به گزارش اکوایران، یک مقام بلندپایه سازمان ملل متحد با هشدار نسبت به کاهش فرصت برای دیپلماسی، خطاب به شورای امنیت گفت که همه طرف ها باید مسائل باقی مانده مربوط به احیای برجام را حل و فصل کنند تا دستاوردهای به دست آمده تا به امروز حفظ شود، این در حالی است که در میان اعضا در مورد عامل توقف مذاکرات اختلاف وجود داشت.

اختلاف نظر در میان اعضا

بنا بر گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان ملل، شب گذشته، طی نشست ادواری شورای امنیت پیرامون اجرای قطعنامه 2231، رزماری دی کارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی و ایجاد صلح، با اشاره به اینکه ایالات متحده و ایران هنوز به اجرای کامل و موثر برجام بازنگشته اند، اظهار داشت که «به نظر می رسد فضا برای دیپلماسی به سرعت در حال کاهش است».

از زمان آخرین جلسه شورای امنیت در مورد این موضوع، آژانس بین المللی انرژی اتمی از نصب سانتریفیوژهای جدید و تولید اورانیوم غنی شده بیشتر در ایران گزارش داده و در حالی که آژانس قادر به راستی آزمایی ذخایر ایران نیست، تخمین زده می شود که این ذخایر به بیش از 18 برابر مقدار مجاز مصرح در برجام رسیده باشد.  علاوه بر این، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرده که اقدامات اخیر ایران بر توانایی آژانس برای تضمین ماهیت برنامه هسته‌ای ایران تأثیر گذاشته است.

او از ایران خواست تا اقداماتی را که از جولای 2019 آغاز کرده و با تعهدات هسته‌ای‌ مصرح در برجام مغایرت دارد، برگرداند و از ایالات متحده خواست تا تحریم‌های خود را بر اساس این توافق لغو کند. وی در ادامه خاطرنشان کرد که چندین کشور اطلاعاتی در رابطه با فعالیت‌های ایران ارائه کرده‌اند که منعکس‌کننده دیدگاه‌های متفاوت میان کشورهای عضو در مورد مغایرت این اقدامات با قطعنامه 2231 (2015) است. وی با تاکید بر اینکه بازگرداندن این توافق برای اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران به جامعه بین‌المللی حیاتی است، همه طرف‌ها و ایالات متحده را تشویق کرد تا تلاش‌ها را برای حل و فصل مسائل باقی‌مانده از سر بگیرند تا مبادا دستاوردهای حاصل از این برنامه به‌طور کامل از بین بروند.

انتقاد اروپا

در ادامه این نشست، سیلویو گونزاتو به نمایندگی از جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجه عالی اتحادیه اروپا، مدعی شد: «تصمیم یکجانبه ایران در ژوئن مبنی بر حذف تمامی تجهیزات نظارتی و نظارتی مرتبط با برنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نگرانی‌های موجود را تشدید کرده است. ایران که توافق برای بازگرداندن طرح را مشروط به حل و فصل مسائل پادمانی باقیمانده کرده است، باید به طور کامل با آژانس همکاری کند».

وی با ابراز تأسف از اینکه ایران همچنان با پیامدهای اقتصادی پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌های یکجانبه مواجه است، خاطرنشان کرد: تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته‌ای اتحادیه اروپا همچنان لغو شده است. با این حال او با تکرار ادعاهای غرب از حمایت نظامی ایران از جنگ روسیه در اوکراین ابراز نگرانی کرد و افزود که این اتحادیه در صورت لزوم به پاسخگویی خود ادامه خواهد داد.

اصرار از واشنگتن، انکار از مسکو و پکن

رابرت وود، معاون سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد هم در این جلسه مدعی شد که کشورش ماه ها درگیر مذاکرات جدی با هدف بازگشت متقابل به اجرای کامل برنامه بوده، با این حال، اقدامات ایران مسئول جلوگیری از رسیدن به نتیجه بوده است. او گفت: «علاوه بر این، امتناع مکرر تهران در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و گسترش برنامه هسته‌ای‌اش، تردید ایالات متحده را در مورد تمایل و توانایی ایران برای دستیابی به توافق تقویت می‌کند». وی ادامه داد که با توجه به همکاری فزاینده ایران با بخش دفاعی روسیه، ایالات متحده از تخلفات بیشتر در آینده بیم دارد. او گفت: «این قابل قبول نیست«.

اماواسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل، تاکید کرد که اقدامات ایالات متحده باعث شکست توافق شده و تمام اقدامات بعدی تهران واکنشی صرف به فشارهای ایالات متحده بوده است. وی با اشاره به اتهام ارسال پهپاد توسط ایران به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین، گفت که چنین ادعاهایی آشکارا ساختگی و نادرست است. وی گفت: «ما هیچ مشکل حل نشدنی برای جلوگیری از احیای برجام نمی بینیم»، اما افزود که تلاش برای اعمال فشار بر ایران می تواند چشم انداز احیای توافق را کاملاً نفی کند.

گنگ شوانگ از چین هم گفت که خروج یکجانبه از برجام توسط دولت قبلی ایالات متحده و فشار اعمال شده بر ایران باعث آغاز بحران هسته ای ایران شده است. وی با اشاره به تصمیم دولت کنونی ایالات متحده برای بازگشت به توافق و دورهای متعدد مذاکرات انجام شده از آن زمان، ابراز تاسف کرد که از اوت گذشته، مذاکرات برای ازسرگیری پایبندی مجدد به بن بست خورده است و آینده موضوع هسته ای ایران را مبهم کرده است، آن هم در زمانی که وضعیت امنیت جهانی پیچیده است. وی با تاکید بر نیاز به «خرد دیپلماتیک»، از مواضع انعطاف‌پذیر اخیر ایران در قبال مسائل باقی‌مانده استقبال کرد و افزود: «آمریکا و سایر طرف‌های ذیربط باید از فرصت استفاده کرده و در نیمه راه با ایران دیدار کنند». وی با بیان اینکه ما باید اصول اولیه انصاف را رعایت کنیم، افزود: ایالات متحده به عنوان طرفی که باعث بحران هسته‌ای ایران شد، باید به مسئولیت خود آگاه باشد و در برداشتن گام‌های ملموس و همچنین برداشتن همه تحریم های یکجانبه علیه ایران پیشتاز باشد».

توپ در زمین کیست؟

نماینده امارات متحده عربی هم در این خصوص ابراز امیدواری کرد که گفت‌وگو بین ایران و آژانس می‌تواند برای بازیابی توانایی آژانس برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای تهران ادامه یابد. با این حال، او نسبت به یافته‌های گزارش دبیرکل سازمان ملل ابراز نگرانی کرد که تائید می‌کند قطعات موشک‌های کروز توقیف شده توسط بریتانیا شباهت‌های زیادی با موشک‌های کروز مورد استفاده حوثی‌ها در حملات خود علیه عربستان سعودی و کشورش دارد. وی تاکید کرد که شورا باید برای مقابله با تهدید بازیگران غیردولتی که به فناوری موشکی و پهپادی دست می یابند و از افتادن چنین سلاح هایی به دست تروریست ها جلوگیری کند، اقدامات بیشتری انجام دهد.

امیرسعید ایروانی، نماینده ایران هم اظهار داشت که این توافق تنها با رسیدگی به علل اصلی وضعیت فعلی آن -خروج ایالات متحده از توافق- قابل بازیابی است. پیش از این، پایبندی کامل تهران به تعهدات مرتبط هسته‌ای خود ذیل برجام توسط آژانس تایید شده و گام‌های آن در واکنش به خروج ایالات متحده، اقدامات اصلاحی بر اساس حقوقش بر اساس توافق بود. . علاوه بر این، ایران رسماً اعلام کرده است که هرگز اقلام مرتبط به سیستم‌های حمل سلاح هسته‌ای را تولید یا عرضه نکرده و همچنین قصدی برای آن ندارد. وی با تاکید بر پایبندی ایران به گفت‌وگو و دیپلماسی، تاکید کرد که «اکنون توپ در اختیار آمریکاست».

اما نماینده آمریکا که برای بار دوم سخنرانی کرد، در واکنش به این سخنان مدعی شد: «همه می‌دانند که خواسته‌های فرابرجامی ایران دلیل عدم بازگشت به تبعیت دوجانبه به توافق است. علاوه بر این، تهران همه پیشنهادات سازش را رد کرده است. توپ در زمین ایالات متحده نیست. برعکس، توپ در زمین ایران است».