به گزارش اکوایران،  رئیس کل گمرک کشور  که برای حضور در  ششمین نشست هیات نمایندگان اتاق تهران در جمع اعضا هیات نمایندگان حاضر شده بود. در ابتدای گزارش خود به عوامل موثر بر درآمدهای گمرک شامل ارزش دلاری واردات، نرخ ارز، ماخذ موثر حقوق ورودی و عوارض صادراتی است، اشاره کرد و گفت: درآمد واریزی به خزانه از سوی گمرک از حدود 17 هزار میلیارد تومان در سال 1400 با 269 درصد رشد به حدود 64 هزار میلیارد تومان رسیده است.

او افزود: در قانون بودجه سال 1401 حدود 190 میلیارد ریال بابت حقوق ورودی خودرو مصوب شده که با توجه به عدم انجام واردات خودرو، درآمدهای پیش‌‌بینی شده از این بابت محقق نشده است همچنین با کاهش ماخذ حقوق ورودی از 4 درصد به یک درصد حدود 35 هزار میلیارد تومان از درآمدهای گمرکی محقق نشده است. همچنین با تغییر ارز مبنای حقوق ورودی از ارز ترجیحی به ETS ، میزان معافیت‌ها و تخفیفات گمرکی نیز به طور فزاینده‌ای افزایش داشته به گونه‌ای که اعمال معافیت و تخفیفات (جمعی- خرجی) در سال 1401 بالغ بر 165 هزار میلیارد ریال از وصول‌های گمرک را کاهش داده است.

رضوانی‌فر در ادامه به وضعیت درآمدی گمرک در 5 ماهه سال 1402 اشاره کرد و گفت: در قانون بودجه سال 1402 احکامی مرتبط با حوزه تجارت وجود دارد که گمرک ایران جهت تسریع در اجرایی شدن احکام مزبور پیگیری‌های لازم را به‌عمل آورده است؛ احکامی نظیر یک درصد حقوق گمرکی مواد اولیه، ماشین‌آلات خط تولید، عوارض نیم درصد محصولات خام و نیمه‌خام و عوارض محصولات آب‌بر.

رئیس‌کل گمرک کشور در ادامه با اشاره به آمار مقایسه‌ای تجارت خارجی در سال‌های 1400 و 1401 افزود: مجموع ارز مبادلات خارجی کشور از رقم تقریبی 101 میلیارد دلار با رشد 11.2 درصدی به حدود 113 میلیارد دلار در سال 1401 افزایش پیدا کرد.

رشد 10 درصدی ارزش گمرکی کالاهای صادراتی

به گفته رئیس‌کل گمرک، متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای صادراتی از 396 دلار در سال 1400 به 436 دلار در سال 1401 رسیده است، که نشانگر رشد 10 درصدی است. همچنین کالاهای پتروشیمی از نظر وزن 40 و از نظر ارزشی 44 درصد از کل صادرات غیرنفتی کشور را تشکیل می‌دهند. طی سال 1401 معادل 23.3 میلیارد دلار صادرات کالاهای پتروشیمی صورت گرفته است. عمده‌ترین کالای صادراتی در این سال «گاز طبیعی مایع شده» به ارزش 7 میلیارد دلار بوده است که سهمی بالغ بر 13 درصد از کل ارزش صادرات را به خود اختصاص داده است.

محمد رضوانی‌فر همچنین عنوان کرد که بزرگ‌ترین مقاصد صادراتی ایران در سال 1401 به ترتیب کشورهای چین، عراق، ترکیه، امارات و هند بوده و این پنج کشور با مجموع سهمی در حدود 73 درصد از وزن، 76 درصد از کل ارزش صادرات کشور را به خود تخصیص داده‌اند.

او متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی را 1605 دلار عنوان کرد که نسبت به رقم 1286 دلار در سال قبل 25 درصد رشد داشته است. رضوانی‌فر در ادامه توضیح داد: اقلام اساسی شامل ذرت، برنج، دانه سویا، گندم، روغن آفتابگردان، جو و کنجاله سویا موجود در فهرست 10 قلم اول کالاهای وارداتی، در مجموع از نظر وزنی 57 درصد و از نظر ارزشی 21 درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص داده‌اند. انواع گوشی‌های تلفن همراه نیز در مجموع بالغ بر 3 میلیارد دلار، معادل 5 درصد از کل ارزش واردات کشور را به خود اختصاص داده است.

رئیس‌کل گمرک در ادامه به آمار تجارت خارجی در 5 ماهه نخست سال جاری هم پرداخت و گفت: ارزش صادرات کشور طی این مدت معادل 18.7 میلیارد دلار برآورد شده در حالی که این رقم در مدت مشابه سال قبل معادل 20.4 میلیارد دلار بود و مقایسه این دو رقم نشان‌دهنده کاهش حدود 8.3 درصدی صادرات در سال جاری است که این کاهش عمدتاً ناشی از کاهش قیمت‌های جهانی پتروشیمی بوده است. ارزش واردات طی این مدت نیز با 8.7 رشد از 21.5 میلیارد دلار در سال 1401 به 23.4 میلیارد دلار در سال جاری رسیده است. به این ترتیب، مجموعه ارزش مبادلات خارجی کشور در 5 ماهه نخست سال 1402 از 41.9 میلیارد دلار در سال گذشته به 42.1 میلیارد دلار در سال جاری رسیده است.

رشد ارزش تجارت خارجی در شرایطی رقم خورده است که به گفته رضوانی‌فر، وزن مبادلات خارجی نیز این افزایش را تجربه کرده و وزن مبادلات از 560 میلیون تن در 5 ماهه سال 1401 به 673 میلیون تن طی همین مدت در سال 1402 رسیده و این ارقام حاکی از رشد 20.2 درصدی وزن مبادلات است.

