تغییرات اساسی در فرماندهی نظامی کرملین؛ ورق جنگ اوکراین بر می‌گردد؟

دانیال دلاوری: کمتر از ده روز تا شب کریسمس باقی مانده، شبی که اگر چه بخش زیادی از مردم دنیا آن را جشن می گیرند، اما برای اوکراینی ها یادآور گذشت دهمین ماه جنگ ویرانگر علیه کشورشان است. کرملین در طول این ده ماه نتوانسته به اهداف اولیه خود در این کارزار نظامی تجاوزگرایانه دست یابد و اوکراینی ها با ضدحملات اخیر خود توانسته اند بخشی از مناطق اشغالی سرزمینشان را آزاد کنند. این مسئله است که خوش بینی های قابل توجهی در میان حامیان کی یف برای شکست قطعی کرملین به وجود آورده است.

با این همه، مایک رایان، تحلیل گر مسائل روسیه، با انتشار مقاله ای در نشریه فارن‌افیرز با عنوان «تئوری جدید روسیه برای پیروزی»، تغییرات استراتژی مسکو برای ادامه جنگ را بررسی کرده است و سعی دارد مسیری که فرماندهی نظامی جدید روسیه در اوکراین دنبال می‌کند را پیش‌بینی کند. اکوایران این مقاله را در دو بخش  ترجمه کرده که بخش اول آن را در ادامه می‌خوانید.

کریسمس نامبارک

شب کریسمس امسال برای مردم اوکراین مصادف است با پایان دهمین ماه از شروع لشگرکشی ولادمیر پوتین به کشورشان. روزی که در آن جنگی شروع شد که ویرانی‌هایش از زمان جنگ جهانی دوم در اروپا دیده نشده بود. ده ها هزار اوکراینی کشته شدند، میلیون‌ها نفر آواره شدند و بیشتر کشور دسترسی به هیچگونه منبع انرژی ندارد، موضوعی که این نگرانی را برای کی‌یف ایجاد کرده که در طول زمستان بسیاری از مردم این کشور از سرما تلف شوند.

اما کریسمس برای روسیه نیز زمان چنان مبارکی نیست. مسکو برای یک کارزار جنگی کوتاه و پیروزمندانه برنامه‌ریزی کرده بود و در عوض اوکراین به آن‌ها درس تلخی درباره‌ی جنگ مدرن و مقاومت ملی داد. اوکراینی‌ها به طور پیوسته با ضربه زدن به نیروهای روسیه در میدان جنگ و خارج از آن توان نظامی روسیه را تحقیر کرده است. آنها اعتبار روسیه را هم در سراسر جهان و هم در ذهن سربازان، فرماندهان و شهروندان خود روسیه تضعیف کرده‌اند.

استراتژی موفق اوکراینی ها

استراتژی اوکراینی‌ها تا به این جا این بوده است که تا حد ممکن از درگیری مستقیم و فرسوده‌کننده اجتناب کنند، اما زمانی که فرصت برای پس گرفتن مناطق مهیا است از نزدیک درگیر شوند. این روش بسیار موثر بوده است. اوکراین توانسته روسیه را از کی‌یف دور کند، استان شمال شرقی خارکیف را پس بگیرد و بخش‌هایی از دونباس در جنوب و شرق را نیز آزاد کند. اخیراً نیز خرسون، تنها مرکز استانی که روسیه موفق به تصرف آن شده بود را آزادسازی کردند.

تغییر در فرماندهی؛ برای قضاوت نهایی هنوز زود است!

با این حال، هنوز خیلی زود است که روسیه شکست‌خورده تصور کنیم. حدود دو ماه پیش رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین یک فرمانده نظامی جدید به نام ژنرال سرگئی سوروویکین را برای رهبری تهاجم منصوب کرد. سوروویکین نسبت به اسلاف خود سنگدل‌تر و بی‌رحم‌تر، امّا کارآمدتر است. او در یکی از اولین اقدامات خود پس از انتصاب، یک کمپین هوایی سخت و هولناک را آغاز کرد که بسیاری از زیرساخت‌های انرژی اوکراین را نابود کرده است -یک تاکتیک با محور غیرنظامی که او در زمان رهبری نیروهای روسیه در سوریه نیز به کار گرفت. سوروویکین مسئول عقب‌نشینی روسیه از خرسون بود، اما برخلاف زمانی که روسیه از اطراف کی‌یف یا خارکیف عقب نشینی کرد، سوروویکین تمام تلاشش را کرد که این عقب نشینی به طور سازماندهی‌شده انجام شود.

