به گزارش اکوایران؛ عبدالعلی زاده،  نماینده ویژه رئیس جمهور ایران در هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی توسعه دریامحور و مکران، در اظهارات اخیر خود در اتاق بازرگانی تهران درباره ضرورت بهره‌برداری بیشتر از امکانات تجاری مناطق دریایی تاکید کرد.

طبق آنچه در اتاق بازرگانی تهران مطرح شد، مجموع ظرفیت جابه‌جایی بنادر جنوبی ایران حدود 200 میلیون تن در سال است. بندر شهید رجایی با ظرفیت 40 میلیون تن، بندر شهید بهشتی چابهار با 15 میلیون تن، بندر خرمشهر با 4 میلیون تن و بندر امام خمینی با 60 میلیون تن از مهم‌ترین بنادر تجاری کشور محسوب می‌شوند.

وزیر سابق مسکن و شهرسازی از مشکلات فعلی اشتباهات سیاسی و اجرایی گلایه کرد. بندر آستارا از اول سال ۱۴۰۳ به‌دلیل مشکل رسوب بالا تعطیل است. همچنین گفته شده که دستگاه لایروبی برای رفع این مشکل به آنجا برده شده و شروع به کار کرده است. امیدوارند که از اول سال آینده بندر آستارا بتواند بار قبول کند، هرچند که این بندر به‌طور کلی ظرفیت کمی دارد.

عبدالعلی زاده معتقد است توسعه دسترسی  جنوب - شمال کشور از نان شب واجب تر است از توسعه مکران واجب تر است. برای صادرات کالاهای اساسی و دیگر کالاها، ایران به ظرفیت حدود ۱۰۰ میلیون تن نیاز دارد. این مقدار صادرات با توجه به حجم کالاهای مورد نیاز برای واردات و صادرات فعلی کشور مشخص شده است.

نماینده ویژه رئیس جمهور ایران در هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی توسعه دریامحور در این جلسه می گوید: آنچه امروز از ظرفیت ترانزیت فعلی کشور استفاده میشود،  حدود 11 میلیون تن است که فاصله زیادی با ظرفیت‌های بالقوه دارد.

طبق آنچه در این جلسه مطرح شد،  موفق‌ترین سال ترانزیتی ما سال ۱۴۰۱ با ۱۱.۳ میلیون تن کالای ثبتی بوده است. همچنین اشاره شده که این ظرفیت ترانزیت به‌وسیله کریدورها به کشورهای مختلف متصل می‌شود. به‌طور خاص، کریدورهای چابهار به آستارا وصل می‌شوند تا بارهای روسیه و شمال اروپا را جابجا کنند. همچنین بندرعباس نیز از طریق کریدورها به آستارا و سواحل دریای خزر وصل خواهد شد تا بتوان ظرفیت ترانزیت را بیشتر کرد و ۳۰ میلیون تن بار در دریای خزر جابجا شود.

عبدالعلی زاده بر ضرورت ایجاد یک بندر مگاپورت در مکران با ظرفیت 500 میلیون تن در سال تاکید می ک ند. او اشاره میکند که این بندر به دلیل عمق مناسب آب در منطقه، مزیت رقابتی ویژه‌ای برای تجارت و ترانزیت ایران ایجاد می‌کند.

آخرین فرصت دولت ایران

عبدالعلی زاده با تأکید بر ظرفیت‌های بی‌نظیر سواحل مکران می گوید: دریا در ساحل پایان نمی‌یابد؛ بلکه با دست به دست شدن میان دریا و خشکی، فرصت‌های بی‌نظیری برای آبادانی و توسعه ایجاد می‌شود. او با اشاره به اهمیت کریدورهای ارتباطی جنوب به شمال تصریح کرد که دسترسی‌های مناسب از بنادر جنوبی به شمال کشور باید در اولویت قرار گیرد. به گفته او، "توسعه ظرفیت ترانزیتی بنادر کشور، به‌ویژه چابهار و بندرعباس، نه تنها برای واردات و صادرات کالاهای اساسی، بلکه برای افزایش نقش ایران در ترانزیت بین‌المللی ضروری است.

