به گزارش اکوایران، در چند سال اخیر صحبت‌های متعددی درباره اصلاح قانون سربازی از سوی نمایندگان مجلس مطرح شده است. این‌بار علی بهادری جهرمی - سخنگوی دولت - درباره این موضوع سخن گفت. اواسط اردیبهشت سخنگوی دولت در توئیتی که از آن با عنوان «خبر خوش برای مشمولان سربازی» یاد کرد، نوشت: «‌خبر خوب برای مشمولان سربازی؛ لایحه اصلاح قانون وظیفه عمومی برای طی مراحل قانونی در دستور کار دولت قرار گرفته است. گسترش مفهوم وظیفه عمومی به امور فرهنگی، فناوری و اقتصادی، تغییر در معافیت‌ها و معاف شدن مشمولان مازاد به تشخیص ستاد کل، از مواردی است که در لایحه در نظر گرفته شده است»؛ توئیتی که بلافاصله با واکنش مجتبی توانگر - نماینده مردم تهران در مجلس - رو‌به‌رو شد و به صورت غیرمستقیم آن را حاصل تلاش جوانان مجلس و تأیید محمدباقر قالیباف خواند. 

توانگر در توئیت خود نوشت: «الحمدالله پیگیری جوانان مجلس از جمله برادرانم پیرهادی، دهنوی، رشیدی، عمویی و ... با مشورت ریاست مجلس به نتیجه نشست. این موضوع را در جلسات متعدد پیگیر بودند. از هماهنگی دولت جهت ارائه لایحه سپاسگزارم. امیدوارم همکاری دو قوه برای برای حل مشکلات حوزه سربازی زودتر مرتفع شود.»

با وجود اینکه هرگونه تغییر در وضعیت سربازی هزاران نفر را درگیر می‌کند، اما تاکنون نه‌تنها اعضای دولت حرف دیگری از جزئیات این لایحه نزده‌اند بلکه نمایندگان مجلس هم که باید این لایحه را بررسی کنند، از جزئیات آن اطلاعی ندارند و نحوه تغییرات مواردی که در توئیت سخنگوی دولت آورده شده بود، مشخص نیست؛ آن هم در شرایطی که بهادری و توانگر در توئیت‌های خود سعی داشتند این «خبر خوشِ» نامعلوم به نام تلاش‌های خود بزنند.

محمد رشیدی - عضو هیأت رئیسه مجلس - و ابوالفضل عمومی - سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس - در گفت‌وگو با اکوایران بیان کردند که هنوز لایحه اصلاح قانون وظیفه عمومی به دست مجلس نرسیده و از جزئیات آن بی‌خبر هستند.

با این حال، محسن دهنوی - نماینده تهران در مجلس - در توئیتی نوشت: «برای مشمولان سربازی: لایحه اصلاح قانون وظیفه عمومی برای طی مراحل قانونی در دستور کار دولت قرار گرفته است. گسترش مفهوم وظیفه عمومی به امور فرهنگی، فناوری و اقتصادی، تغییر در معافیت‌ها و معاف شدن مشمولان مازاد به تشخیص ستاد کل، از مواردی است که در لایحه در نظر گرفته شده است.»

شاید یکی از مهمترین مواردی که در این توئیت‌ها بدان اشاره شده، «معاف شدن مشمولان مازاد به تشخیص ستاد کل» باشد؛ موردی که دولت و مجلس از آن حرف می‌زنند و وعده‌اش را می‌دهند اما هنوز جزئیاتش معلوم نیست و ستادکل هم واکنش منفی و مثبتی به آن نشان نداده است.

تلاش بهارستانی‌ها برای حذف سربازی اجباری

از سوی دیگر، برخی نمایندگان مجلس یازدهم پیش‌تر برنامه‌هایی برای اصلاح قانون سربازی و لغو طرح دوساله سربازی اجباری داشتند.

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، نایب رئیس وقت مجلس در تاریخ 2 فرودین‌ 1400 در توئیتی نوشت: «باید ⁧‫سربازی اجباری‬⁩ جمع شده و نیروهای متخصص نظامی برای حراست از امنیت و اقتدار کشور استخدام شوند. وجود ۳ میلیون مشمول غایب نشان‌دهنده ناکارآمدی مدل فعلی است. ‌در شرایط جنگ اقتصادی باید از توان جوانان برای سازندگی و جهش تولید استفاده کنیم؛ نسل جوان سربازان خط مقدم این جنگ هستند.»

ابوالفضل ابوترابی، نماینده مردم نجف‌آباد در مجلس هم گفته بود: «از زمان رضاخان قانون سربازی دوساله اجباری برقرار است، در حالی که قانون باید بر اساس نیاز روز جامعه تغییر کند و در شرایط فعلی به واقع با سربازی اجباری کارخانه دشمن‌سازی برای نظام راه انداخته‌ایم.»

