به گزارش اکوایران، 14می ده‌ها میلیون رای‌دهنده پای صندوق‌های رای می‌روند تا در کارزاری شرکت کنند که در جریانش ممکن است به دو دهه حیات سیاسی رجب طیب اردوغان پایان داده شود.

پایان حیات سیاسی «سلطان» نزدیک است؟

ناظران می‌گویند انتخابات پیش رو جدی‌ترین چالش سیاسی برای «سلطان» از زمان پیروزی حزب عدالت و توسعه (حزب تحت رهبری اردوغان) در انتخابات سال 2002 قلمداد می‌شود. اگرچه مخالفان رئیس جمهوری ترکیه مدت‌هاست از انباشت قدرت در دستان «سلطان» و سرکوب مخالفان سیاسی‌اش انتقاد می‌کنند، اما اردوغان هنوز در پایگاه خود دارای محبوبیت است.

آنگونه که واشنگتن پست نوشته، تحت رهبری اردوغان نقش ترکیه به عنوان دلال قدرت منطقه‌ای و بین‌المللی به شکل قابل توجهی برجسته شده است، از همین رو سراسر خاورمیانه و حتی فراتر از آن جهان نتایج کارزار را رصد خواهند کرد. نظرسنجی‌های ترکیه نشان می‌دهد که دو جناح اصلی، ائتلاف جمهور تحت رهبری اردوغان از یک سو و ائتلاف شش نفره اپوزیسیون در سوی دیگر، در رقابتی تنگاتنگ قرار خواهند گرفت. براساس نظرسنجی انجام شده در ماه آوریل، رقیب اصلی «سلطان» برای ریاست جمهوری کمال قلیچدار اوغلو است، هرچند تفاوت آرای دو چهره اندک است.

درباره یکه‌تاز میدان سیاست ترکیه

تردیدهایی جدی درباره توانایی اوغلو جهت کنار زدن اردوغان وجود دارد؛ چهره‌ای که در عرصه زمامداری گوی رقابت را هم از کمال آتاتورک - بنیانگذار ترکیه نوین - هم ربوده است. اردوغان 60 ساله پیش‌تر در جریان مبارزات انتخاباتی‌اش به واسطه بیماری در خانه بود و حالا در مراحل پایانی تجمعات انتخاباتی تلاش دارد فعال‌تر باشد. «سلطان» از سال 2003، زمانی که عنوان نخست وزیری را عهده دار شد، رهبری ترکیه را بر عهده داشت و این سمت را تا سال 2014 حفظ کرد و بعد در قامت رئیس جمهوری فعالیتش را آغاز کرد.

او سال 2017 موفق شد در جریان یک همه پرسی دامنه اختیاراتش را به عنوان رئیس جمهور گسترش داده و سیستم پارلمانی ترکیه را با سیستم ریاستی جایگزین و پست نخست وزیری را حذف کند. این رفراندوم فرصت داد تا بدون تایید پارلمان حکم صادر کند؛ گزاره‌ای که انتقادهای بسیاری را به دنبال داشت. بسیاری از منتقدان اردوغان باور داشتند که او بدین طریق پایه های حکومت استبدادی را تقویت خواهد کرد. پس از کودتای نافرجام سال 2016، اردوغان تلاش کرد تا کوچک‌ترین روزنه‌ها را بسته و با حمله به روزنامه‌نگاران و منتقدان، مخالفانش را در موضع ضعف قرار دهد. او تا جایی پیش رفت که سال گذشته با تصویب قانونی، مجازات کسانی را که اطلاعات نادرست منتشر می‌کردند، زندان تعیین کرد.

زلزله ویرانگر بهانه‌ای در دست رقیب

اردوغان حامیان خود را دارد؛ همان‌هایی که دلخوش هستند به وعده هایی چون تخفیف های مالیاتی، وام های ارزان قیمت مسکن، یارانه های انرژی و تعهد به عدم افزایش عوارض جاده ها و پل ها.اما پس از دو زمین لرزه ماه فوریه که شهرهای جنوب این کشور را ویران و بیش از 500 هزار کشته در این کشور و سوریه برجای گذاشت، دولت به واسطه امداد رسانی کند و ناتوانی اش جهت اجرای قوانین ساختمانی هدف انتقادهای تندی قرار گرفت. اوغلو در همان بازه زمانی صراحتا اعلام مرد که فرو ریختن بسیاری از ساختمان ها نتیجه سیاست های سودجویانه سیستماتیک حاکم است. او همچنین اردوغان را مسئول اصلی این فاجعه قلمداد کرد.

 «سلطان» عزمش را برای تضعیف مخالفانش جزم کرده، او هفته گذشته حزب رقیب را به همسویی با تروریست ها متهم کرد و با اشاره به حزب دموکراتیک خلق حامی کردها گفت که آنها می خواهند کشور را در اختیار گروه های تروریستی که تحت رهبری امپریالیست ها هستند، بسپارند.

