پوکر آمریکایی در خاورمیانه؛ مانع بزرگ بایدن برای عادی.سازی روابط تل‌آویو با ریاض

به گزارش اکوایران، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده اندکی بعد از دیدار با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان با بنیامین نتانیاهو تماس تلفنی داشت. او بیش از 40 دقیقه در باب خواسته های ولیعهد جوان از اسرائیل جهت عادی سازی روابطش رایزنی کرد، نتانیاهو هم خواسته های خود را گفت.

نتیجه مبهم بازی پوکر واشنگتن در خاورمیانه

براساس گفته های دو مقام آمریکایی، این تماس تلفنی چرخشی بود در تلاش طولانی مدت دولت بایدن برای تحقق توافق دیپلماتیک تاریخی میان عربستان و اسرائیل، دو دشمنی که سال های اخیر برای نزدیکی به یکدیگر گام های محتاطانه ای برمی دارند.آنگونه که نیویورک تایمز نوشته، کاخ سفید بیش از دو سال است که درگیر بازی پوکردر دیپلماسی خاورمیانه است و به همین راضی است. امروز این بازیگر در میانه رایزنی های پیچیده ای میان سه رهبری که دلایل خود را برای توافق دارند اما خواسته هایی را مطرح می‌کنند که ممکن است پر هزینه باشد، قرار دارند.

فعلا چندین مقام مقام رشد آمریکای گفتند که احتمال توافق می تواند کم تر از 50 درصد باشد. با این همه بلینکن می گوید که در این باره توهم ندارد و مسیر دستیابی به توافق سریع خواهد بود. با این همه عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل یکی از دراماتیک ترین رویدادها در بازتعریف قواعد خاورمیانه خواهد بود و می تواند بر آینده رهبران دو بازیگر و آینده جو بایدن تاثیر بگذارد.

تلاش نتانیاهو برای رهایی از حاشیه های کابینه افراطی اش

در این میان گروهی مدعی اند که چراغ سبز ریاض جهت عادی سازی رابطه با اسرائیل نشان می دهد که این بازیگر تشکیل کشور فلسطینی را در اولویت پایین تری قرار داده است. از منظر نتانیاهو به رسمیت شناخته شدن اسرائیل توسط عربستان سعودی پیروزی سیاسی با اهمیتی برای رهبری است که امروز کابینه ائتلافی افراطی اش حاشیه های بسیاری ایجاد کرده است.محمد بن سلمان نیز به نوبه خود به دنبال تقویت روابط امنیتی اش با ایالات متحده، دسترسی به تسلیحات آمریکایی و رضایت ایالات متحده جهت دسترسی این کشور به غنی سازی اورانیوم است. خواسته هایی که واشنگتن تاکنون در برابر تحققشان مقاومت کرده است.

برای بایدن نزدیک شدن به عربستان خطرهای سیاسی به همراه دارد با این همه تعریف یک پیمان دیپلماتیک در خاورمیانه می تواند برای رئیس جمهوری آمریکا در آستانه انتخابات 2024 موهبت بزرگی باشد. مقام های آمریکایی همچنین اهمیت استراتژیک تقویت روابط با سعودی ها را می دانند، انها به درستی می دانند که نزدیکی به ریاض مانع از نزدیکی و کشش این کشور به چین می شود، دو بازیگری که امروز به گرمی یکدیگر را در آغوش گرفته اند.

عقب نشینی برای تحقق یک خواسته

طبیعتا دورنمای توافق نمایانگر این واقعیت است که همه طرف ها( اسرائیل، عربستان و ایالات متحده) باید مواضع دیرینه شان را تغییر دهند، اسرائیل برای آن که رابطه اش با عربستان عادی شود می بایست غنی سازی هسته ای در پادشاهی را بپذیرد. از منظر عربستان، صلح با اسرائیل یعنی آن که تشکیل کشور فلسطین دیگر در اولویت نیست. از دید بایدن هم روابط نزدیک تر با عربستان، موجب خواهد شد تا چرخش مواضع رئیس جمهوری آمریکا عریان تر شود.

چند مقام آمریکایی که نخواستند نامشان فاش شود بر این باورند که تلاقی عوامل فرصتی را ایجاد کرده بالاخص در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا. یکی از این عوامل این است که رئیس جمهور دموکرات ممکن است شانس بیشتری نسبت به چهره‌ای جمهوری خواه برای هم صدا کردن مخالفان سیاسی اش داشته باشد.

تلاش بایدن برای تسریع فرایند عادی سازی رابطه عربستان و اسرائیل

هفته های اخیر، دولت بایدن به سفر مقام های ارشد به ریاض و تل آویو برای دیدار با نتانیاهو و محمد بن سلمان سرعت داده است. به گفته دو مقام آمریکایی، تنها چند روز پس از دیدار بلینکن، برت مک گورک، مقام ارشد کاخ سفید که سیاست خاورمیانه را مدیریت می کند، رهبری هیئتی را در سفری غیر علنی برای ادامه رایزنی ها بر عهده داشت. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ماه نیز ماه می به عربستان سفر داشت. ناظران بر این باورند که رئیس جمهوری می خواهد که این کار انجام شود، به باور آنها از منظر بایدن پیشرفت‌های دیپلماتیک میان اسرائیل و کشورهای عربی ضروری است.

کنگره، مانع اصلی بایدن

پیمان دفاعی جدید یا توافق هسته ای با عربستان با مانع دیگری روبرو خواهد شد، دریافت تاییدیه از کنگره به شدت دوپاره که در آن برخی از اعضای برجسته حزب بایدن احتمالا علیه این گزاره رای خواهند داد. در همین راستا یکی از نمایندگان شورای امنیت ملی گفت که سیاست دولت بایدن در ارتباط با خاورمیانه شامل تلاش برای گسترش و تقویت توافقنامه ای جهت عادی سازی روابط با اسرائیل است.

