به گزارش اکوایران؛ اختلالات اخیر دریایی، به ویژه در دریای سرخ، کانال سوئز و کانال پاناما چه اثری بر نرخ های حمل ونقل، هزینه های تجارت جهانی و به تبع آن ثبات اقتصادی گذاشته است؟ یافته‌های معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران حاکی از آن است؛ نرخ های حمل ونقل کانتینری در سال 2023 پس از رکوردهای بی سابقه در دوران همه گیری کووید 19 تثبیت شدند. با این حال، اختلالات در دریای سرخ و کانال سوئز در اواخر 2023 و اوایل 2024 باعث افزایش قابل توجه این نرخ ها شد. افزایش فاصله های حمل ونقل و هزینه های عملیاتی، مانند سوخت و حق بیمه، نرخ های حمل ونقل را بیش از پیش افزایش داد.

این اختلالات منجر به افزایش سرعت حمل ونقل، مصرف بیشتر سوخت و ازدحام بنادر شد. که به طور کلی هزینه‌ها را افزایش داد. اقتصادهای در حال توسعه، به ویژه کشورهای جزیره‌ای کوچک در حال توسعه و کشورهای کمتر توسعه یافته، با افزایش قیمت غذا و مصرف‌کننده که مشکلات امنیت غذایی را تشدید کرد، بیشترین بار اقتصادی را متحمل شدند.

پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که اختلالات تا سال 2025 ، قیمت‌های مصرف‌کننده جهانی را 0.6 درصد افزایش دهند که البته اقتصادهای آسیب‌پذیر تأثیر بیشتری را شاهد خواهند بود.

با در نظر داشتن شرایط موجود، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دریایی، به ویژه در اقتصادهای در حال توسعه، برای کاهش هزینه‌های حمل ونقل و افزایش تاب‌آوری در برابر اختلالات ضروری است. همچنین همکاری بین‌المللی و به‌روزرسانی‌های مقرراتی برای رسیدگی به آسیب‌پذیری‌های زنجیره‌های تأمین جهانی، حیاتی است.

نرخ کرایه‌های حمل کانتینری

در سال 2023، نرخ‌های کرایه حمل کانتینری پس از اوج‌های استثنایی در سال‌های 2021 و 2022 تثبیت شدند. شاخص کرایه حمل کانتینری شانگ‌های، که معیاری کلیدی برای ردیابی نرخ‌های لحظه‌ای حمل کانتینر از شانگ‌های چین به بنادر مختلف عمده در سراسر جهان است، در سال 2023 به طور نسبتا پایدار باقی ماند.  این شاخص مجددآ در اواخر 2023 به دلیل اختلالات در دریای سرخ و کانال سوئز که به افزایش مسافت‌های میانگین سفر کشتی‌ها انجامید، افزایش یافت.

در ژانویه 2024، شاخص به طور متوسط 2130 واحد بود. نرخ‌ها دوباره در مه 2024 افزایش یافت و به طور متوسط حدود 2644 واحد رسید. از جمله دلایل این افزایش می‌توان به افزایش نرخ‌ها به طور کلی و همزمانی با فصل اوج تجارت کانتینری اشاره کرد. نرخ‌های کرایه حمل در بیشتر مسیرها تحت تأثیر قرار گرفتند.

از اواسط دسامبر 2023 تا ژوئن 2024 ، برای جبران مسافت افزوده شده، تقاضا برای ظرفیت اضافی کشتی‌های کانتینری حدود 12 درصد افزایش یافت. این تغییر مسیرها علاوه بر این افزایش تقاضا، باعث افزایش سرعت کشتی‌ها برای رعایت برنامه‌ریزی تحویل کالا سرعت‌های دریایی تقریبا 25 درصد افزایش یافت، از 16 به20، گره و به دنبال آن افزایش سه برابری مصرف سوخت شد؛ که در نتیجه آن نرخ‌های کرایه حمل و هز ینه‌های حمل و نقل افزایش یافت.