اوغلو؛ ستاره سیاسی در حال ظهور؟

اوغلو 74 ساله به دلیل شکست های گذشته، در کارزار جاری تلاش دارد تا به شکل موثرتری از رسانه های اجتماعی برای کسب آرای بیشتر استفاده کند.بلوک تحت رهبری اش هم جسورتر شده و می خواهد تا حمایت مخالفانی که سال 2019 در انتخابات شهرداری شهرهای بزرگ به پیروزی رسیدند را از آن خود کند. به همین دلیل به باور گروهی از تحلیلگران، اوغلو، ستاره سیاسی در حال ظهور است آن هم در شرایطی که بسیاری از چهره های قدرتمند چون اکرم امام اوغلو، از منتقدان سرسخت اردوغان در زندان هستند.

پیروزی مشروط اوغلو!

اگرچه احزاب اپوزسیون ترکیه توانسته اند تا در استانه انتخابات اختلاف هایشان را مدیریت کنند، با این همه پیروزی اوغلو در گرو همسویی منافعش با رقبایی است که زیر یک چتر واحد رویاروی اردوغان قرار گرفته اند. اوغلو بر مسائلی متمرکز شده که محبوبیت اردوغان را کاهش داده و همزمان متعهد شده که با اصلاحات ظاهری دولت در ساختار قضایی جهت تضعیف مخالفان، بحران مرتبط با هزینه زندگی مقابله کرده و برابری جنسیتی و حاکمیت قانون را در اولویت برنامه هایش قرار دهد.

او از بازگشت سیاست های اقتصادی ارتدوکس و احیای سیستم حکومتمداری پارلمانی، احیای نقش نخست وزیری و کاهش اختیارهای ریاست جمهوری هم می گوید.

جهان در انتظار نتیجه کارزار ترکیه

 در این میان بیش از همه کشورهای اروپایی بالاخص سوئد؛ بازیگری که اردوغان تلاشش برای عضویت در ناتو را متوقف کرده، انتخابات ترکیه را به نظاره نشسته اند. اگرچه آنکارا ماه گذشته به فنلاند برای پیوستن به ائتلاف نظامی رای مثبت داد و بدین گونه مرزهای ناتو را به روسیه نزدیک تر کرد، اردوغان همچنان از درخواست سوئد برای عضویت در این نهاد نظامی خودداری می کند. مشاور ارشد سیاست خارجی اوغلو ماه مارس در این باره به پولتیکو گفت که مانع جاه طلبی های سوئد در ناتو نخواهد شد. به گفته او اگر مشکلات دوجانبه را به نهادی چند جانبه مرتبط کنید، شاهد نوعی قطبی سازی خواهیم بود.

اوغلو همچنین وعده داده تا روابط تیره ترکیه با اتحادیه اروپا را احیا و دورنمای مذاکرات الحاقی را که مدت ها است متوقف شده را افزایش دهد و همزمان بر اهمیت تعمیق روابط اقتصادی و همکاری در حوزه های مهاجرت و پناهندگان تاکید دارد.

مرزهای گسترده ترکیه با سوریه موجب شده تا آنکارا با بحران پناهجویان روبرو شود. زمانی آوارگان سوری در ترکیه مورد استقبال قرار می گرفتند اما حالا افکار عمومی علیه آنها تغییر کرده و آنها به هدفی محبوب برای سیاستمداران افراطی ملی گرا تبدیل شده اند، همان هایی که می گویند مهاجران از عوامل رکود اقتصادی هستند. حالا اوغلو در صدد است تا موضعی معتدل اتخاذ کند؛ موضعی متفاوت با اردوغان که برای اتحادیه اروپا خط و نشان کشیده بود که در صورت عدم حمایت، مرزها را بر روی آنها باز خواهد کرد تا راهی قاره سبز شوند.

رویکرد جانشین احتمالی اردوغان در ارتباط با جنگ اوکراین

پس از حمله روسیه به اوکراین، ترکیه تلاش کرد تا نقش میانجی را ایفا کند، از همین رو میزبان دور اولین رایزنی های دیپلماتیک میان مسکو و کی یف بود، رایزنی هایی که با تشدید درگیری ها بی نتیجه ماند. ترکیه همچنین تابستان گذشته توافقنامه ای با میانجیگری سازمان ملل متحد برای صادرات غلات را به امضای روسیه رساند.

اردوغان در جریان این نبرد تلاش کرد تا موضعی بینابین اتخاذ کند، او با غرب جهت تحریم روسیه هم صدا نشد اما اجازه فروش هواپیماهای بدون سرنشین را به اوکراین داد. ترکیه هنوز نفت روسیه را وارد می کند.در همین راستا اوغلو متعهد شده که در صورت پیروزی و برگزیده شدن به عنوان رئیس جمهوری تعامل با روسیه و ترکیه را حفظ کرده و همچنان در قامت میانجی عمل کند. با این همه او بر موقعیت آنکارا به عنوان عضو ناتو تاکید دارد.