او همچنین تأکید میکند که توسعه مکران باید با تمرکز بر پروژه‌هایی نظیر ایجاد مگاپورت در اقیانوس هند و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دریایی انجام شود. مکران آخرین فرصت ما برای ایجاد توازن تمدنی بین شمال و جنوب خلیج فارس است. توسعه این منطقه باید با نگاهی جهانی و همراه با مشارکت بین‌المللی صورت گیرد.

نقد ساختارهای حکمرانی و پیشنهاد تغییرات بنیادین

عبدالعلی زاده در ادامه به چالش‌های مدیریتی کشور می پردازد و اظهار میکند که ایران نیازمند یک تغییر پارادایمی در مفهوم پول و مدیریت آن است. او می گوید: دولت نباید از منابع زیرزمینی مانند نفت برای اداره کشور استفاده کند. منابع زیرزمینی مردم نباید به فروش برسد تا به آنها یارانه داده شود. این شیوه، آغاز یک فاجعه بزرگ است.

او پیشنهاد میکند که دولت باید به سمت سیاست‌گذاری و کاهش تصدی‌گری حرکت کند و مسئولیت اجرای پروژه‌ها را به مردم و بخش خصوصی واگذار کند. دولت بزرگ خود عامل تورم است. ما باید به سمت کوچک‌سازی دولت و واگذاری امور به مردم حرکت کنیم. حکمرانی باید از تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر تشخیص فردی فاصله بگیرد و بر پایه خرد جمعی و استدلال منطقی بنا شود.

 کپی‌برداری ممنوع

عبدالعلی زاده با تأکید بر اهمیت توسعه پایدار می گوید: توسعه، کپی‌برداری از مدل‌های خارجی نیست. هر کشوری باید توسعه را بر اساس شرایط مکانی، زمانی و فرهنگی خود بومی‌سازی کند. بسیاری از اقدامات ما که به نام توسعه انجام می‌شود، در واقع ضدتوسعه است.

او همچنین به لزوم تعریف علمی توسعه و سنجش معیارهای آن اشاره میکند و تأکید می کند که تصمیم‌گیری‌های مرتبط با توسعه باید مستند به پژوهش‌های علمی و تخصصی باشد. فهم اشتباه از توسعه می‌تواند دهه‌ها کشور را به بیراهه ببرد.

اهمیت تفکر راهبردی در توسعه مکران

در بخش دیگری از سخنانش، عبدالعلی زاده به ظرفیت‌های سواحل مکران برای ایجاد تحول اقتصادی اشاره می کند و می گوید: این منطقه می‌تواند به قطب تمدن‌سازی در ایران تبدیل شود. ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای صنایع مختلف، از جمله فولاد و پتروشیمی، باید به شکلی هدفمند و منطبق با نیازهای بلندمدت کشور انجام شود.

او همچنین بر ضرورت ایجاد شهرهای دانش‌بنیان و مراکز تحقیقاتی در این منطقه تأکید می کند و می افزاید که مهاجرت نخبگان باید به جای خروج از کشور، به سمت مناطق راهبردی نظیر مکران هدایت شود. باید شرایطی ایجاد کنیم که نخبگان و دانشمندان برای توسعه مناطق کلیدی کشور ترغیب شوند و به تحقق اهداف ملی کمک کنند.

تأکید بر بهره‌وری از فرصت‌های بین‌المللی

عبدالعلی زاده با اشاره به نقش کلیدی بنادر ایران در تجارت بین‌المللی می گوید: ما باید از فرصت‌های بین‌المللی برای توسعه مکران و بنادر جنوب استفاده کنیم. ایجاد ظرفیت‌های ترانزیتی و بندرهای خشک می‌تواند نقش ایران را در زنجیره تجارت جهانی تقویت کند.

او همچنین بر اهمیت برنامه‌ریزی بلندمدت تأکید میکند و میگوید: اگر امروز برای توسعه مکران و استفاده از ظرفیت‌های دریایی برنامه‌ریزی نکنیم، فرصت‌های طلایی را از دست خواهیم داد. سواحل مکران، با امکانات کم‌نظیر خود، باید به مرکز ثقل توسعه ایران تبدیل شود.