرآهنی برگزار خواهد شد. در این نمایشگاه نیز بیش از 80 شرکت در پنج سالن نمایشگاهی حضور دارند تا در رویداد امسال فرصتی باشد برای همه فعالان صنعت تا با تضارب آرا به توسعه صنعت کمک کنند.

رویداد جامع معدن و صنایع معدنی آغاز به کار کرد