ورود سوروویکین همزمان بود با یک تغییر عمده‌ی دیگر در استراتژی روسیه. ولادمیر پوتین متوجه شده است که نمی‌تواند کی‌یف را تصرف کند اما همچنان معتقد است که می‌تواند چهار استانی را که به تازگی (و به‌طور غیرقانونی) ضمیمه خاک روسیه کرده است، یعنی دونتسک، خرسون، لوهانسک و زاپوریژژیا را تسخیر کند و سوروویکین قرار است مجری این طرح باشد. پوتین امیدوار است که با طولانی شدن جنگ و فرا رسیدن زمستان، اروپا از کمک و پشتیبانی از اوکراین دست بردارد تا کشورهای این قاره بتوانند دوباره از واردات گاز روسیه بهره‌مند شوند. او معتقد است که اگر این حمایت‌ها کاهش بیابند، راه برای یک حمله جدید و موفق برای روسیه هموار خواهد شد و برای انجام این تهاجم او روی سوروویکین حساب می‌کند که بتواند ارتش را دوباره سازماندهی کند تا سازگارتر، منعطف‌تر و مؤثرتر عمل کند.

با توجه به مشکلات عدیده ارتش روسیه، از تجهیزات رو به زوال گرفته تا روحیه پایین سربازان، موفقیت برای سوروویکین دشوار خواهد بود، اما او به هر حال در تلاش است تا ارتش را تحت فرمانش متحد کند. نقشه‌های جنگی سوروویکین به وضوح متمرکز هستند -بر خلاف حملات گذشته که نیروهای روسیه را پخش و پراکنده می‌کردند. اگر کی‌یف قصد دارد که دست بالا را در میدان حفظ کند، باید استراتژی سوروویکین را پیش‌بینی و خود را با آن وفق دهد و در عین حال حمایت غرب را حفظ کند و این نیازمند ادامه نوآوری در میدان جنگ خواهد بود.

تضعیف‌شده امّا هنوز در میدان

برای کسانی که جنگ اوکراین را تا به این‌جا دنبال کرده اند بسیاری از آنچه روسیه برای سال آینده در سر دارد آشنا خواهد بود. برای مثال، مسکو به انتشار پروپاگاندا در مورد تجاوزات و تحریکات ناتو ادامه خواهد داد تا چین، هند و دیگر کشورهای بی طرف را از همکاری در تحریم های غرب باز دارد. همچنین از اطلاعات و اخبار نادرست استفاده خواهد کرد تا اطمینان حاصل شود که مردم روسیه به حمایت حداقلی خود از جنگ ادامه می‌دهند. زمانی که مسکو به ناچار مجبور شود مردم بیشتری را به جنگ اعزام کند حفظ فرمانبرداری مردم روسیه اهمیت ویژه‌ای پیدا خواهد کرد. حتی دیکتاتورها هم نیاز دارند که به سیاست داخلی توجه کنند.

همزمان پوتین جنگ انرژی خود را ادامه خواهد داد، با این امید که محروم کردن اروپا از گاز، کشورهای این قاره را متقاعد کند که کی‌یف را به پذیرش آتش‌بس تشویق کنند.

با این حال، استراتژی روسیه برخی از عناصر جدید نیز خواهد داشت و سوروویکین نقش مهمی در این تغییرات ایفا می‌کند. به نظر می رسد که سوروویکین اولین فرمانده نظامی باشد که پوتین به طور کامل از او حمایت می کند، و بنا به گفته آوریل هاینس، مدیر اطلاعات ملی آمریکا، رئیس جمهور روسیه حالا اطلاع بیشتری در مورد عملیات‌های نیروهای مسلح دارد. اگر پوتین از عملکرد سوروویکین و نتایج او در میدان مطمئن باشد، ممکن است که به او اختیارات بیشتری در استفاده از منابع کشور برای جنگ در اوکراین دهد.

یکی از اولویت‌های اصلی سوروویکین یکپارچه کردن گروه‌های مختلف ارتش خواهد بود، امّا یکپارچگی به تنهایی باعث نخواهد شد که نیروهای روسیه واقعاً برای جنگ آماده باشند. سوروویکین فرماندهی ارتشی را بر عهده دارد که از روحیه ضعیف رنج می برد و به طور پیوسته افراد و بهترین تجهیزات خود را از دست می‌دهد. شواهد تا به این جا نشان می‌دهد که نیروهایی که مسکو برای جایگزینی کشته‌ها و مجروحان بسیج کرده است، آموزش‌های سختی را که برای موفقیت نیاز دارند دریافت نکرده‌اند. حداقل در طول زمستان، سوروویکین در حالت دفاعی خواهد بود و هر کاری که می‌تواند انجام خواهد داد تا نیروهای خود در برابر حملات مداوم اوکراین حفظ کند.