او گفت: در 4 ماهه نخست امسال، عمده‌ترین کالای صادراتی «گاز طبیعی مایع شده» به ارزش 1.6 میلیارد دلار بوده که سهمی بالغ بر 11 درصد از کل ارزش صادرات را به خود اختصاص داده و عمده‌ترین کالای وارداتی «ذرت دامی» به ارزش 1.3 میلیارد دلار بوده که سهمی بالغ بر 6.6 درصد از کل ارزش واردات را به خود اختصاص داده است. همچنین «انواع گوشی‌های همراه» دومین قلم وارداتی کشور به ارزش 0.7 میلیارد دلار است که سهم 3.6 درصدی از صادرات کشور را به خود اختصاص داده است.

 رئیس‌کل گمرک کشور افزود: بیشترین میزان مبادلات بازرگانی به لحاظ ارزش متعلق به استان هرمزگان با رقمی بالغ بر 6079 هزار تن و به ارزش 13.1میلیون دلار بوده است. این استان در مجموع بالغ بر 26.44 درصد از وزن و 35.45 درصد از ارزش کل مبادلات کشور را به خود اختصاص داده است. استان تهران هم با اختلاف قابل توجهی با ارقام 325 هزارتن و 6969 میلیون دلار در رتبه دوم قرار دارد.

واردات خودرو و موبایل در سال 1402

محمد رضوانی‌فر با اشاره به واردکنندگان و صادرکنندگان بزرگ در کشور گفت: آمار واردات خودروی ترخیص شده از گمرک تا 25 مرداد سال 1402 معادل 727 دستگاه به ارزش تقریبی 17.2 میلیون دلار است. همچنین آمار واردات گوشی موبایل مسافری در سه ماه نخست سال جاری 149 هزار 166 دستگاه به ارزش تقریبی 90 میلیون دلار بوده است. در عین حال، 4 میلیون 472 هزار و 39 دستگاه موبایل نیز از ابتدای سال جاری تا 25 مردادماه به روش تجاری وارد کشور شده که ارزش دلاری آن 885 میلیون و 619 هزار دلار بوده است. واردات موبایل طی این مدت از نظر تعداد 4.39 درصد و از نظر ارزش 18.49 درصد کاهش یافته است.

 او گفت: یکی از ظرفیت‌های مطلوبی که ایجاد شده، آزاد شدن واردات شمش طلا است که در سه ماه نخست سال جاری 877 کیلوگرم به ارزش 57 میلیون دلار به صورت مسافری و 3.835 کیلوگرم به ارزش 248 میلیون و 681 هزار دلار نیز به روش تجاری وارد شده است.

رئیس‌کل گمرک در بخش دیگری از سخنانش به تعداد و اهم تسهیلات گمرکی اشاره کرد که استفاده حداکثری از مسیر سبز و زرد، موافقت با انتقال کالا به انبارهای اختصاصی، اخذ ضمانت‌نامه بانکی، ترخیص نسیه بدون دریافت حقوق ورودی برای واحدهای تولیدی و ترخیص با حداقل اسناد برای شرکت‌های دارویی از جمله این تسهیلات است. او در ادامه از به‌روزرسانی دستورالعمل‌ها نیز خبر داد و گفت: اولین گمرک تخصصی در فرودگاه امام راه‌اندازی شده که مختص حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ITC) است و راه‌اندازی این گمرک تخصصی نخستین تجربه از این نوع در کشور است.

او همچنین با اشاره به اصلاح و ابلاغ دستورالعمل اجرایی فعالان اقتصادی برگزیده گمرکی گفت که در گذشته 685 فعال برگزیده می‌توانستند از این امکان بهره‌مند شوند اما با اصلاح دستورالعمل آن، اکنون 1760 شرکت برای استفاده از این تسهیلات ثبت نام کرده اند.

رضوانی‌فر در تشریح تسهیلات تعیین شده برای فعالان اقتصادی به اعطای تسهیلات انبار اختصاصی هم اشاره کرد و گفت: تاکنون گمرک ایران با 248 شرکت در سطح کشور قرارداد انبار اختصاصی تحت کلید منعقد کرده است. شرکت‌های مستقر در استان‌های اصفهان، گیلان، مرکزی، مازندران، قزوین، البرز، اردبیل و زنجان به ترتیب بیشترین انعقاد قرارداد انبار اختصاصی را داشته‌اند.

رئیس‌کل گمرک، وضعیت پاسخگویی دستگاه‌های مختلف به استعلامات گمرک در طول 6 ماه گذشته را نیز مورد اشاره قرار داد و گفت: متوسط روز پاسخگویی به استعلامات توسط اداره استاندارد 17 روز، سازمان غذا و دارو 9 روز، سازمان دامپزشکی 13 روز و سازمان حفظ نباتات 6 روز است که هدف‌گذاری ما این است که مدت زمان پاسخگویی برای همه سازمان‌ها به 3 روز کاهش یابد.

او در ادامه چالش گمرک را تعدد بخشنامه‌ها برشمرد و در این باره توضیح داد: در طول 12 ماهه 1401 بخشنامه‎های مهم و تأثیرگذار در حوزه بهای تمام‌شده تولیدکنندگان و تجار حداقل 319 بخشنامه بوده است که 207 مورد در بخش صادرات و 112 مورد در بخش واردات بوده است که سهم دستگاه‌های مختلف قابل احصا است. اما با مصوبه اخیر دولت مبنی بر بارگذاری بخشنامه‌ها در سایت معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری پیش از ابلاغ، از میزان صدور بخشنامه‌ها کاسته است.