نبرد مرگ‌وزندگی؛ بزرگ‌ترین تهدید برای حکومت پوتین

به گزارش اکوایران، ولادیمیر پوتین می‌گوید که از دعواهای دوران کودکی‌اش در زادگاهش سن پترزبورگ آموخته است که: «اگر می‌خواهید در دعوا پیروز شوید، باید آن را تا آخر پیش ببرید، گویی سرنوشت‌سازترین نبرد زندگی‌تان است.»

به نظر می‌رسد این درس که در جدیدترین بیوگرافی رئیس جمهور روسیه ذکر شده است، در حالی که حمله او به اوکراین با شکست و بن بست مواجه شده است، راهنمای اوست. و همین طور مرد قدرتمند کرملین، که جنگ را در 24 فوریه 2022 آغاز کرد و می‌تواند هر وقت که بخواهد به آن پایان دهد، مصمم است که بی رحمانه و به هر قیمتی در آن پیروز شود.

بنابر یادداشت منتشر شده در اسوشیتدپرس، او این ماه در هشتادمین سالگرد نبرد استالینگراد که اقبال مسکو را در جنگ جهانی دوم متحول کرد، به هموطنان خود گفت: «تمایل به فراتر رفتن به خاطر میهن و حقیقت، برای انجام غیرممکن‌ها، در خون، در شخصیت مردم چند قومی ما بوده و می‌ماند.»

اما به نظر می رسد تا کنون، قمار پوتین در حمله به همسایه کوچکتر و ضعیفترش، نتیجه معکوس داشته است و بزرگترین تهدید را برای بیش از دو دهه حکومت او ایجاد کرده است.

تاریخ و موانع مدرن

او "عملیات نظامی ویژه" خود را به نام غیرنظامی کردن و "نازی‌زدایی" اوکراین آغاز کرد و به دنبال محافظت از اقوام روس، جلوگیری از عضویت کیف در ناتو و نگه داشتن این کشور در "حوزه نفوذ" روسیه بود. در حالی که او ادعا می کند که اوکراین و غرب این تهاجم را تحریک کرده‌اند، غربی‌ها دقیقا برعکس آن را می‌گویند - که این یک اقدام تجاوزکارانه غیرقانونی و گستاخانه علیه کشوری با یک دولت منتخب دموکراتیک بوده است.

پوتین اساس تهاجم را بر مقاله‌ای 5000 کلمه‌ای که در سال 2021 نوشته است، پایه گذاری کرد که در آن مشروعیت اوکراین به عنوان یک ملت را زیر سوال می‌برد. این تنها آخرین فصل از وسواس طولانی مدت او نسبت به این کشور و عزمش برای تصحیح آن چیزی بود که به عقیده او یک اشتباه تاریخی بود که اجازه داد کیف از مدار مسکو خارج شود. او به سه قرن پیش برگشت و به پطر کبیر رسید تا تلاش خود برای تسخیر مجدد سرزمین‌های تحت کنترل روسیه را توجیه کند. اما اصلاح تاریخ به زودی با موانع مدرن مواجه شد.

فیلیپ شورت، روزنامه‌نگار بریتانیایی که سال گذشته زندگی‌نامه‌ او را با عنوان «پوتین» منتشر کرد، گفت: «به معنای واقعی کلمه، هر کاری که او قصد انجام آن را داشت، به طرز فاجعه‌باری اشتباه پیش رفت.»

با وجود تجربه مداخله نظامی در چچن، سوریه و گرجستان، پوتین ارتش خود را دست بالا گرفت و مقاومت اوکراین و حمایت غرب را دست کم گرفت. رسانه‌های روسی سعی می‌کنند با نشان دادن تصاویری از پوتین در حال تیراندازی در میدان تیر نظامی یا در لباس جودو اقتدار او را تقویت کنند، اما جنگ کاستی‌های او و ضعف ارتش و سرویس‌های اطلاعاتی‌اش و بسیاری از بخش‌های اقتصادی روسیه را آشکار کرده است.