با این حال، تلاش مجلسی‌ها برای حذف سربازی اجباری به در بسته خورد و سردار ابوالفضل شکارچی - سخنگوی ستاد کل نیروهای مسلح - با انتقاد از نمایندگان، آن زمان گفت: «مطرح کردن مسائل سربازی در مقابل دوربین آن‌هم در آستانه انتخابات بیشتر شبیه به کار نمایشی است. تمام دغدغه ما دفاع از امنیت کشور است و به هرکسی که می‌خواهد آسیبی به کشور وارد کند، ما ایراد می‌گیریم. نباید با دادن وعده‌های غیرقابل اجرا شرایطی را ایجاد کرد که در نهایت با عدم تحقق منجر به دلسردی سربازان و ناامیدی آنان شود.»

مخالفت ستاد کل نیروهای مسلح با سربازی اختیاری؟

پس از مخالفت ستاد کل نیروهای مسلح با طرح حذف سربازی اجباری، اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، طرح دیگری را در دستور کار خود قرار دادند که از آن به عنوان «سربازی حرفه‌ای» یاد می‌کنند.

شهریار حیدری - عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس - در توضیح این طرح گفته است: «ما به دنبال آن هستیم که خدمت سربازی، حرفه‌ای می‌شود و در بسیاری از کشورها این گونه است. اگر قرار باشد خدمت سربازی حرفه‌ای شود، افراد پنج سال تعهد می‌دهند اما حقوق آنان مانند یک درجه‌دار خواهد بود و اگر در آن پنج سال اثبات کردند که شرایط یک فرد نظامی را دارند و خودشان هم تمایل به این موضوع داشته باشند، در صورت طی کردن مراحل لازم می‌توانند نیروی رسمی نظامی شوند و به کار خود ادامه دهند.»

سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا ستاد کل نیروهای مسلح با طرح سربازی حرفه‌ای موافق است یا خیر؟ بر اساس آنچه از نمایندگان مجلس شنیده شده، ستاد کل با طرح سربازی حرفه‌ای مخالف است؛ چنانکه سردار موسی کمالی - مشاور عالی قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی ستاد کل نیروهای مسلح - در مصاحبه‌ای گفته بود: «این بحث‌هایی که هم‌اکنون مطرح می‌شود باید ابتدا از نظر مفهومی به یک تعریف واحد و مشخص برسد؛ بنا بر قانون خدمت وظیفه عمومی کلیه جوانان ذکور سالم و بلامانع برای دفاع از عزت و استقلال و تمامیت ارضی کشور باید خدمت وظیفه عمومی را انجام دهند. حالا عده‌ای بعضاً به اشتباه می‌گویند سربازی حرفه‌ای؛ در صورتی که ما اصلاً از نظر تعریف و مفهوم چیزی به نام سربازی حرفه‌ای نداریم؛ این یک اصطلاح غلط یا اشتباهی است که به کار برده شده است.»

این درحالی است که محمد باقر قالیباف - رئیس مجلس - اواخر سال گذشته با اشاره با همکاری نمایندگان با ستاد کل نیروهای مسلح درباره سربازی، از دستور رهبری در این باره خبر داده و گفته بود: «با توجه به صحبت‌هایی که با نیروهای مسلح در محضر مقام معظم رهبری داشتیم، به این جمع‌بندی رسیدیم که برای بهینه‌سازی خدمت وظیفه سربازی نیاز به بازنگری مجدد در این حوزه است. ان‌شاءالله با دستوری که مقام معظم رهبری دادند، با همکاری ستاد کل نیروهای مسلح بتوانیم در شیوه سربازی تجدیدنظر داشته باشیم». البته همانند لایحه وعده‌داده شده از سوی دولت، جزئیات این تغییرات نیز مشخص نیست. به نظر می‌رسد که یا نظر ستاد کل هم‌اکنون تغییر کرده یا اینکه موضوع حذف سربازی اجباری منتفی است و تنها قرار است تغییراتی در نحوه اجرای آن اعمال شود.

شنیده‌های دیگری هم که از سوی برخی نمایندگان مجلس روایت می‌شود حاکی از آن است که لایحه‌ای که دولت برای اصلاح سربازی در دستور کار قرار داده با موافقت و نظر مثبت ستاد کل نیروهای مسلح همراه بوده است. با توجه به اینکه تاکنون اظهارنظری به صورت رسمی در این باره مطرح نشده، باید صبر کرد و دید که آیا این شنیده‌ها صحت دارند و آیا اصلاحات مورد اشاره، تغییرات گسترده‌ای خواهد بود یا تنها موارد معدود و محدودی را شامل می‌شود؟