نتانیاهو بی شک امید خود را برای امضای توافق با سعودی ها پنهان نکرده است. چشم انداز نزدیکی رسمی اسرائیل و عربستان سال ها است وجود دارد، با این همه دو طرف با موانع زیادی روبرو هستند.از زمان آغاز ریاست بایدن تا پس از آن، بالاخص زمانی که ریاض خلاف خواست واشنگتن به دنبال کاهش تولید نفت بود، تنش ها میان دو بازیگر افزایش یافت. اما ماه می، زمانی که سالیوان از ریاض بازدید کرد، محمد بن سلمان تمایل بیشتری برای عادی سازی روابط خود با اسرائیل نشان داد. او با سالیوان در باب این که زمان توافق در این باب ممکمن است سال جاری باشد هم صدا شد با این همه تاکید کرد که تحقق چنین گزینه ای به هر قیمت نخواهد بود. چنین پیامی موجب شد تا بایدن تحت فشار قرار بگیرد. پس از آن زمینه برای سفر بلینکن و مک گورک به ریاض هموار شد.

بن سلمان در ازای اعتبارش امتیاز می خواهد

 برای عربستان، عادی سازی رابطه با اسرائیل بیش از همه به ایالات متحده مرتبط می شود. مقام های سعودی می گویند با توجه به عدم محبویت اسرائیل در میان شهروندان سعودی، عادی سازی روابط با این بازیگر به بهای سرمایه سیاسی شاهزاده تمام خواهد شد. آنها بر این باورند که شاهزاده برای توجیه این موضوع باید امتیازهای قابل توجهی را از ایالات متحده بگیرد.با این همه خواسته هایذ نخست شاهزاده از ایالات متحده سنگین بود، ارائه تضمین برای دفاع از عربستان در برابر حمله نظامی، مشارکت سعودی- آمریکایی برای غنی سازی اورانیوم جهت داشتن برنامه هسته ای غیر نظامی و محدودیت های کم تر بر فروش تسلیحات ایالات متحده به پادشاهی.

ریچارد گلدبرگ، یکی از مقام های کاخ سفید در دوران ریاست ترامپ که اکنون در قامت مشاور ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی فعالیت دارد ماه گذشته با مقام های ارشد سعودی دیدار کرد. او در مصاحبه ای گفت که مقام های عربستان درباره استخراج اورانیوم و غنی سازی برای درآمد صادراتی رایزنی کردند. با این همه این چهره سیاسی معتقد است که طرفین هدف اصلی را پنهان می کنند و ان داشتن زرادخانه هسته ای است.

نتانیاهو در برزخ

امروز نتانیاهو در بحرانی ترین دوران ریاستش قرار دارد. برخی از چهره های نزدیک به او بر این باورند که یک توافق دیپلماتیک برجسته می تواند سرنوشت سیاسی « بی بی» را تغییر دهد. با این همه موافقت با برنامه غنی سازی عربستان خلاف سیاست دیرینه اسرائیل است، بازیگری که تصور می کند مجهز شدن تل اویو به سلاح هسته ای می تواند رقابت تسلیحاتی در منطقه را رقم بزند.علاوه بر این اگر نتانیاهو با برنامه غنی سازی عربستان موافقت کند، ممکن است با مخالفت شدید نهاد امینت ملی اسرائیل روبرو شود. بی‌بی همچنین با چالش دیگری هم روبرو است و آن مسئله فلسطینی ها است.

یکی از ناظران بر این باور است تا زمانی که در توافق حاصله میان ریاض و تل آویو مسئله فلسطین لحاظ نشود، شاهد معامله ای زودگذر خواهیم بود و بدین گونه امتیاز ارائه شده توسط آمریکایی ها به سعود ها هدر می رود. چرا که مهم ترین مانع پیش روی عربستان افکار عمومی است، حتی در شرایطی که رهبران کشورهای خلیج فارس و نخبگان تجاری به تعمیق روابط خود با اسرائیل تمایل دارند، اکثر شهروندان با عادی سازی کامل روابط مخالف هستند.

هم صدایی مشروط کنگره نتیجه بخش است؟

جو بایدن نیز با مانعی جدی روبرو است چرا که هرگونه پیمان دفاعی جدید یا توافق هسته ای با سعودی ها به تایید کنگره نیاز دارد آن هم در شرایطی که برخی از قانونگذاران برجسته دموکرات نگرش مبهم و خصمانه ای نسبت به پادشاهی دارند. قانونگذاران همچنین نگرانی های خود را در باب هرگونه اقدام ریاض در حوزه غنی سازی را در تضاد با سیاست های منع اشاعه می بینند.

 با این همه قانونگذاران اعم از دموکرات و جمهوری خواه از عادی سازی رابطه میان اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج فارس دفاع می کنند و می دانند که چنین توافق هایی می تواند سود سیاسی برای جلب آرای رای دهندگان اسرائیلی داشته باشد. ماجرا تا جایی اهمیت دارد که لیندسی گراهام، در مصاحبه ای اعلام کرده که با مقام های ارشد دولت بایدن برای کمک به میانجیگری صلح عربستان و اسرائیل همکاری کرده است. به ادعای او پایان دادن به درگیری میان اعراب و اسرائیل تلاش برای تغییر بازی در جهان جهت منزوی کردن ایران خواهد بود. گراهام به خوبی می داند که نزدیکی به عربستان منافع تجاری به دنبال دارد آن هم به دلیل معاملات تسلیحاتی بیشتر با ریاض.