نیروهای اوکراینی بیش از نیمی از سرزمین‌هایی را که روسیه تصرف کرده بود آزاد کرده‌اند. این جنگ ده‌ها هزار نفر را از هر دو طرف کشته، ویرانی‌های گسترده‌ای را به بار آورده و نه تنها اوکراین، بلکه سوئد و فنلاند را تشویق به عضویت در ناتو کرده است. این تحولات تهدید امنیتی برای روسیه را افزایش داده و دهه‌ها ادغام روسیه با غرب را خنثی کرده و انزوای بین المللی این کشور را به همراه آورده است.

به طور فزاینده‌ای به نظر می‌رسد که پوتین در یک درگیری بسیار طولانی‌تر و دشوارتر از آنچه که انتظار داشت، فی‌البداهه عمل می‌کند. به عنوان مثال، او تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای کرد، امّا سپس عقب‌نشینی و دیگر در مورد آن صحبت نکرد.

از نظر پوتین، غرب مهاجم است و می‌خواهد روسیه را در هم بکوبد. روایت او از جنگ به همراه اقدامات سرکوبگرانه فزاینده برای ساکت کردن مخالفت‌های داخلی، حمایت میهن‌پرستانه را در میان بسیاری از هموطنانش ایجاد کرده است. اما او باید با یک ساختار قدرت ناکارآمد و از بالا به پایین که از اتحاد جماهیر شوروی به ارث رسیده است، با مرزهای متخلخل جهانی به هم پیوسته، و در برابر قربانی‌هایی که مردم روسیه برای جنگ او می‌دهند مقابله کند.

یک رهبر نامنظم اما مصمم

در مصاحبه با آسوشیتدپرس، آقای شورت، تحلیلگران دیگر و یکی از مقامات سابق کرملین، پوتین 70 ساله را یک رهبر نامنظم و تضعیف‌شده، غیرمنعطف و با تفکری منسوخ توصیف می‌کنند که لقمه بزرگتر از دهانش برداشته و حالا در مورد مشکلات در انکار است.

آنها می‌گویند که به نظر می‌رسد او نگران خراب شدن مقابل افکار عمومی داخلی است. پوتین که عمدتاً به دلیل نگرانی‌های ناشی از کووید و امنیت شخصی خود، از فضاهای اجتماعی منزوی شده است، با مجموعه کوچکی از مشاوران صحبت می‌کند، اما به نظر می‌رسد آنها تمایلی به دادن ارزیابی‌های صادقانه به او ندارند.

آقای شورت معتقد است که رهبر کرملین «خود را در گوشه ای گیر انداخته است. او به دنبال راهی برای جلو رفتن است، اما فکر نمی‌کنم آن را پیدا کرده باشد. شخصیت او به گونه‌ای است که هزینه بیشتری می‌دهد و سخت‌تر می‌جنگد، به خاطر همین بعید است که تسلیم شود».

به گفته تاتیانا استانووایا، عضو ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی «این پوتین نیست که بر روسیه حکومت می کند، این شرایط است که بر پوتین حکومت می‌کند.»

فیونا هیل، که در سه دولت گذشته ایالات متحده مقام داشته و از اعضای ارشد موسسه بروکینگز است، معتقد است که پوتین می‌خواست به سرعت در اوکراین پیروز شود، رئیس‌جمهور جدیدی را در کیف نصب کند و آن‌ را مجبور کند تا به اتحاد اسلاوها در کنار روسیه و بلاروس بپیوندد.

اما اکنون، به گفته استانووایا، «به نظر می‌رسد که هیچ امیدی وجود ندارد که درگیری را بتوان از راه دیگری غیر از راه نظامی حل کرد. و این ترسناک است.»

چه چیزی در پیش است

دیمیتری اورشکین، تحلیلگر سیاسی و استاد دانشگاه ریگا در لتونی، گفت که پوتین می‌تواند در اهداف خود در اوکراین تجدید نظر کند و با ایجاد یک کریدور زمینی از روسیه به کریمه و تصرف مناطق دونتسک و لوهانسک در شرق اعلام کند که به آنها دست یافته است. سپس می‌تواند بگوید: «ما آنها را مجازات کردیم. به آنها نشان دادیم که رئیس کیست. ما همه کشورهای ناتو را شکست دادیم.»

