همه جنجال‌های یک بالون؛ از لغو سفر به پکن تا درخواست شلیک

به گزارش اکوایران، غوغای سیاسی بر سر یک بالون جاسوسی چینی که بر فراز آمریکا در حال حرکت است، نه تنها سفر دیپلمات ارشد آمریکایی به پکن به هم زد، بلکه تهدیدی برای برهم زدن تلاش‌های دو کشور جهت تثبیت روابط پرتنش میانشان ایجاد کرده است.

واکنش ایالات متحده به آنچه که به نظر می‌رسد یک عملیات جاسوسی بد موقع بوده باشد، عواقب طولانی مدتی برای تلاش‌ها جهت تثبیت روابط خواهد داشت، روابطی که در حال حاضر نزدیک به پایین‌ترین سطح خود در تاریخ هستند. بنابر گزارش رویترز، برخی از قانونگذاران آمریکایی از جو بایدن، رئیس جمهور دموکرات، می‌خواهد که چین را به دلیل آنچه آن‌ها نقض غیرقابل قبول حاکمیت آمریکا می‌دانند، پاسخگو کند.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، که سفری را که قرار بود روز جمعه آغاز شود به تعویق انداخت، گفت که «در صورت فراهم شدن شرایط» برای سفر به پکن  آماده خواهد بود، اما در صورت احیا این سفر، دولت ممکن است به سختی تحت فشار قرار گیرد، مگر اینکه چین نشانه‌ای جدی از حسن نیت نشان دهد.

دانیل راسل، دیپلمات ارشد آمریکا درمسائل آسیا در زمان باراک اوباما، گفت که «بهانه خنده دار» چین مبنی بر اینکه بالن مشاهده شده یک بالون هواشناسی بوده است، به حل مشکل کمکی نکرده است.

راسل با اشاره به دیدار ماه نوامبر میان بایدن و شی جین پینگ، رهبر چین در اندونزی، گفت: «این حادثه مواضع را سخت‌تر کرده است و هیچ تضمینی وجود ندارد که دو طرف بتوانند در مسیر کاهش تنش قرار بگیرند.»

روابط دیپلماتیک بین ابرقدرت‌ها در چند سال گذشته به شدت تضعیف شده است و در آگوست گذشته، زمانی که نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا از تایوان بازدید کرد، به بدترین وضعیت خود در دهه‌های اخیر سقوط کرد و پکن را بر آن داشت تا مانورهای نظامی را در نزدیکی این جزیره مورد مناقشه برگزار کند.

از آن زمان، دولت بایدن گفته است که امیدوار است بتواند یک کانال ارتباطی ایجاد کند و اطمینان حاصل کند که این رقابت به درگیری منجر نمی‌شود.

اما جمهوری‌خواهانی که مجلس نمایندگان را کنترل می‌کنند، به دنبال راه‌هایی برای بررسی تهدیدات احتمالی از سوی رقیب اصلی ژئوپلیتیک آمریکا هستند و به سرعت بایدن را در مورد این بالون تحت فشار قرار دادند و نحوه ورود آن به حریم هوایی ایالات متحده را زیر سوال بردند.

درخواست‌ها برای سرنگون کردن بالون

مایکل مک کال، رئیس جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، روز جمعه خواستار دانستن این شد که چرا دولت بالون را ساقط نکرده است و رئیس‌جمهور را متهم کرد که اجازه داده است این بالون «یک تهدید مستقیم و دنباله‌دار برای امنیت ملی ایالات متحده» ایجاد کند.

چین اغلب از نظارت بر ارتش در حال گسترش خود توسط کشتی‌ها و هواپیماهای آمریکایی شکایت می‌کند، اگرچه چنین عملیات‌های نظارتی‌ای در سال‌های اخیر همیشه از آب‌ها و حریم هوایی بین‌المللی انجام شده است.

حال و هوا در چین نیز در مورد مسئله بالون تیره بود. دولت این کشور ابراز تأسف کرده است که یک «کشتی هوایی» که برای اهداف غیرنظامی هواشناسی و سایر اهداف علمی استفاده می‌شد، از مسیر خود منحرف شده است. با این حال، برخی از مفسران داخلی در چین نسبت به واکنش آمریکا خشمگین هستند.

ژو فنگ، رئیس دانشکده روابط بین‌الملل در دانشگاه نانجینگ گفت: «اگر بلینکن به خاطر بالون سفر خود به پکن را لغو می‌کند، من آن را به عنوان بهانه‌ای می‌بینم تا کاری را که از ابتدا می‌خواست انجام دهد و به چین سفر نکند.»

به گفته برخی تحلیلگران، اگر بلینکن این دیدار را انجام می‌داد، احتمالا دولت در معرض انتقادات شدیدتری قرار می‌گرفت مبنی بر اینکه رویکردش نسبت به چین از موضع ضعف است.

فرصت های از دست رفته

از ابتدا انتظارات از این سفر بلینکن پایین بود، اما او قصد داشت مسئله شهروندان آمریکایی که ایالات متحده می‌گوید به ناحق در چین بازداشت شده اند را مطرح کند و پکن را به همکاری برای جلوگیری از قاچاق فنتانیل-ماده مخدر مرگبار- به آمریکا وادار کند ، هر دو زمینه‌ای که هر گونه پیشرفت در آنها می‌توانست شتابی در همکاری ایجاد کند و به بقیه مسائل میان دو کشور تعمیم یابد.

ایوان کاناپاتی، معاون سابق شورای امنیت ملی کاخ سفید در امور آسیا، گفت که او پیش‌بینی می‌کند که یک رشته جلسات استماع در کنگره در مورد چین برگزار شود که توجیه سفر به پکن را برای بلینکن دشوارتر کند، مگر اینکه بتواند آمریکایی‌های بازداشت شده را آزاد کند. با یک امتیاز بزرگ دیگر دریافت کند.

چین نیز خواهان یک رابطه با ثبات با ایالات متحده است تا بتواند بر اقتصاد خود تمرکز کند، که حالا توسط سیاست رها شده کووید صفر آسیب دیده است.

درک گروسمن، تحلیلگر مسائل هند و اقیانوسیه، گفت: «به طور کلی، من فکر می‌کنم دولت بایدن بخواهد این سفر را دوباره برنامه‌ریزی کند، چرا که مسائل زیادی روی میز وجود دارد که شانس حل شدن را دارند.»