تا اواسط ژوئن 2024، ازدحام کشتی‌های در حال انتظار در لنگرگاه‌ها در بنادر به میزان 2.5 میلی ون TEUرسید. که این معادل 8.4 درصد از ظرفیت جهانی بود و همچنین به افزایش نرخ‌های کرایه حمل کمک کرد. در آغاز اختلالات در دریای سرخ، ظرفیت کافی کانتینر در بازار برای مدیریت تناژ اضافی لازم برای تغییر مسیر به دور دماغه امید نیک وجود داشت. با این حال، هرگونه اختلال بیشتر ممکن است فشار شدیدی بر زنجیره‌های تأمین وارد کند و احتمالا منجر به افزایش‌های اضافی در نرخ‌های کرایه حمل شود.

تحلیل آنکتاد نشان می‌دهد که بین اکتبر 2023 و ژوئن 2024 ، اختلالات در دریای سرخ و کانال سوئز تأثیر بیشتری بر شاخص کرایه حمل کانتینری چین داشته است، که یک شاخص کلیدی از نرخ‌های کرایه حمل برای حمل و نقل کانتینری است. این اختلال 148 درصدی را به افزایش تجمعی 120 درصدی در شاخص اضافه کرد. اختلال در کانال پاناما نیز به افزایش شاخص کمک کرد، اما تأثیر کمتری داشت و 9 درصدی را به خود اختصاص داد. تأثیر اختلالات بر نرخ‌های کرایه حمل کانتینر تا حدی با رشد ظرفیت تأمین کشتی‌های کانتینری جبران شد؛ هنگامی که کشتی‌ها از مسیرهای دریا‌یی بار یک عبور کردند، مسافت‌ها و تقاضا برا ی ظرفیت کشتی افزایش یافت، بازار این را با استفاده از ظرفیت اضافی کشتی‌های موجود مرتفع کرد.

نرخ‌ها در 2025

اثر افزایش نرخ های حمل ونقل بر کشورهای کوچک جزیرهای در حال توسعه و کشورهای کمتر توسعه یافته چقدر است؟ پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 2025 ، که سطح قیمت‌های مصرف‌کننده جهانی به دلیل اختلالات در دریای سرخ و کانال پاناما به میزان 0.6 درصد افزایش یابد. آنکتاد فرض کرده است که تأثیر ترکیبی این دو اختلال بر نرخ‌های حمل ونقل، یعنی، سهم 157 درصدی در افزایش شاخص حمل ونقل کانتینری چین و 33 درصدی در افزایش شاخص خشک بالتی بین اکتبر 2023 و ژوئن 2024، در این دوره ادامه یابد. این فرضیه محافظه‌کارانه است، زیرا نرخ‌های حمل ونقل از ژوئن 2024 به بعد نیز همچنان افزای ش یافته‌اند. اگر نرخ‌های حمل ونقل بیشتر از فرض کنونی افزایش یابند، تأثیر بر قیمت‌های مصرف کننده جهانی بیشتر از پیش‌بینی‌های کنونی خواهد بود.

اقتصادهای کشورهای کوچک جزیره‌ای در حال توسعه بیشتر از سایر ین تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. قیمت‌های غذاهای فرآوری شده در کشورهای کوچک جزیره‌ای به میزان 1.3 درصد افزایش خواهد یافت که 0.26 درصد از افزایش کل قیمت مصرف‌کننده را تشکیل می‌دهد، زیرا کشورها ی کوچک جزیره‌ای به شدت به واردات مواد غذایی فرآوری شده از طریق دریا وابسته هستند.

پیش‌بینی می‌شود که کشورهای کمتر توسعه یافته با افزایش 0.8 درصدی در قیمت‌های مصرف‌کننده که بیشتر از میانگین جهانی است مواجه شوند. قیمت غذا به تنهایی 0.34 درصد به قیمت نهایی مصرف‌کننده خواهد افزود. این مسئله، ریسک قابل توجهی در امنیت غذایی در کشورهای کوچک جزیره‌ای و کشورهای کم درآمد به دلیل اختلالات در گلوگاه‌های جهانی را نشان می‌دهد .

پیش‌بینی می‌شود که تولید ناخالص داخلی واقعی به میزان 0.06 درصد در سطح جهانی کاهش یابد. در این بین کشورهای کوچک جزیره‌ای دو برابر میانگین جهانی با تاثیر این کاهش مواجه خواهند شد. کشورهای کوچک جزیره‌ای به تجارت دریایی وابسته هستند و توانایی محدودی برای جایگزینی کالای وارداتی با تولید داخلی دارند.