به گزارش اکوایران؛  سازمان تجارت جهانی اخیرا در گزارشی به بررسی روند رشد تجارت جهانی در سه دهه اخیر و از هنگام تأسیس این سازمان پرداخته است. در این گزارش که بازوی پژوهشی اتاق بازرگانی ایران منتشر کرده است؛ نشان می‌دهد، از زمان امضای موافقت نامه مراکش برای تأسیس سازمان تجارت جهانی در ۱۵ آوریل ۱۹۹۴ ، تجارت جهانی جهش یافته است و در سال ۲۰۲۳ به بیش از ۳۰.۴ تریلیون دلار آمریکا رسید که نسبت به سال ۱۹۹۵ ، پنج برابر شده است. هم زمان، تعرفه‌های تحت نظارت سازمان تجارت جهانی به شدت کاهش یافته و به کاهش هزینه‌های تجاری کمک کرده است. در واقع رشد تجارت، با کاهش قابل توجه فقر در سطح جهانی همراه بوده است که نشان دهنده تأثیر تجارت در حمایت از توسعه اقتصادی و بهبود زندگی مردم است.

تجارت جهانی کالا و خدمات

سازمان تجارت جهانی 30 ساله شد

هدف از تأسیس سازمان تجارت جهانی در ۳۰ سال پیش، ایجاد یک نظم جهانی جدید مبتنی بر گشودگی، شمولیت و همکاری بود. این سازمان به عنوان جانشین توافقنامه عمومی تعرفه‌ها و تجارت ( GATT ) که عمدتاً به تجارت کالاها می‌پرداخت، تأسیس شد تا تجارت خدمات و مالکیت معنوی را نیز باهدف کلی کمک به اعضای خود برای استفاده از تجارت به عنوان وسیله‌ای برای افزایش سطح زندگی، ایجاد اشتغال و بهبود زندگی مردم پوشش دهد.

در مدت 30 سالی که از تأسیس سازمان تجارت جهانی می گذرد، عصر جدیدی از تجارت و رشد اقتصادی آغاز شده است؛ بین سا‌ل‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۲۳ ، کل تجارت جهانی - کالاها و خدمات تجاری - رشد چشمگیری یافت و به طور متوسط سالانه با رشد ۵.۸ درصدی مواجه شد؛ امری که به معنای افزایش تقریباً پنج برابری تجارت جهانی است. 

مرور 30 سال تجارت

سازمان تجارت جهانی در گزارش جدیدیش اعلام کرده است؛ در سه دهه اخیر تجارت خدمات تجاری از تجارت کالاها پیشی گرفت؛ بدین معنا که میانگین افزایش سالانه تجارت خدمات تجاری، ۶.۸ درصد و میانگین افزایش سالانه تجارت کالا، 5.5 درصد است.

از همین رو رشد تجارت جهانی از رشد تولید ناخالص داخلی جهانی ( GDP ) که در همین دوره به طور متوسط ۴.۴ درصد در سال افزایش یافت، پیشی گرفت. به نحوی که نسبت تجارت جهانی به تولید ناخالص داخلی، مسیر صعودی قابل توجهی را نشان می‌دهد و از ۲۰ درصد در سال ۱۹۹۵ به ۳۱ درصد در سال ۲۰۲۲ افزایش یافت و سپس به دلیل کاهش ارزش تجارت کالاها از نظر تراز پرداخت‌ها در سال ۲۰۲۳ ، به ۲۹ درصد کاهش یافت.

 این امر نشان دهنده ارتباط روزافزون اقتصادها از طریق تجارت، علی رغم کاهش‌های موقت در طول بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ - ۲۰۰۹ و هم هگیری کووید- ۱۹ در سال ۲۰۲۰ است.

برآوردهای سازمان تجارت جهانی همچنین نشان می‌دهد که ارزش خدمات ارائه شده به صورت دیجیتالی از سال ۲۰۰۵ تاکنون، چهار برابر افزایش یافته است و با میانگین نرخ رشد سالانه ۸.۲ درصدی در دوره ۲۰۰۵ - ۲۰۲۳ همراه بوده است؛ به نحوی که این رشد، از رشد کالاها  ۴.۸ درصد و صادرات سایر خدمات  ۴.۶ درصد پیشی گرفته است.

داده‌های موجود نشان می‌دهد، صادرات جهانی خدمات ارائه شده به صورت دیجیتالی در سال ۲۰۲۳ به ۴.۲۵ هزار میلیارد دلار آمریکا رسید که نسبت به سال پیش از آن، ۹ درصد افزایش یافت. ارائه دیجیتال، شامل خدماتی است که از طریق شبکه‌های کامپیوتری از طریق اینترنت، برنامه‌های تلفن همراه، ایمیل، تماس‌های صوتی و تصویری و به طور فزاینده از طریق پلتفرم‌های واسط دیجیتال مانند آنهایی که برای بازی‌های آنلاین، موسیقی و پخش ویدئو و یادگیری از راه دور استفاده می شوند در سطح مرزها مبادله می‌شوند. خدمات ارائه شده به صورت دیجیتالی، بیش از ۵۴ درصد از کل صادرات خدمات و ۱۳.۸ درصد از کل صادرات ترکیبی کالاها و خدمات در سال ۲۰۲۳ را تشکیل داد در مقایسه با ۸ درصد در سال ۲۰۰۵.

گزارش تجارت جهانی بیانگر این است که رشد اقتصادی سریع در طول سه دهه گذشته که از طریق تجارت در اقتصادهای در حال توسعه و نوظهور تسهیل شده، منجر به تغییرات قابل توجه در الگوهای تجاری شده و رشد خاصی در تجارت جهانی بین اقتصادهای درحال توسعه ایجاد کرده است؛ به نحوی که تجارت بین اقتصادهای درحال توسعه، سالانه ۹.۷ درصد افزایش یافت و از کمتر از یک دهم تجارت جهانی در سال ۱۹۹۵ ، به حدود ۲۵ درصد در سال ۲۰۲۲ و به ارزش کل ۶.۱ هزار میلیارد دلار رسید.

در مقابل، در حالی که تجارت بین اقتصادهای توسعه یافته، بیش از نیمی از تجارت جهانی در سال 1995 را تشکیل می‌داد، این نسبت در سال ۲۰۲۲ به ۳۹ درصد کاهش یافت؛ امری که مؤید تغییر نسبی جریان های تجاری به سمت اقتصادهای درحال توسعه و نوظهور است.