اما کیف هیچ تمایلی برای واگذاری قلمرو نشان نداده است، و برای اینکه پوتین بتواند این را به عنوان یک پیروزی تصویر کند «او باید خود را متقاعد کند که اوکراین را شکست داده است. و او بهتر از هر کسی می‌داند که در واقع شکست خورده است.»

در حالی که شکست‌های نظامی روی هم جمع می‌شوند، روس‌ها از نظر روانی در حال جدا شدن از واقعیت هستند و با خود فکر می‌کنند: «بله، می‌بینیم که چیزی در جنگ مشکل دارد، اما نمی‌خواهیم بدانیم».

به گفته او، این جدایی از واقعیت همراه با مشکلات اقتصادی می‌تواند به پوتین ضربه بزند، شاید در بهار امسال، زمانی که روس‌ها بپرسند، "تو قول پیروزی به ما دادی، پس کجاست؟"

عباس گالیاموف، نویسنده پیشین سخنرانی‌های پوتین گفت که رئیس جمهور روسیه اشتباهات و شکست‌ها را نمی‌پذیرد و «به شدت به پیروزی نیاز دارد تا این را ثابت کند که او یک مرد قدرتمند است.»

او گفت که حتی در ارتش نیز برخی در حال تبدیل شدن به منتقد هستند: «زمانی که او برای بیش از نیمی از روس‌ها منفور باشد - و ما در حال حرکت به این سمت هستیم - شانس یک کودتا، کودتای نخبگان یا کودتای نظامی افزایش خواهد یافت. »

استانوایا و شورت معتقدند که هیچ قیامی قریب الوقوع نیست. استانوایا گفت: «حتی اگر مردم رنج می‌برند و ناراضی و عصبانی هستند، راهی برای سیاسی کردن این نارضایتی وجود ندارد.»

مرگ یا جانشینی

احتمال دیگر مرگ ولادیمیر پوتین 70 ساله در مقام ریاست جمهوری است، اما ویلیام برنز، رئیس سیا در این مورد تردید دارد.

برنز، سفیر سابق آمریکا در مسکو، در ماه ژوئیه در مجمع امنیتی آسپن در کلرادو گفت: «شایعات زیادی در مورد سلامت رئیس جمهور پوتین وجود دارد، و تا آنجا که می‌توانیم بگوییم، او کاملاً سالم است.»

در طرف دیگر، شورت می‌گوید که پوتین مراکز قدرت رقیب با یکدیگر ایجاد کرده است و چنان کنترل‌های امنیتی شدیدی دارد که بیشتر احتمال دارد دچار یک حمله قلبی کاملاً پیش‌بینی نشده شود تا اینکه توسط اطرافیانش سرنگون شود.

او و هیل معتقدند پوتین در نهایت به دنبال جانشینی خواهد بود. گالیاموف «تکنوکرات‌هایی» مانند سرگئی سوبیانین، شهردار مسکو و میخائیل میشوستین، نخست‌وزیر مسکو را به عنوان احتمالات فهرست می‌کنند. هیل گفت دمیتری مدودف، که پوتین از سال 2008 تا 2012 او را به عنوان رئیس جمهور جای خود گذاشت، «به نظر می رسد دوباره برای آن نقش دندان تیز کرده است.»

در حال حاضر، پوتین همچنان رئیس است. او در بیوگرافی خود در سال 2000 خاطرنشان کرد: «در جنگ همیشه اشتباهات زیادی وجود دارد. ... باید نگرش عمل گرایانه داشته باشید. و باید مدام به پیروزی فکر کنید.»

زمانی که خبرنگاری در ماه دسامبر از او پرسید که آیا "عملیات نظامی ویژه" او در اوکراین بیش از حد طولانی شده است، پوتین با یک اصطلاح روسی در مورد اهداف بزرگی که به صورت تدریجی به دست می‌آیند پاسخ داد: «مرغ دانه به دانه نوک می‌زند.»